This dissertation investigates the ideological substratum that is at the base of a multitude of language choices that appear in a body of texts of the textbooks of the Modern Greek language a of the three classes of Junior High School. More specifically, following the method of Reisigl and Wodak's “discourse strategies” and the principles of Kress's grammar of visual composition, the hegemonic moods of a dominant group that is usually made up of white men of Greek origin and Christian Orthodox against an otherness that is either placed in a disadvantaged position are revealed or is silenced and becomes invisible. At the same time, the emergence of forms of liquid racism reminds the reader that stereotypes and prejudices can be camouflaged behind seemingly innocent language choices. The above conclusions are also confirmed by discussions held in the context of two focus groups between students and teachers who teach in the specific classes. The paper concludes that in the context of critical literacy it is necessary to be aware of the power that language possesses not simply in reflecting reality but in shaping it. Thus, language empowerment does not simply mean cultivating language skills, but realizing the power of ideology that determines the linguistic dispositions of speakers.

Η παρούσα εργασία διερευνά το ιδεολογικό υπόστρωμα που βρίσκεται στη βάση ενός πλήθους γλωσσικών επιλογών και οι οποίες εμφανίζονται σε ένα σώμα κειμένων των σχολικών βιβλίων της Νεοελληνικής γλώσσας των τριών τάξεων του Γυμνασίου. Πιο συγκεκριμένα, ακολουθώντας την μέθοδο των στρατηγικών λόγου των Reisigl και Wodak και των αρχών της γραμματικής της οπτικής σύνθεσης του Kress, αποκαλύπτονται οι ηγεμονικές διαθέσεις μιας κυρίαρχης ομάδας που κατά κανόνα συγκροτείται από λευκούς άνδρες ελληνικής καταγωγής και χριστιανούς ορθόδοξους έναντι μιας ετερότητας που είτε τίθεται σε μειονεκτική θέση ή αποσιωπάται και καθίσταται αόρατη. Ταυτόχρονα, η ανάδυση μορφών ρευστού ρατσισμού υπενθυμίζει στον αναγνώστη ότι στερεότυπα και προκαταλήψεις μπορούν να διακινούνται καμουφλαρισμένα πίσω από φαινομενικά αθώες γλωσσικές επιλογές.  Τα παραπάνω συμπεράσματα επιβεβαιώνονται και από συζητήσεις που διεξήχθησαν στα πλαίσια δύο ομάδων εστίασης μεταξύ μαθητών αλλά και εκπαιδευτικών που διδάσκουν στις συγκεκριμένες τάξεις. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στα πλαίσια του κριτικού γραμματισμού είναι απαραίτητη η επίγνωση της δύναμης που διαθέτει η γλώσσα όχι απλά στην αντανάκλαση της πραγματικότητας αλλά στην διαμόρφωσή της. Έτσι, η γλωσσική ενδυνάμωση δεν σημαίνει απλά καλλιέργεια γλωσσικών δεξιοτήτων, αλλά συνειδητοποίηση της δύναμης της ιδεολογίας που καθορίζει τις γλωσσικές διαθέσεις των ομιλητών.