Ο κατάλογος των μνημείων που σχετίζονται με τη δεκαετία του 1940 στην Κεφαλονιά περιλαμβάνει 56 μνημεία, από τα οποία 52 βρίσκονται στο πεδίο και 4 έχουν αποσυρθεί. Υπάρχουν παλαιότερα μνημεία, που βεβηλώθηκαν από τις ιταλικές κατοχικές δυνάμεις κατά τα έτη 1941-1943, για να μην θυμίζουν την περίοδο της Βρετανικής κυριαρχίας στο νησί, μνημεία πεσόντων στους εθνικούς πολέμους, στα οποία συμπεριλήφθηκαν και οι πεσόντες του εθνικού στρατού της περιόδου 1940-1949, μνημεία αφιερωμένα στον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, που αποσύρθηκαν την περίοδο της Μεταπολίτευσης, μνημεία αφιερωμένα στους πεσόντες Ιταλούς της Μεραρχίας «Άκουι», μνημεία της Εθνικής Αντίστασης και μνημεία του ΔΣΕ και του Εμφυλίου. Οι αποφάσεις και οι συζητήσεις, στα επίσημα θεσμικά όργανα και στο ευρύ κοινωνικό σύνολο, σχετικά με την ανέγερση ή την απόσυρση των μνημείων αυτών, εντοπίζονται στις πηγές  και συσχετίζονται με τις πολιτικές ταυτότητες και τη διαδικασία συγκρότησης της συλλογικής μνήμης. Η επίσημη μνήμη, λειτουργώντας προς την κατεύθυνση της παγίωσης μιας εθνικής ταυτότητας, που στα μεταπολεμικά χρόνια ταυτίστηκε με την πολιτική ταυτότητα της Δεξιάς, προώθησε τη δημιουργία μνημείων που αναφέρονται στην Εθνική Αντίσταση ως συνολική εθνική εποποιία. Η Αριστερά, αντίθετα, και ιδιαίτερα το ΚΚΕ, επιδιώκοντας την ευκρίνεια μιας αριστερής ταυτότητας, προωθεί την διαιρετική μνήμη του Εμφυλίου. Απέχει από εκδηλώσεις μνήμης που τελούνται ως πολιτικά ουδέτερες, κατασκευάζει μνημεία που εμφατικά αναφέρονται στην Εαμική Αντίσταση και στον ΔΣΕ, καλλιεργεί – με τα μνημεία και τις τελετές σε αυτά – την αγωνιστικότητα για κοινωνικά αιτήματα που θεωρεί ότι δεν έχουν ικανοποιηθεί.

Τα μνημεία της Κεφαλονιάς αποτελούν ένα τοπικό παράδειγμα που σχετίζεται με την γενικότερη μνημειακή παραγωγή στο ευρύτερο πλαίσιο της Ελλάδας και της Ευρώπης. Τα περισσότερα από αυτά είναι απλές αναμνηστικές πλάκες, που αναφέρουν ονόματα και γεγονότα, υπάρχουν όμως και πολυάριθμα μνημεία, που αποτελούν σύνθετες δημιουργίες επώνυμων καλλιτεχνών.  Στην παρούσα εργασία, μελετώνται, με βασικές πηγές τα αρχεία των συνεδριάσεων των Δημοτικών Συμβουλίων, τα δημοσιεύματα του έντυπου και του ηλεκτρονικού τύπου, τις προφορικές συνεντεύξεις επιλεγμένων πληροφορητών και τα κείμενα που αναγράφονται πάνω σε αυτά.

The list of monuments related to the 1940s in Kefalonia includes 56 monuments, of which 52 are in the field and 4 have destroyed or moved out of the city. There are older monuments, between them, which were desecrated by the Italian occupying forces in the years 1941-1943, so as to not remind the period of British rule on the island, monuments to those who died in the national wars, which included the fallen soldiers of the national army of the period 1940-1949, monuments dedicated to the dictator Ioannis Metaxas, which destroyed during the Postcolonial period, monuments dedicated to the fallen Italians of the Aqui Division, monuments to the National Resistance and monuments to the Democratic Army of Greece and the Civil War. The decisions and discussions in the official institutions and in the general society, regarding the construction or withdrawal of these monuments, are related to the political identities and the process of forming the collective memory. The official memory, working towards the consolidation of a national identity, which in the post-war years was identified with the political identity of the Right, promoted the creation of monuments, with general references to the National Resistance as a part of the overall national epos. The Left, on the contrary, and especially the Communist Party of Greece, seeking the clarity of a leftist identity, promotes the divisive memory of the Civil War. It abstains from commemorations held as politically neutral, it builds monuments that emphatically refer to the EAM-ELAS Greek Resistance and the Democratic Army of Greece, it cultivates – with the monuments and the ceremonies around them – the militancy in social demands which have not been met.

The monuments of Kefalonia are a local example related to the more general monument production in the wider context of Greece and Europe. Most of them are simple commemorative plaques, which mention names and events, but there are also numerous monuments, which are complex creations of famous artists. In this work, the files of the meetings of the Municipal Councils, the printed and electronic press reports, the oral interviews of selected informants and the texts written on the monuments are studied as basic sources.