Διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτών ενηλίκων σχετικά με την αξιοποίηση του κριτικού στοχασμού στην εκπαιδευτική τους πράξη με σκοπό τον μετασχηματισμό των ηγεμονικών παραδοχών και την κοινωνική αλλαγή

Research of the perceptions of the adult educators, regarding the utilization of critical reflection in their educational practice, to transform the “hegemonic assumptions” and to lead to social change. (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Μπακαλάκη, Ελένη
  3. Εκπαίδευση Ενηλίκων (ΕΚΕ)
  4. 19 Σεπτεμβρίου 2020 [2020-09-19]
  5. Ελληνικά
  6. 143
  7. Χασίδου, Μελανία
  8. Χασίδου, Μελανία | Παπαγεωργίου, Ήρα
  9. κριτική συνειδητοποίηση | κριτικός στοχασμός | μετασχηματίζουσα μάθηση | ηγεμονικές παραδοχές | απελευθερωτική παιδαγωγική | κοινωνική αλλαγή | critical consciousness | critical reflection | transformative learning | hegemonic assumptions | liberating education | social change
  10. 3
  11. 28
  12. 14
  13. Περιέχει: γραφήματα, πίνακες
  14. Η διεξαγωγή της έρευνας στην εκπαίδευση ενηλίκων / συλλογικό έργο
    • Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως σκοπό την διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτών ενηλίκων σχετικά με την αξιοποίηση του κριτικού στοχασμού στην εκπαιδευτική τους πράξη προκειμένου να διαπιστωθεί αν, μέσω αυτού, στοχεύουν στον μετασχηματισμό των ηγεμονικών παραδοχών και στην κοινωνική αλλαγή. Γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί το αν και με ποιον τρόπο οι εκπαιδευτές ενηλίκων εφαρμόζουν συνειδητά θεωρίες εκπαίδευσης ενηλίκων, οι οποίες αξιοποιούν τον κριτικό στοχασμό ως μέσο για τον μετασχηματισμό λανθασμένων παραδοχών, έτσι ώστε να υπάρξει αφύπνιση και δράση για κοινωνική αλλαγή. Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι θεωρίες των Freire, Mezirow και Brookfield. Για τη μελέτη του συγκεκριμένου θέματος ακολουθείται η μικτή μέθοδος, δηλαδή ο συνδυασμός της ποσοτικής και της ποιοτικής μεθόδου, ενώ η συλλογή των δεδομένων γίνεται με τη χρήση δύο ερευνητικών εργαλείων: του ερωτηματολογίου για την ποσοτική έρευνα και της συνέντευξης για την ποιοτική έρευνα. Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει εκπαιδευτές ενηλίκων οι οποίοι έχουν διαφορετικά εκπαιδευτικά αντικείμενα (προέρχονται, δηλαδή, από διάφορους επιστημονικούς κλάδους) και εργάζονται σε ποικίλους φορείς εκπαίδευσης ενηλίκων, προκειμένου να διαπιστωθεί, εκτός των άλλων, το κατά πόσο οι δύο αυτοί παράγοντες επηρεάζουν την απόφαση των εκπαιδευτών για το αν θα εφαρμόσουν ή όχι κάποια από τις θεωρίες , οι οποίες εξετάζονται στη συγκεκριμένη εργασία. Τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν δείχνουν ότι οι εκπαιδευτές αξιοποιούν, στην εκπαιδευτική τους πράξη, τον κριτικό στοχασμό, εφαρμόζοντας κυρίως τις ιδέες του Freire και τη μετασχηματίζουσα μάθηση του Mezirow, στοχεύοντας έμμεσα ή άμεσα στην κοινωνική αλλαγή. Ωστόσο, διαφωνούν με την ιδέα ότι μια εκπαιδευτική διαδικασία κατά την οποία έχει συντελεστεί συνειδητοποίηση και μετασχηματισμός λανθασμένων αντιλήψεων, πρέπει να οδηγήσει οπωσδήποτε σε ανάληψη κοινωνικής και πολιτικής δράσης. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ο μετασχηματισμός μπορεί να περιοριστεί σε προσωπικό επίπεδο. Να σημειωθεί ότι, οι παράγοντες «επιστημονικός κλάδος» και «φορέας εργασίας» δεν αποδείχθηκε να επηρεάζουν την εφαρμογή αυτών των θεωριών. Όσον αφορά στις ιδέες του Brookfield, παρατηρήθηκε έλλειψη γνώσεων των εκπαιδευτών που συμμετείχαν στην έρευνα κι έτσι δεν μπορεί να προκύψει ασφαλές αποτέλεσμα σχετικά με το αν εφαρμόζουν τις ιδέες αυτές στην πράξη με σκοπό την αποκάλυψη των σχέσεων ισχύος και τον μετασχηματισμό ηγεμονικών παραδοχών. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι φαίνεται να συμφωνούν με την ιδέα ότι ο στοχασμός για να είναι κριτικός, οφείλει να στοχεύει στον μετασχηματισμό τέτοιου είδους παραδοχών, οι οποίες δύσκολα αποκαλύπτονται και αναθεωρούνται. Τέλος, το σύνολο σχεδόν των εκπαιδευτών συμφωνούν ότι η εκπαίδευση ενηλίκων, μέσω της αξιοποίησης του κριτικού στοχασμού, έχει τη δυναμική να αντιμετωπίσει κοινωνικά προβλήματα και να βελτιώσει την κοινωνία. Όμως, δύο παράγοντες λειτουργούν ως τροχοπέδη σε αυτή τη διάσταση της εκπαίδευσης ενηλίκων: ο περιορισμένος χρόνος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και η απουσία θεσμοθετημένων δράσεων γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων. Η πρωτοτυπία της συγκεκριμένης εργασίας έγκειται στο ότι δεν έχει υπάρξει ανάλογη έρευνα, η οποία να εξετάζει το αν και με ποιον τρόπο, οι εκπαιδευτές ενηλίκων αξιοποιούν τις συγκεκριμένες θεωρίες εκπαίδευσης ενηλίκων, επιδιώκοντας τη βελτίωση του κοινωνικού συνόλου. Τα αποτελέσματά της μπορούν να αποτελέσουν βάση για περαιτέρω μελέτη του συγκεκριμένου θέματος και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πεδίου της εκπαίδευσης ενηλίκων.
    • The purpose of this dissertation is the research of the perceptions of the adult educators, regarding the utilization of critical reflection in their educational practice, to transform the “hegemonic assumptions” and to lead to social change. An effort is made to reveal whether and to what extent, adult educators consciously apply adult education theories that utilize critical reflection to transform false assumptions and values, aiming to awaken the society to take social action. In particular, the theories of adult education which are examined in this paper are the ones of Freire, Mezirow and Brookfield. The type of the research method applied is the mixed one, meaning the combination of quantitative and qualitative method. The methodological instrument used is a self-made questionnaire for the quantitative research and the semi-structured interview for the qualitative one. The research sample includes adult educators with various subjects of teaching (different disciplines), working in different adult education institutions. This sample selection aims to reveal whether these two factors (discipline and working institution) affect the decision made by the educators to apply or not the theories which are examined in this paper. The main conclusions that emerged from this research indicate that most of the educators use critical reflection in their educational practice. They mostly apply Freire’s and Mezirow’s ideas, aiming largely at social change. However, they disagree with the idea that the social action is a sine qua non result of the transformative and liberating learning. The majority agrees that the transformation can be limited on a personal level. It should be noticed, here, that the factors “discipline” and “working institution” did not prove to affect the use of these theories. Regarding Brookfield’s ideas, it turned out that there was a lack of knowledge by the educators involved in the research. As a result, there can be no safe conclusion about the use of Brookfield’s ideas, by the educators, in order to reveal and to transform the hegemonic assumptions. Nevertheless, most seem to agree with the idea that reflection, to be critical, must aim at transforming such assumptions, which are difficult to detect and reconsider. Finally, almost all educators agree that adult education, through the use of critical reflection, has the potential to address social problems and improve society. However, two factors act as a brake on this dimension of adult education: the limited time of educational programs and the absence of institutionalized general adult education actions. The originality of this paper lies in the fact that there has been no similar research, which examines whether and in which way, adult educators use these theories of adult education, seeking to improve society. Its results can be a basis for further study of this issue and contribute to the development of the field of adult education.
  16. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.