Περίληψη

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη ριζογραφία ως εκτυπωτική τεχνική και ως καλλιτεχνικό μέσο, εξετάζοντας την ιστορική της εξέλιξη, την τεχνική ιδιαιτερότητα και τον σύγχρονο ρόλο της στο πεδίο του σχεδιασμού και της δημιουργικής έκφρασης. Εντάσσει και αποδίδει την ανοδική πορεία της τεχνικής σε ένα πλαίσιο ευρύτερης επιστροφής στις αναλογικές τεχνολογίες, όπου η ριζογραφία επανέρχεται ως μια οικολογική, οικονομική και αισθητικά διακριτή επιλογή, συνδυάζοντας τα πλεονεκτήματα των ανεξάρτητων εκδόσεων με την προσωπική, «χειροποίητη» υφή της αναλογικής εκτύπωσης. Η έρευνα βασίστηκε σε ποιοτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις, όπως συνεντεύξεις με δημιουργούς και επαγγελματίες του χώρου, ερωτηματολόγια, μελέτες περίπτωσης και εκτενή βιβλιογραφική ανασκόπηση. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τη ριζογραφία ως βιώσιμη και αυτόνομη πρακτική, ικανή να υποστηρίξει τις ανάγκες μικρών τιράζ, φανζίν, self-publishing πειραματικών και καλλιτεχνικών εκδόσεων. Η έρευνα δείχνει ότι, παρά τους εγγενείς τεχνικούς περιορισμούς, οι δημιουργικές δυνατότητες της μεθόδου λειτουργούν ως πεδίο καλλιτεχνικού πειραματισμού και εικαστικής αναζήτησης. Η αισθητική της, σε συνδυασμό με την απλότητα και τη φυσικότητα των μέσων, την καθιστούν μέσο έκφρασης με πολιτισμική και παιδαγωγική βαρύτητα, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της εναλλακτικής εκδοτικής παραγωγής και της εκπαίδευσης στις γραφικές τέχνες και στον δημιουργικό σχεδιασμό. Συμπερασματικά, η ριζογραφία διατηρεί και ενισχύει τη θέση της ως μια υβριδική, αναλογική και σύγχρονη εκτυπωτική πρακτική, προσφέροντας μια βιώσιμη εναλλακτική σε έναν κατά τα άλλα πλήρως ψηφιοποιημένο κόσμο.

Abstract

This thesis explores risography both as a printing technique and as an artistic medium, examining its historical development, technical particularities, and contemporary role in the fields of design and creative expression. It contextualizes and attributes the recent resurgence of the technique within a broader cultural return to analogue technologies, where risography re-emerges as an ecological, economical, and aesthetically distinctive option—combining the advantages of independent publishing with the tactile, “handcrafted” qualities of analogue printing. The research is grounded in qualitative methodological approaches, including interviews with creators and professionals in the field, questionnaires, case studies, and extensive literature review. The findings highlight that risography is a viable and autonomous practice, capable of supporting the needs of small print runs, fanzines, self-published experimental and artistic editions. The study demonstrates that, despite its inherent technical limitations, the method’s creative potential offers a rich ground for artistic experimentation and visual inquiry. Its unique aesthetic, combined with the simplicity and materiality of the process positions it as a medium of expression with significant cultural and pedagogical values especially within the context of alternative publishing and education in graphic arts and creative design. In conclusion, risography retains and reinforces its status as a hybrid, analogue, and contemporary printing practice, offering a sustainable alternative in an otherwise fully digitized world.

Keywords

Graphic arts technology, printing, hybrid digital printing, small-run editions, independent publishing, self-publishing, fanzines.