Δωσίλογοι και μαυραγορίτες στον ελληνικό κινηματογράφο από τη δεκαετία του 1940 έως και τη δεκαετία του 1970

Collaborators and black marketeers in Greek cinematography from the 1940s to the 1970s (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Εξάρχου, Καλλιόπη
  3. Δημόσια Ιστορία (ΔΙΣ)
  4. 21 Μαρτίου 2021 [2021-03-21]
  5. Ελληνικά
  6. 130
  7. Δερμεντζόπουλος, Χρήστος
  8. Μυλωνάκη, Αγγελική | Χαραλαμπίδης, Μενέλαος
  9. Μνήμη | Collective memory | Συγκρουσιακά θέματα | Controversial issues | Κινηματογράφος | Cinematography | Κατοχή | Occupation | Δωσίλογοι | Collaborators | Μαυραγορίτες | Black Marketeers
  10. 1
  11. 120
  12. 6
  13. 0
    • Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά το ρόλο του ελληνικού κινηματογράφου, ως φορέα παραγωγής μνήμης και ιστορικής συνειδητοποίησης, και πιο συγκεκριμένα την αναπαράσταση μέσω αυτού ενός από τα πιο συγκρουσιακά και διχαστικά τραύματα της ελληνικής ιστορίας, του οικονομικού και πολιτικού δωσιλογισμού κατά την περίοδο της Κατοχής. Συγκεκριμένα, μελετάται ο τρόπος προσέγγισης του φαινομένου και η οπτική των κινηματογραφιστών μέσα από τις μυθοπλαστικές ταινίες των δεκαετιών 1940 μέχρι και 1970 στο πλαίσιο της ιστορικής και πολιτικής πραγματικότητας της κάθε περιόδου. Λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα του κινηματογραφικού μέσου να διαμορφώνει την προσθετική μνήμη των επόμενων γενιών, γίνεται αντιληπτό πως οι ταινίες –με την ανάδειξη του θέματος του δωσιλογισμού ή τη αποσιώπησή του– διαθέτουν τη δύναμη να αποτυπώσουν την έκταση του τραύματος, να παραγάγουν μνήμες, να προκαλέσουν συναισθήματα και εντέλει να διαμορφώσουν ιστορική συνείδηση. Το φαινόμενο του δωσιλογισμού δεν μπορεί να ερμηνευτεί ανεξάρτητα από την περίοδο της Κατοχής και του Εμφύλιου πολέμου που ακολούθησε, ο οποίος δίχασε την ελληνική κοινωνία και διαμόρφωσε μια διαιρεμένη μνήμη, τη μνήμη των «νικητών» και των «ηττημένων». Υπό το πρίσμα αυτό οι κινηματογραφιστές, στο χρονικό πλαίσιο των τεσσάρων δεκαετιών, αναπαριστούν το φαινόμενο του δωσιλογισμού προσπαθώντας είτε να εκφράσουν την επίσημη μνήμη είτε –σε μικρότερο ποσοστό– να αμφισβητήσουν τον κατεστημένο λόγο. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ο ρόλος της λογοκρισίας που λειτούργησε ως τροχοπέδη για την επιλογή του θέματος από τους σκηνοθέτες. Η επιλογή της χρονικής περιόδου, στην οποία δημιουργούνται και προβάλλονται οι ταινίες που αναφέρονται στο δωσιλογισμό, έγινε με γνώμονα την επιρροή των μνημονικών αυτών «κατασκευών» στη συλλογική μνήμη όχι μόνο των κοινωνικών ομάδων των αντίστοιχων δεκαετιών αλλά και της σύγχρονης κοινωνίας με την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για αυτό το επίπονο ζήτημα, το οποίο αποτελεί ακόμα αντικείμενο διαμάχης και συγκρούσεων.
    • The purpose of the present paper, is to explore the role of Greek cinematography, as a carrier of productive memory and historical realization and, more specifically, the representation one of the most conflicting and divisive trauma in Greek history; the economic and political Collaboration during the period of Occupation. Particularly, this paper explores the perspective and way of approach of the filmmakers through the mythoplastic movies from 1940 through 1970 in the historical reality of that era. Taking into consideration the ability of cinematic means to shape the prosthetic memory of future generations, it is safe to assume that the films through projecting or totally omitting the issue of Collaboration, possess the power to depict the extend of trauma, to produce memories, to provoke emotions and ultimately to shape historical consciousness. The phenomenon of Collaboration cannot but be explicated direct relation to the period of Occupation and Civil War that followed, which torn the Greek society apart and shaped a divided “collective memory”; the one of those who “won” and the one of those who were “defeated”. During those four decades (1940-1970), the directors represented the phenomenon of Collaboration in an effort to either express the official perspective or –in some very few cases– to question that perspective and present another one. No matter the case, censorship played a crucial role in preventing directors from making films on a topic with so much historical significance. The period of time during which films referring to Collaboration, were shot and projected, has been chosen based on the influence those “mnemonic makings” have on the collective memory of social groups in not only the referring decades (1940-1970) but also of the contemporary ones through the revival of interest on this painful matter, which continues to be an object of controversy and conflict up to now.
  15. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.