Η σχέση της Αρχαίας με τη Νέα Ελληνική και η διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο / ΑΔΕ 52
1
87
28
Περιλαμβάνει: Πίνακες
Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο την εξέταση του φαινομένου της γλωσσικής αλλαγής μέσα από επιγραφικό υλικό από τον Αρχαιολογικό Χώρο των Φιλίππων, καθώς και την αξιοποίησή του στη διδακτική πράξη. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται διεξοδικά οι ενδογλωσσικοί και εξωγλωσσικοί παράγοντες που προκαλούν τη γλωσσική μεταβολή, οι αξιολογικοί όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τη συγκεκριμένη εξελικτική διαδικασία καθώς επίσης και η κριτική στάση που κρατά η εκάστοτε γλωσσική κοινότητα απέναντι στο συγκεκριμένο φαινόμενο. Στη συνέχεια γίνεται μια βασική επισκόπηση των γλωσσικών μεταβολών που έχουν συντελεστεί καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της Ελληνικής με έμφαση στα μυκηναϊκά, κλασικά, ελληνιστικά και μεσαιωνικά χρόνια. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα κυριότερα ιστορικά σημεία της ευρύτερης περιοχής των Φιλίππων καθώς επίσης και το γλωσσικό υπόβαθρο της εκάστοτε ιστορικής περιόδου. Έπειτα, παρουσιάζονται επτά επιγραφικά δείγματα που καλύπτουν τις περιόδους της Ύστερης Αρχαιότητας, της πρώιμης Ρωμαϊκής Περιόδου, των πρώτων χριστιανικών χρόνων και του Βυζαντινού Μεσαίωνα. Σκοπός της έρευνας είναι η εξαγωγή συμπερασμάτων περί γλωσσικής μεταβολής, μέσα από την λεπτομερή παρουσίαση και εξέταση των φωνολογικών, μορφολογικών, συντακτικών και λεξιλογικών δεδομένων των επιγραφικών δειγμάτων. Η παρουσίαση των γλωσσικών δειγμάτων συνοδεύεται από στοιχεία ιστορικής γλωσσολογίας με σκοπό την αναζήτηση των αιτιών ορισμένων φαινομένων μεταβολής που εντοπίζονται - ή δεν εντοπίζονται - ανά ιστορική περίοδο. Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο έχει ως στόχο την ανάδειξη της διδακτικής δυνατότητας που προσφέρει το επιγραφικό υλικό μέσω δύο διδακτικών προτάσεων. Οι διδακτικές προτάσεις με βάση τις κατευθυντήριες των Αναλυτικών Προγραμμάτων έχουν ως στόχο την καλλιέργεια της αρχαιογλωσσίας - αρχαιογνωσίας, την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς, αλλά και των εκπαιδευτικών δυνατοτήτων των αρχαιολογικών χώρων καθώς και την βιωματική και ενεργητική επαφή της σχολικής τάξης με τον αρχαιοελληνικό λόγο.
The present dissertation aims to examine the phenomenon of language change through epigraphic samples taken from the Arcaeological Site of Philippi, as well as the utilisation of epigraphic material in teaching process. The first chapter presents in detail the internal and external linguistic factors that trigger language change, the evaluative terminology used to describe the specific evolutionary process, as well as the critical attitude of the linguistic community towards this phenomenon. A basic overview of the language changes that have taken place throughout the history of Greek is then given, with emphasis on the Mycenaean, Classical, Hellenistic and Medieval periods. The second chapter presents the main historical points of the wider area of Philippi, as well as the linguistic backround of each historical period. Then seven epigraphic samples are presented, covering the periods of Late Antiquity, the early Roman Period, the early Christian period and the Byzantine Middle Ages. The aim of the research is to draw conclusions about language change through the detailed presentation and examination of the phonological, morphological, syntactic and lexical data of the epigraphic samples. The presentation of language samples is accompanied by elements of historical linguistics in order to search for the cause of certain phenomena of change that can be identified - or not - per historical period. The third and final chapter aims to highlight the teaching potential offered by the epigraphic material through two teaching suggestions. The teaching proposals based on the guidelines of the curricula aim at the cultivation of historical language awareness and basic archaeological knowledge, the promotion of cultural heritage and the educational potential of archaeological sites, as well as the experiental and active contact of the school class with the ancient Greek language.
Κύριο μέρος της Διπλωματικής