Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αποτελεί η παρουσίαση των μνημονικών τόπων της Ισραηλιτικής Κοινότητας Λάρισας, οι οποίοι δημιουργήθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αρχικά αναλύονται οι θεωρητικοί όροι, όπως είναι η ατομική και συλλογική μνήμη, το τραύμα και η χωρική συγκρότηση της μνήμης. Στην συνέχεια, γίνεται μια ιστορική αναδρομή στην ιστορία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Λάρισας, η οποία έχει τις ρίζες της στα αρχαία χρόνια και διατηρεί ζωντανή την παρουσία της ως σήμερα. Εκτενέστερη αναφορά γίνεται στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στον τρόπο που βίωσε η Κοινότητα το αντιεβραϊκό μένος των Γερμανών. Επιπλέον, σκιαγραφείται η πορεία ανασύστασης της Κοινότητας κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και η πορεία προς την ανάγκη δημιουργίας μνημονικών τόπων. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται αναλυτικά τα τρία, έως τώρα, μνημεία που ανεγέρθηκαν στην πόλη προς τιμήν των Εβραίων που χάθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το πρώτο μνημείο, ανεγέρθηκε το 1989, και πρόκειται για το «Μνημείο Λαρισαίων Εβραίων Μαρτύρων του Ολοκαυτώματος» , έργο του γλύπτη Γ. Χουλιαρά, προς τιμήν των 235 Λαρισαίων θυμάτων του ολοκαυτώματος. Το μνημείο, αναπαριστά μια κλαίουσα γυναικεία μορφή, συμβολίζοντας την Κοινότητα που θρηνεί για τα θύματα της. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της εβραϊκής συνοικίας, σε πλατεία που έλαβε το όνομα «Πλατεία Εβραίων Μαρτύρων Κατοχής», πραγματοποιήθηκαν τις 5 Απριλίου 1987, σε ιδιαίτερα συγκινησιακό κλίμα και έκτοτε ακολούθησε πληθώρα εκδηλώσεων στην πλατεία με επίκεντρο το μνημείο. Το δεύτερο μνημείο της Κοινότητας, είναι μια αναθηματική στήλη αφιερωμένη στην Άννα Φράνκ, που ανεγέρθηκε το 1999, στην ομώνυμη πλατεία σε συνοικία της πόλης. Η στήλη της Άννας Φρανκ, δίνει στην μνήμη της Κοινότητας αλλά και της πόλης έναν άλλον χαρακτήρα, παγκόσμιο, καθώς μέσω της Α. Φρανκ, τιμούνται και όλα τα χαμένα παιδία του ολοκαυτώματος. Τέλος, αναγέρθηκε το 2003, αναθηματική πλάκα, προς τιμήν των Εβραίων που αντιστάθηκαν στους κατακτητές και έπεσαν μαχόμενοι για την πατρίδα κατά τα πρώτα χρόνια του πολέμου. Η πλάκα, αναγράφει τα ονόματα 4 πεσόντων και κοσμεί τον προαύλιο χώρο της συναγωγής. Μέσω των μνημείων αυτών, η Κοινότητα θωρακίζεται απέναντι στην λήθη και η συλλογική της μνήμη μεταφέρεται από το ενδοκοινοτικό στο δημόσιο χώρο.
Τhe subject of this thesis is the presentation of the memorial sites of the Israeli Community of Larissa, which were created after the Second World War. First, the theoretical terms are analyzed, such as individual and collective memory, trauma, and the spatial composition of memory. Then, there is a historical review of the history of the Israeli Community of Larissa, which has its roots in ancient times. More extensive reference is made to the years of the Second World War and the way the community experienced the anti-Jewish hatred of the Germans. In addition, the course of reconstitution of the community in the first post-war years and the course towards the need to create memorial sites are outlined. Then presented in detail the three monuments erected in the city in honor of the Jews who perished in World War II are presented.
The first monument was erected in 1989, and it is the "Monument of Larissa Jewish Martyrs of the Holocaust", work of the sculptor G. Chouliaras, in honor of the 235 Larissa victims of the Holocaust. The monument represents a weeping female figure, symbolizing the Community mourning its victims. The unveiling of the monument, which is located in the center of the Jewish quarter, in a square named "Square of Jewish Martyrs of the Occupation", took place on April 5, 1987, in a particularly emotional atmosphere, and since then numerous events have followed in the square centered on the monument. The second monument of the community, is a votive column dedicated to Anne Frank, erected in 1999, in the homonymous square in a district of the city. Anne Frank's column gives the memory of the community and the city another character, global, as through A. Frank, all the lost children of the holocaust are also honored. Finally, a votive plaque was erected in 2003, in honor of the Jews who resisted the Germans and fell fighting for the homeland. The plaque inscribes the names of 4 fallen and adorns the courtyard of the synagogue. Through these monuments, the community shields itself against oblivion and its collective memory is transferred from the intra-community to the public space.
