Zusammenfassung

Im Mittelpunkt dieser Diplomarbeit steht die didaktische Konzeption und die Umsetzung des projektorientierten Unterrichts im Fach „Deutsch als Fremdsprache“ (DaF) in der Sekundarstufe. Ziel ist es, zu untersuchen, inwiefern ein projektbasierter Unterricht in Kombination mit dem Einsatz digitaler Medien zur Förderung von Lernmotivation und Lernautonomie beitragen kann. Der Fokus liegt dabei auf der sinnvollen Verknüpfung von handlungsorientierten Lernprozessen mit digitalen Werkzeugen unter Berücksichtigung lernpsychologischer und fremdsprachendidaktischer Prinzipien.

Die theoretische Fundierung stützt sich auf ausgewählte Modelle zur Lernmotivation und Lernautonomie sowie auf aktuelle Ansätze zur Rolle von Lehrkraft und digitalen Medien im Fremdsprachenunterricht. Dabei werden zentrale pädagogische Rahmenbedingungen analysiert, die eine lernförderliche und schülerzentrierte Unterrichtsgestaltung ermöglichen. Der praktische Teil wird ein projektorientierter Unterrichtsentwurf mit dem Titel „Ein typischer Schultag“ geplant, durchgeführt und evaluiert. Die Unterrichtseinheit wurde in einer dritten Klasse eines griechischen Gymnasiums umgesetzt. Der Unterricht folgte etablierten Phasenmodellen projektorientierten Arbeitens und integrierte digitale Anwendungen zur Unterstützung und Strukturierung des Lernprozesses. Forschungsfragen, die in der vorliegenden Arbeit untersucht werden, beziehen sich unter anderem auf folgende:

1) Inwiefern fördert der projektorientierte Ansatz in Verbindung mit digitalen Medien die intrinsische Motivation der Lernenden? 2) Welche Elemente des Unterrichts tragen besonders zur Entwicklung von Lernautonomie bei und wie wirkt sich die projektbasierte Arbeitsweise auf das soziale Miteinander und die Rollenverteilung in der Klasse aus?

Abschließend lässt sich das Zusammenspiel von Projektarbeit und digitalen Medien als ein wirkungsvoller Ansatz für einen motivierenden und autonomen Fremdsprachenunterricht beschreiben. Es entsteht ein dynamischer Lernraum, in dem Schüler aktiv handeln, Entscheidungen treffen und Verantwortung übernehmen. Weitere Forschung kann dazu beitragen, die langfristigen Effekte solcher Konzepte zu erfassen und deren Übertragbarkeit auf verschiedene schulische Kontexte systematisch zu analysieren.

Περίληψη

Το επίκεντρο αυτής της διπλωματικής εργασίας είναι η διδακτική προσέγγιση και εφαρμογή των πρότζεκτ στο μάθημα των «Γερμανικών ως ξένης γλώσσα» (DaF) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στόχος είναι να διερευνηθεί σε ποιο βαθμό η διδασκαλία με βάση τα πρότζεκτ σε συνδυασμό με τη χρήση ψηφιακών μέσων μπορεί να συμβάλει στην προώθηση τoυ μαθησιακού κινήτρου και της μαθησιακής αυτονομίας. Η έμφαση δίνεται στην ουσιαστική σύνδεση των διαδικασιών μάθησης με βάση τη δράση με τα ψηφιακά εργαλεία, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της ψυχολογίας της μάθησης και της διδακτικής των ξένων γλωσσών.

Η θεωρητική βάση στηρίζεται σε επιλεγμένα μοντέλα για τη μαθησιακή κινητοποίηση και την αυτονομία στη μάθηση, καθώς και σε τρέχουσες προσεγγίσεις για το ρόλο του εκπαιδευτικού και των ψηφιακών μέσων στην διδασκαλία ξένων γλωσσών. Αναλύονται βασικές παιδαγωγικές συνθήκες που επιτρέπουν τη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που ευνοεί τη μάθηση και είναι επικεντρωμένο στον μαθητή. Στο πρακτικό μέρος σχεδιάζεται, υλοποιείται και αξιολογείται ένα μάθημα προσανατολισμένο σε έργο με τίτλο «Μια τυπική σχολική μέρα». Η διδακτική ενότητα υλοποιήθηκε στη γ’ τάξη ελληνικού γυμνασίου. Η διδασκαλία ακολούθησε καθιερωμένα μοντέλα φάσεων εργασίας πάνω σε προτζεκτ και ενσωμάτωσε ψηφιακές εφαρμογές για την υποστήριξη και τη δομή της μαθησιακής διαδικασίας. Τα ερευνητικά ερωτήματα που εξετάζονται στην παρούσα εργασία αφορούν, μεταξύ άλλων, τα εξής:

1) Σε ποιο βαθμό η προσέγγιση με βάση τα σχέδια εργασίας (project) σε συνδυασμό με τα ψηφιακά μέσα προάγει την εσωτερική κινητοποίηση των μαθητών; 2) Ποια στοιχεία της διδασκαλίας συμβάλλουν ιδιαίτερα στην ανάπτυξη της μαθησιακής αυτονομίας και πώς επηρεάζει η μέθοδος εργασίας με βάση το σχέδιο εργασίας την κοινωνική αλληλεπίδραση και την κατανομή ρόλων στην τάξη;

Συμπερασματικά, η αλληλεπίδραση μεταξύ της εργασίας σε προτζεκτ και των ψηφιακών μέσων μπορεί να περιγραφεί ως μια αποτελεσματική προσέγγιση για μια παρακινητική και αυτόνομη διδασκαλία ξένων γλωσσών. Δημιουργείται ένας δυναμικός χώρος μάθησης, στον οποίο οι μαθητές λειτουργούν ενεργά, λαμβάνουν αποφάσεις και αναλαμβάνουν ευθύνες. Περαιτέρω έρευνα μπορεί να συμβάλει στην καταγραφή των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων τέτοιων εννοιών και στη συστηματική μελέτη για δυνατότητα εφαρμογής τους σε ποικίλα σχολικά περιβάλλοντα.