Περίληψη

Η παρούσα εργασία εξετάζει τη μορφή, τη λειτουργία και τη σημασία των λιανοτράγουδων στη Σκόπελο, μέσα από το πρίσμα της λαογραφικής, γλωσσολογικής και πολιτισμικής προσέγγισης. Τα λιανοτράγουδα, ως σύντομα δίστιχα δημοτικά τραγούδια, αποτελούν ζωντανή έκφραση της προφορικής παράδοσης και εμπερικλείουν σημαντικά στοιχεία της ιστορίας του τόπου, καθημερινής ζωής, της δομής της κοινωνίας, των αξιών και των συναισθημάτων των ανθρώπων της Σκοπέλου.

Η μελέτη ξεκινά με τη θεωρητική θεμελίωση του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού και τη θέση του στην ευρύτερη πολιτισμική κληρονομιά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην τυπολογία, τη μορφολογική δομή και τη θεματολογία των λιανοτράγουδων, καθώς και στη διαχρονική παρουσία και μετάδοσή τους μέσα από τις γενιές. Το κοινωνικοιστορικό πλαίσιο της Σκοπέλου αναδεικνύεται ως καθοριστικό για τη διαμόρφωση και διατήρηση της τοπικής λογοτεχνικής και μουσικής παράδοσης.

Η μεθοδολογία της εργασίας στηρίζεται στη συλλογή πρωτογενούς υλικού από αρχεία, επιτόπια έρευνα, προφορικές μαρτυρίες και καταγραφή δίστιχων που εντοπίζονται σε διάφορα κοινωνικά συμφραζόμενα (γλέντια, γάμοι, καθημερινή ζωή) και στις βιβλιογραφικές αναφορές, που τεκμηριώνουν επιστημονικά της αξία των σκοπελίτικων λιανοτράγουδων. Η ανάλυση επικεντρώνεται στη γλωσσική μορφή, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα και τις πολιτισμικές αξίες που ενσωματώνονται στα τραγούδια αυτά.

Η εργασία τεκμηριώνει τον πλούτο και την ιδιαιτερότητα της σκοπελίτικης προφορικής παράδοσης, αναδεικνύοντας τα λιανοτράγουδα ως πολύτιμο φορέα πολιτισμικής μνήμης. Παράλληλα, προτείνει τρόπους διατήρησης και αξιοποίησης αυτού του υλικού, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα συστηματικής καταγραφής και εθνογραφικής μελέτης, πριν η ζωντανή παράδοση χαθεί.

Abstract

This thesis explores the form, function, and cultural significance of «lianotragouda» (short couplet folk songs) on the island of Skopelos, through a folkloristic, linguistic, and cultural lens. As brief poetic expressions rooted in oral tradition, lianotragouda encapsulate vital elements of everyday life, communal values, and emotional experience within the local society.

The study begins with a theoretical overview of Greek folk song as a genre and its role within broader cultural heritage. Special focus is placed on the typology, structure, and themes of lianotragouda, as well as their enduring presence and transmission across generations. The sociohistorical context of Skopelos is presented as a key factor in the development and preservation of this local poetic and musical tradition.

The methodological approach of this study combines archival research, fieldwork, and oral testimonies, aiming to trace and document lianotragouda within the lived experience of the Skopelos community. Couplets were recorded as they appeared in various social settings—festive gatherings, wedding celebrations, and everyday interactions—highlighting their role as spontaneous and meaningful expressions of collective identity. In parallel, scholarly sources were consulted to provide a theoretical and historical framework that confirms the cultural and academic value of the lianotragouda tradition. The analysis focuses on their linguistic structure, recurring motifs, and the underlying cultural values they convey, offering insight into the emotional and symbolic world of the islanders.

This research highlights the richness and distinctiveness of Skopelos’ oral tradition, presenting lianotragouda as valuable carriers of cultural memory. At the same time, it proposes ways of safeguarding and promoting this heritage, emphasizing the need for systematic documentation and ethnographic study before the living tradition disappears.