Ο καπιταλισμός, ως κυρίαρχο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, δεν περιορίζεται μόνο στη διαμόρφωση της οικονομικής ζωής, αλλά επηρεάζει βαθιά και τις κοινωνικές, ιδεολογικές, πολιτικές και πολιτισμικές δομές. Η επικράτησή του για περισσότερα από τριακόσια χρόνια έχει διαμορφώσει συνειδήσεις και θεσμούς, καθιστώντας τον τόσο θεμελιώδη ώστε συχνά να θεωρείται ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.

Στην παρούσα εργασία, εξετάζεται η έννοια του μετακαπιταλισμού ως μια δυνητική εναλλακτική που αναδεικνύει τις δυσλειτουργίες και τα όρια του καπιταλιστικού συστήματος. Η συζήτηση αντλείται από τις ιδέες σύγχρονων συγγραφέων, ακτιβιστών, κοινωνιολόγων, φιλοσόφων και οικονομολόγων, οι οποίοι προτείνουν νέους τρόπους οργάνωσης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, βασισμένους σε αρχές αλληλεγγύης, συνεργασίας και κοινοκτημοσύνης. Ο μετακαπιταλισμός, έχει αποτελέσει μια βάση από ιδεολογικούς συνδυασμούς και προτάσεις που εκφράζονται μέσα σε κοινωνικά και πολιτικά κινήματα, κοινότητες και εγχειρήματα. Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία και τα Κοινά αποτελούν ένα μείγμα πρακτικών που συνεισφέρει στην απεικόνιση μιας εναλλακτικής πρότασης πέρα από τον καπιταλισμό.

Η παρούσα διπλωματική εργασία εστιάζει στη διερεύνηση της έννοιας του μετακαπιταλισμού, αναλύοντας τις αξίες, τις θεωρητικές βάσεις και τις πρακτικές εφαρμογές του, με έμφαση σε εναλλακτικά εγχειρήματα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο). Εξετάζονται δύο μελέτες περίπτωσης: ένα αλληλέγγυο σχολείο και μια ενεργειακή κοινότητα στην Ελλάδα, προκειμένου να αξιολογηθεί η δυναμική τους ως μετακαπιταλιστικών πρακτικών. Μέσα από ημιδομημένες συνεντεύξεις, αναδεικνύονται οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, όπως οι θεσμικοί περιορισμοί, οι αντιδράσεις της αγοράς και οι εξωτερικές κρίσεις. Η εργασία στοχεύει κυρίως στην ανάδειξη τη θεωρίας και τη συνδέει με την πράξη, αντλώντας πηγές από  κείμενα συγγραφέων, προκειμένου να χαρτογραφήσει την πολυπλοκότητα του μετακαπιταλιστικού φαινομένου. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της συνεργασίας, της κοινοκτημοσύνης και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ως πυλώνων για τη μετάβαση σε έναν πιο δίκαιο και ισότιμο κόσμο.

Capitalism, as the dominant socio-economic system, is not limited to shaping economic life but also profoundly influences social, ideological, political, and cultural structures. Its dominance for over three hundred years has shaped consciousness and institutions, making it so fundamental that it is often considered to have no alternative.

This paper examines the concept of post-capitalism as a potential alternative that highlights the dysfunctions and limitations of the capitalist system. The discussion draws on the ideas of contemporary writers, activists, sociologists, philosophers, and economists who propose new ways of organizing economic and social life, based on the principles of solidarity, cooperation, and commons. Post-capitalism has become a basis for ideological combinations and proposals expressed within social and political movements, communities, and initiatives. The Social and Solidarity Economy and the Commons are a mix of practices that contribute to the depiction of an alternative proposal beyond capitalism.

This thesis focuses on investigating the concept of post-capitalism, analyzing its values, theoretical foundations, and practical applications, with an emphasis on alternative initiatives of the social and solidarity economy (SSE). Two case studies are examined: a solidarity school and an energy community in Greece, in order to assess their dynamics as post-capitalist practices. Through semi-structured interviews, the challenges they face, such as institutional constraints, market reactions, and external crises, are highlighted. The paper aims primarily to highlight the theory and connect it to practice, drawing on texts by authors to map the complexity of the post-capitalist phenomenon. The findings underline the importance of cooperation, common ownership, and environmental sustainability as pillars for the transition to a more just and equitable world.