Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις παράγουν έμφυλους λόγους, οι οποίοι διαμορφώνουν τις έμφυλες ταυτότητες των ατόμων. Οι κυρίαρχοι έμφυλοι λόγοι αναπαράγονται μέσα από κείμενα μαζικής κουλτούρας, στα οποία υπάγονται τα ειδησεογραφικά άρθρα. Τα ειδησεογραφικά άρθρα κυριαρχούν στην καθημερινότητα, και αποτελούν μέρος της ενημέρωσης των πολιτών για τα τεκταινόμενα στον κόσμο. Τα κείμενα αυτά περιέχουν ιδέες και απόψεις, οι οποίες πραγματεύονται νοήματα που διαχέονται στην κοινωνία, αναπαράγοντας λόγους και πρακτικές σχετικά με το κοινωνικό γίγνεσθαι. Οι λόγοι αυτοί συχνά αναπαράγουν στερεότυπα και παγιωμένες αντιλήψεις σχετικά με τις ταυτότητες και τους ρόλους των ανθρώπων σε μια κοινωνία. Στην παρούσα έρευνα μελετώ τον τρόπο διαμόρφωσης έμφυλων ταυτοτήτων των ανθρώπων, μέσα από τους έμφυλους λόγους που απορρέουν από κείμενα μαζικής κουλτούρας.
Ειδικότερα, στα κείμενα που επέλεξα να αναλύσω αποδίδονται συγκεκριμένες έμφυλες ταυτότητες και συγκεκριμένοι έμφυλοι ρόλοι σε άτομα βάσει του βιολογικού φύλου τους. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η κριτική ανάλυση λόγου κειμένων που αναφέρονται σε περιστατικά βίας με έμφυλο προσανατολισμό, προκειμένου να διερευνηθούν οι υπόρρητες ιδεολογίες που περιέχονται στα κείμενα αυτά. Για την ανάλυση των άρθρων θα αξιοποιήσω την κοινωνιοπολιτισμική προσέγγιση του Fairclough (1989,1992,1995), ώστε να εντοπίσω τους έμφυλους λόγους που αναπαράγονται από τα άρθρα, και τις κοινωνικές πρακτικές που εντοπίζονται, ως εδραιωμένες συμπεριφορές του κοινωνικού συνόλου.
Η κριτική ανάλυση λόγου μπορεί να ενσωματωθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα από το πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού. Για το λόγο αυτό, θα προχωρήσω στη διδακτική μου πρόταση, χρησιμοποιώντας το μοντέλο των πολυγραμματισμών, το οποίο προωθεί την καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού. Η ένταξη της ανάλυσης κειμένων μαζικής κουλτούρας στην εκπαιδευτική διαδικασία έχει τη δυνατότητα να προσφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη στους μαθητές και στις μαθήτριες. Αφενός, οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με κείμενα που συναντούν στην καθημερινότητά τους, και αφετέρου, να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους ώστε να μπορούν να εντοπίζουν μόνοι τους τους έμφυλους λόγους που κυκλοφορούν (πολλές φορές υπόρρητα και καλυμμένα) στην καθημερινότητά τους, μέσα από τις γλωσσικές επιλογές των ανθρώπων.
Social interaction produces gender discourses, which results in the formation of gendered identities. The dominant gender discourses of society are reproduced through mass culture texts, to which news articles belong News articles dominate daily life, and are part of informing citizens about what is happening in the world. These texts contain ideas and views, which deal with meanings that are diffused in society, reproducing reasons and practices related to social becoming. These discourses often reproduce dissembled (or not) stereotypes and entrenched perceptions about the identities and roles of people in a society. In the present research, I will study how gendered identities are formed, through gendered discourses that derive from mass culture texts.
In particular, the texts I chose to analyze contain gender identities and specific gender roles, that are attributed to individuals on the basis of their biological gender. The purpose of this paper is to critically deconstruct the gendered discourses in texts containing gender-based violence incidents, in order to explore the underlying ideologies of the texts. For the analysis of the articles I will use Fairclough's sociocultural approach (1989,1992,1995), so as to identify the gendered discourses that are being reproduced by the articles, and the equivalent social practices.
Critical discourse analysis can be integrated into the educational process, within the context of critical literacy. Thus I will proceed to lodge an educational proposition, using the model of multiliteracies which incorporates the requirements of critical literacy. The integration of mass culture text analysis into the educational process has the potential to offer long-term benefits to students. On the one hand, students have the opportunity to study texts they encounter in their daily lives, and on the other hand, student’s critical thinking is developed, and they become habituated to identifying latent ideologies in discourses.
Έμφυλες ταυτότητες και αναπαραστάσεις βίας σε κείμενα μαζικής κουλτούρας : Κριτική ανάλυση και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης