Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει συγκριτικά τη νομική και εκπαιδευτική προσέγγιση της Ελλάδας, της Γερμανίας και της Ισπανίας στην αντιμετώπιση των πολιτισμικών διαφορών και των κοινωνικών ανισοτήτων που απορρέουν από τις μεταναστευτικές ροές. Εστιάζει στη σύνδεση μεταξύ θεσμικών ρυθμίσεων και πρακτικών ένταξης στο εκπαιδευτικό σύστημα, με στόχο την προώθηση ίσων ευκαιριών και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Η σημασία του θέματος εντοπίζεται στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπου οι μεταναστευτικές προκλήσεις απαιτούν συνεκτικές και συμπεριληπτικές πολιτικές εκπαίδευσης.

Η μεθοδολογική προσέγγιση βασίζεται στην ποιοτική συγκριτική ανάλυση, με τη χρήση μελέτης περίπτωσης (case study), εστιάζοντας στις τρεις χώρες λόγω των διαφορετικών ιστορικών και θεσμικών εμπειριών τους στον τομέα της μετανάστευσης. Συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν νομικές διατάξεις, εκπαιδευτικές πολιτικές και διεθνή κείμενα αναφοράς για την ένταξη μεταναστών και προσφύγων στην εκπαίδευση.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι η Γερμανία ακολουθεί πολυεπίπεδες πολιτικές ένταξης με έμφαση στην εκμάθηση της γλώσσας και τη συνεργασία θεσμών και ΜΚΟ. Η Ισπανία εφαρμόζει ένα διαπολιτισμικό μοντέλο εκπαίδευσης με ισχυρή αποκέντρωση και έμφαση στην πολυγλωσσία. Η Ελλάδα, αν και παρουσιάζει πρόοδο μέσω συγχρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων και της δράσης των ΜΚΟ, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις θεσμικής φύσης, βιωσιμότητας και επαγγελματικής κατάρτισης.

Η μελέτη συμβάλλει θεωρητικά και εμπειρικά στην κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στη μεταναστευτική πολιτική και την εκπαιδευτική ένταξη, προτείνοντας βελτιωτικές πολιτικές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μαθητών και στις διεθνείς υποχρεώσεις των κρατών. Υπογραμμίζει τη σημασία της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης ως στρατηγικού άξονα κοινωνικής δικαιοσύνης και προωθεί την εκπαίδευση ως εργαλείο κοινωνικής ένταξης σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα.

This thesis offers a comparative analysis of how Greece, Germany, and Spain address cultural diversity and social inequality in education in response to migration flows. It examines the legal frameworks and educational policies that shape each country’s approach to integrating students with migrant or refugee backgrounds, within the broader context of increasing multiculturalism and integration challenges across the European Union.

The research follows a qualitative comparative case study methodology, analysing legal texts, policy documents, and institutional practices at national and international levels. The three countries were selected for their differing historical and institutional experiences with migration: Germany has a long-established integration system; Spain applies a decentralized intercultural education model; and Greece remains a primary entry point with relatively recent exposure to mass migration and limited infrastructure.

Findings reveal that Germany implements structured, multi-tiered integration policies focusing on early language acquisition and institutional collaboration, including NGOs. Spain promotes multilingualism and cultural coexistence through regional intercultural policies. Greece shows progress mainly through EU-funded programs and civil society support but still faces challenges in sustainability, coordination, and teacher training.

The study contributes to academic discourse by highlighting how legal principles are translated into pedagogical practices. It emphasizes the need for inclusive, coherent, and long-term educational strategies that serve as vehicles for social cohesion and justice. Practical policy recommendations are offered to improve the effectiveness of integration initiatives, tailored to each country’s context and international obligations.