Αναπαραστάσεις ρευστού ρατσισμού σε Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυμνασίου: Σχεδιασμός διδακτικής πρότασης Κριτικού Γραμματισμού και εφαρμογή της.
Fluid Racism representations in Modern Greek Literature Texts of Lower Secondary School: Designing and Implementing a Critical Literacy Teaching Proposal. (Αγγλική)
Διδακτική πρόταση και εφαρμογή Κριτικού Γραμματισμού στο Γυμνάσιο
Η παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάζει μια διδακτική πρόταση καθώς και την εφαρμογή της, πάνω στο ζήτημα της παρείσφρησης ρατσιστικού λόγου σε φαινομενικά αντιρατσιστικά κείμενα («ρευστός ρατσισμός»). Η διδακτική εφαρμογή στηρίζεται στις αρχές του Κριτικού Γραμματισμού και αξιοποιεί το μοντέλο των Πολυγραμματισμών στο μάθημα της Λογοτεχνίας της Α΄ Γυμνασίου.
Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε προέρχεται τόσο από επίσημα θεσμικά κείμενα, δηλαδή τα σχολικά εγχειρίδια του μαθήματος, όσο και από τα κείμενα μαζικής κουλτούρας (άρθρα, τραγούδια, συνεντεύξεις, εικόνες, ταινίες, εικαστικά έργα κ.ά.) με σκοπό να συνδέσουμε τη σχολική γνώση με την εξωσχολική εμπειρία των μαθητών/τριών.
Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας αξιοποιήθηκαν μέθοδοι της ποιοτικής έρευνας όπως είναι το ημερολόγιο, η παρατήρηση και η ετεροπαρατήρηση αλλά και η ανάλυση λόγου. Πιο συγκεκριμένα το μεθοδολογικό εργαλείο ανάλυσης των προς μελέτη κειμένων, προέρχεται από την παράδοση της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου και πρόκειται για το Τρισδιάστατο μοντέλου του Fairclough, το οποίο επιδιώκει να συνδέσει το κειμενικό επίπεδο ανάλυσης λόγου με το κοινωνικό.
Στόχος της διδακτικής εφαρμογής είναι να ευαισθητοποιήσει τους/τις μαθητές/τριες γύρω από τα ζητήματα του ρατσισμού, να τους/τις εισαγάγει στην έννοια του «ρευστού ρατσισμού» δηλαδή την παρουσία του ρατσιστικού λόγου έμμεσα ακόμα και σε κείμενα του αντιρατσιστικού λόγου. Τέλος, σκοπό αποτελεί επίσης η καλλιέργεια μιας κριτικής στάσης απέναντι σε κείμενα του γραπτού ή και του προφορικού λόγου, καθώς και στις ιδέες που αυτά εκφράζουν.
This thesis presents a teaching proposal, as well as its implementation, on the issue of the infiltration of racist discourse into seemingly anti-racist texts (fluid racism). The teaching application is based on the principles of Critical Literacy and utilizes the Multiliteracies model in the Literature class of the first year of Greek lower secondary school (A’ Gymnasium).
The material used comes both from official institutional texts -namely, the school textbooks for the course- and from texts of mass culture (articles, songs, interviews, images, films, visual artworks, etc.). The aim is the connection of school knowledge with the out-of-school experiences of students.
To collect the research data, qualitative research methods were employed, such as diaries, observation, and peer observation, as well as discourse analysis. More specifically, the methodological tool used for analyzing the texts under study comes from the tradition of Critical Discourse Analysis. That is Fairclough’s Three-Dimensional Model, which seeks to connect the textual level of discourse analysis with the social level.
The teaching proposal that we applied, aims to raise students’ awareness about issues of racism, its’ naturalization and the ability to identify the presence of racism even in texts that promote anti-racist discourse. Another aim to achieve as well, is to cultivate a critical stance of the students toward the messages we receive daily at all levels of communication (from the media to the educational system).
Κύριο μέρος της Διπλωματικής