Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ μουσικής και εικόνας εμπλέκοντας και την λειτουργία της μνήμης στα πλαίσια της κινηματογραφικής εμπειρίας. Η μουσική ως «τέχνη των ήχων» αποτελεί ίσως το εκφραστικότερο ανάμεσα στα ηχητικά στοιχεία του «ηχοτοπίου» μιας κινηματογραφικής ταινίας και ένα από τα πιο επιδραστικά μέσα που έχει στην διάθεσή του ο δημιουργός της.

Στην παρούσα μελέτη, η σχέση εικόνας - μουσικής διερευνάται αρχικά από ιστορική σκοπιά, εφόσον ως πρακτική η μουσική είναι τόσο παλιά όσο και ο κινηματογράφος. Εικόνα και μουσική βάδισαν μαζί στην ίδια παράλληλη πορεία προόδου, αλληλεπιδρώντας και εξελίσσοντας την σχέση τους τόσο από αισθητικής όσο και από τεχνολογικής άποψης.

Εξετάζονται οι χρήσεις της μουσικής ταινιών καθώς και οι λειτουργίες που επιτελούνται μέσω αυτών. Παρότι οι μουσικοί ήχοι δεν έχουν από μόνοι τους αναπαραστατικό ή σημασιολογικό περιεχόμενο, ο συσχετισμός τους με άλλα στοιχεία μπορεί υπό όρους να τους μετατρέψει σε σημεία μιας σημασιολογικής γλώσσας.

Νεότερα επιστημονικά δεδομένα που διερευνούν την στενή σχέση της μουσικής με την μνήμη και το συναίσθημα συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η μουσική συμβάλλει στην δημιουργία αναμνήσεων και στην μετέπειτα ανάκλησή τους, διεγείρει τον συναισθηματικό μας κόσμο και ελέγχει τις γνωστικές μας λειτουργίες.

Ως ειδικό πεδίο μελέτης της λειτουργίας της μουσικής επιλέχθηκαν τρεις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου για τις οποίες την μουσική έγραψε η Ελένη Καραΐνδρου. Πρόκειται για τις ταινίες Ταξίδι στα Κύθηρα (1984), Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998) και Η Σκόνη του χρόνου (2008). Οι υπό μελέτη ταινίες, όπου η ιστορικότητα και η μνήμη συνυφαίνονται με τα υπαρξιακά ερωτήματα και τον ποιητικό στοχασμό, συνιστούν ιδανικό τόπο για την δημιουργική αλληλεπίδραση εικόνας και μουσικής. Η μουσική της Καραΐνδρου αναδεικνύεται σε ιδανικό συνομιλητή της κινηματογραφικής γλώσσας του Αγγελόπουλου, εμβαθύνοντας στους στοχασμούς του σκηνοθέτη και προκαλώντας την νοητική και συναισθηματική ενεργοποίηση του θεατή. Η πνευματική, ψυχική και αισθητική ταύτιση των δύο δημιουργών διαμόρφωσε στα πλαίσια της συνεργασίας τους μια κοινή γλώσσα έκφρασης, οδηγώντας σε συνδημιουργία υψηλής τέχνης που συνιστά πρότυπο καλλιτεχνικής σύμπραξης.

The purpose of this work is to investigate the interactions between music and image, involving the function of memory in the context of the cinematic experience. Music as the "art of sounds" is perhaps the most expressive of the sound elements of a film's "soundscape" and one of the most influential means available to its creator.

In the present study, the image-music relationship is first explored from a historical perspective, since music as a practice is as old as cinema. Image and music marched together on the same parallel path of progress, interacting and evolving their relationship both from an aesthetic and technological point of view.

The uses of film music and the functions performed through it are examined. Although musical sounds have no representational or semantic content by themselves, their association with other elements can conditionally turn them into points of a semantic language.

Newer scientific data investigating the close relationship of music with memory and emotion converge to the conclusion that music contributes to the creation of memories and their subsequent recall, stimulates our emotional world and controls our cognitive functions.

As a special field of study of the function of music, three films by Theodoros Angelopoulos were chosen for which the music was written by Eleni Karaindrou. These are the films Voyage to Cythera (1984), Eternity and a Day (1998) and The Dust of Time (2008). The films under study, where historicity and memory intertwine with existential questions and poetic reflection, constitute an ideal place for the creative interaction of image and music. Karaindrou’s music emerges as an ideal interlocutor of Angelopoulos' cinematic language, delving into the director's reflections and causing the viewer's mental and emotional activation. The spiritual, mental and aesthetic identification of the two creators formed a common language of expression in the context of their collaboration, leading to co-creation of high art that constitutes a model of artistic partnership.