Η παρούσα εργασία εξετάζει τη λειτουργία του αναξιόπιστου αφηγητή στο έργο του Καζούο Ισιγκούρο, Νυχτωδίες. Ο όρος «αναξιόπιστος αφηγητής» διατυπώθηκε πρώτη φορά από τον Wayne C. Booth στη δεκαετία του 1960, για να περιγράψει έναν αφηγηματικό τρόπο που ήδη εμφανίζεται σε λογοτεχνικά κείμενα αρκετούς αιώνες πριν. Η μελέτη του όρου αρχικά σχετίστηκε με την έννοια του υποννοούμενου συγγραφέα σε ένα κειμενοκεντρικό ρητορικό πλαίσιο, το οποίο έδινε έμφαση σε συγκεκριμένες ενδείξεις αναξιοπιστίας που μπορούν να εντοπιστούν σε ένα λογοτεχνικό κείμενο, καθώς και στη διαμόρφωση μιας τυπολογίας του αναξιόπιστου αφηγητή. Αν και η τάση αυτή της θεωρίας δεν έχει εκλείψει, από τη δεκαετία του 1990, με τη συνδρομή της γνωστικής αφηγηματολογίας, ο αναξιόπιστος αφηγητής έχει θεωρηθεί και ως μηχανισμός αποκωδικοποίησης των ασυνεπειών του κειμένου από τον αναγνώστη, ο οποίος για τον σκοπό αυτό κάνει χρήση προϋπαρχουσών γνώσεών του υπό τη μορφή γνωστικών σχημάτων. Επίσης, έχει επισημανθεί ότι πρόκειται για έναν αφηγηματικό τρόπο ιστορικά και πολιτισμικά προσδιορισμένο.

Με αφορμή το συγκεκριμένο έργο του Καζούο Ισιγκούρο, διερευνάται κατά πόσο η αναξιοπιστία ενδέχεται να επιδρά στις λειτουργίες του αφηγητή εν γένει, όπως αυτές προσδιορίζονται από τον Ζεράρ Ζενέτ. Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι η λειτουργεί συμπληρωματικά για την αφηγηματική λειτουργία, αφήνοντας περιθώριο στην ανάδειξη των στοιχείων εκείνων που παραμένουν άφατα στην ανθρώπινη διάδραση και κατ’ επέκταση στην αφηγηματική της απόδοση, ενώ ενισχύει το κείμενο από επικοινωνιακή και οργανωτική άποψη. Η ειρωνεία που παράγεται δια μέσου τις αναξιοπιστίας κατά τα φαινόμενα δεν ευνοεί την πιστοποιητική λειτουργία του αφηγητή, αλλά παρέχει την αφορμή για να αναδειχτεί οσχολιαστικός χαρακτήρας του έργου, καθώς και η ιδεολογική λειτουργία της αφήγησης.

This dissertation examines the function of the unreliable narrator in Kazuo Ishiguro’s Nocturnes. The term “unreliable narrator” was introduced by Wayne C. Booth in the 1960s to describe a narrational manner the use of which goes back many centuries. The study of unreliability was first related to the notion of “implied author” in a text-centred rhetorical framework, which placed emphasis on textual signals of unreliability, as well as a typology of unreliable narrators. This theoretical tendency has not totally been abandoned; however, since the 1990s with the assistance of cognitive narratology, scholars have seen the unreliable narrator as a mechanism through which the reader can make use of their pre-existing knowledge in the form of cognitive frames/schemata to interpret the inconsistencies of a text. It has also been noted that the unreliable narrator is a historically and culturally determined narrational manner.

Using the specific work by Kazuo Ishiguro as a starting point, this dissertation investigates the extent to which unreliability may affect the functions of narrators in general, as they were defined by Gerard Genette. More specifically, it is argued that unreliability supplements the narrative function, as it foregrounds the elements that remain untold in human interaction and its subsequent narration, while it also reinforces the text from a communicative and organizational aspect. In addition, although unreliability produces irony and therefore does not apparently favour the testimonial function of the narrator, it promotes the commentative character of the work and the ideological function of narration.