Μαρτυρικοί τόποι της κατοχικής Θεσσαλονίκης και ιστορική μνήμη: Πλατεία Ελευθερίας -Στρατόπεδο Παύλου Μελά

Locations of martyrdom in the Nazi-occupied Thessaloniki and historical memory: Eleftherias Square -Concetration Camp “Pavlos Melas” (english)

  1. MSc thesis
  2. Χιωτέρη, Αικατερίνη
  3. Δημόσια Ιστορία (ΔΙΣ)
  4. 14 March 2020 [2020-03-14]
  5. Ελληνικά
  6. 119
  7. Αντωνίου, Γεώργιος
  8. Βόγλης , Πολύμερος | Πασχαλούδη , Ελένη
  9. Κατοχή | Occupation | Θεσσαλονίκη | Thessaloniki | μαρτυρικοί τόποι | locations of martyrdom | Εβραίοι | Jewish | αντίποινα | retaliation | πλατεία Ελευθερίας | Eleftherias Square | Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Παύλου Μελά | Concetration Camp "Pavlos Melas"
  10. 179
  11. 9
  12. φωτογραφίες, χάρτης
    • Η παρούσα εργασία εστιάζει σε δύο κατεξοχήν μαρτυρικούς τόπους της κατοχικής Θεσσαλονίκης: την πλατεία Ελευθερίας και το Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Παύλου Μελά. Η πλατεία συνδέεται με την αρχή του τέλους της πολύχρονης παρουσίας της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, την πορεία προς το Ολοκαύτωμα. Το ημερολόγιο έγραφε 11 Ιουλίου 1942, όταν 9000 άρρενες Ελληνοεβραίοι, από 18-45 ετών, κλήθηκαν να παρουσιαστούν για καταγραφή από τις ναζιστικές δυνάμεις. Η έναρξη των φυλετικών μέτρων θα οδηγήσει στον εκτοπισμό και στην εξόντωση του 96% της κοινότητας, η οποία, με την επιστροφή των ελάχιστων επιζώντων, θα διεκδικήσει την πλατεία ως τον μνημονικό τόπο του μαρτυρίου της. Το ΣΣΠΜ συνδέεται με το μαρτυρολόγιο των χιλιάδων συλλήψεων, βασανιστηρίων και εκατοντάδων εκτελέσεων αγωνιστών, που έγιναν από το 1941 ως το 1944, από τις ναζιστικές δυνάμεις και τους Έλληνες συνεργάτες τους. Το στρατόπεδο λειτούργησε σαν μια ανεξάντλητη δεξαμενή αίματος, από την οποία αντλούσαν οι Ναζί τα θύματά τους, ως αντίποινα στις αντιστασιακές ενέργειες. Οι δύσκολες μεταπολεμικές συνθήκες και οι πολιτικές του ελληνικού κράτους όμως θα βυθίσουν στη λήθη το κατοχικό παρελθόν των δύο μνημονικών τόπων και η πόλη της Θεσσαλονίκης θα μετατραπεί σε πόλη της «αμνησίας». Από τη δεκαετία του ’90 ωστόσο παρατηρείται μια σημαντική μεταβολή στις πολιτικές μνήμης με αποτέλεσμα την ενίσχυση του διεκδικητικού λόγου, όσον αφορά στους δύο χώρους. Η αλλαγή αυτή θα αναδείξει τη σημασία των δύο τοπόσημων στη συλλογική μνήμη της πόλης αλλά και το σύγχρονο ρόλο τους ως φορείς της ιστορικής γνώσης κυρίως στις νεότερες γενιές. Οι προσπάθειες ένταξης των δύο χώρων στον μνημονικό ιστό της πόλης επιτυγχάνονται μέσω σύγχρονων σχεδίων ανάπλασης, που ωστόσο καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από πολιτικές και κοινωνικές συγκλίσεις αλλά και από ευρύτερους οικονομικούς σχεδιασμούς. Ο βαθμός ανάδειξης της ιστορικής μνήμης στην πόλη της Θεσσαλονίκης εξακολουθεί επομένως να είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση.
    • This project is focused on two locations of the German-occupied Thessaloniki essentially marked by martyrdom: Eleftherias Square and the Concentration Camp “Pavlos Melas”. The square is connected to the beginning of the end for the Jewish community's long-lasting presence in the city; the years heading to the Holocaust. The date was 11 July 1942 when 9000 Greek-Jewish men, 18 to 45 years old, were called to be recorded by the Nazi forces. The beginning of the racial segregation measures will conduct to the displacement and termination of 96% of the community’s population, which along with the return of very few survivors will claim the square as a memorial location of its torment. The Concentration Camp “Pavlos Melas” is connected to the agony of millions of arrests, torture and the execution of hundreds of resistant fighters, from 1941 to 1944, by the Nazi forces and their Greek partners. The camp operated as a non-drying blood tank, from which the Nazis sourced their victims as a retaliation to the resistance. The challenging post-war situation and the Greek state’s policies, eventually, will let the occupational past of the two memorial locations sink into oblivion and the city of Thessaloniki will evolve to be the city of “amnesia”. Nevertheless, an important alteration is being noted since the 1990s according to the memorial policies, resulting in the reinforcement of the assertive speech regarding these two locations. This change will highlight the importance of the two landmarks in the collective memory of the city as well their temporary role as transmitters of historical knowledge, primarily to the next generations. The efforts of integrating these two spaces to the mnemonic network of the city are achieved through modern plans of restructuring, which are however primarily defined by policies and social convergence as well as broader financial planning. Therefore, the level of rehabilitation of the historical memory in the city of Thessaloniki still remains under negotiation.
  14. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.