Η παρούσα εργασία έχει στόχο να προτείνει τη διδακτική αξιοποίηση της ανατολικοκρητικής διαλέκτου, όπως ομιλείται στην περιοχή του Κρουσώνα Ηρακλείου, στο μάθημα της γλώσσας, ώστε να γίνει αντιληπτή η ισοτιμία της διαλέκτου με την κοινή νεοελληνική. Εφαρμόζοντας τις αρχές του εθνογραφικού κριτικού γραμματισμού, οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου Κρουσώνα ανέλαβαν ρόλο ερευνητή - εθνογράφου παρατηρώντας την κοινότητα και συγκεντρώνοντας προφορικό υλικό από τους οικείους τους. Αυτή η τοποθετημένη κοινωνική πρακτική με τη μαγνητοφώνηση και την απομαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων και τις γλωσσικές δραστηριότητες που ακολούθησαν στην τάξη, συνέβαλε στη συνειδητοποίηση του συστηματικού χαρακτήρα της κρητικής, η οποία αποτελεί ένα άρτια δομημένο και επικοινωνιακά επαρκές σύστημα. Στη συνέχεια, οι μαθητές διατύπωσαν κανόνες σχετικά με τα φωνολογικά, μορφολογικά, συντακτικά και λεξιλογικά χαρακτηριστικά της συγκρίνοντάς τα με εκείνα της κοινής, αλλά και με τα αντίστοιχα των βόρειων διαλέκτων. Μέσα από την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και την εξίσωση της γλώσσας του σχολείου με εκείνης του σπιτιού, καλλιεργήθηκε η θετική στάση απέναντι στη γλωσσική διαφορετικότητα, ενώ παράλληλα ενισχύθηκε η αυτοπεποίθηση των διαλεκτόφωνων μαθητών επιτυγχάνοντας μια ελκυστικότερη και αποτελεσματικότερη πρόσληψη του μαθήματος της γλώσσας. Οι μαθητές κατέκτησαν τη μεταγλωσσική και κοινωνιογλωσσική ενημερότητα, αποδομώντας το μύθο της γλωσσικής ομοιογένειας, ενώ επισήμαναν ομοιότητες και διαφορές με την κοινή νέα ελληνική και μπήκαν σε ρόλο διαλεκτολόγου μελετώντας πέρα από το λεξιλόγιο και τη δομή της κρητικής.
This thesis aims at the suggestion of the teaching utilization of Cretan eastern dialect in the subject of Greek Literature, as it is spoken in the region of Krousonas in Heraklion Crete, so as to show the equality between the dialect and the standard Greek language. In the application of the ethnographic critical literacy, the students of the third grade of senior high school, acted as researchers-ethnographers, observing the community of Krousonas while at the same time gathering oral material-data from their intimates. This social experimentation through recording and transcription of the interviews taken and the lingual activities in the classroom, contributed in the realization of the systemic character of the dialect which has a full structure and a complete communicative system. After the experiment, the students put the phonological, morphological, syntactic and lexical rules in writing comparing them with the rules of the standard modern Greek language as well as with the northern dialects in Greece. Team work and the equality of the modern Greek language spoken at school with the Cretan dialect spoken at home, cultivated a positive stance towards the lexical differentiation and enforced the confidence of the students using the dialect thoroughly leading to a more attractive and efficient attitude towards the Greek Language subject. The students’ comprehension of the metalinguistic and sociolinguistic awareness deconstructing the myth of linguistic unity, referring to the similarities and differences between the standard modern Greek language with the Cretan dialect having the role of linguists specialized in dialects studying both the special vocabulary and the structure of the Cretan dialect.
Εθνογραφικός κριτικός γραμματισμός και κρητική διάλεκτος