Η παρούσα εργασία αποτελεί ένα αφιέρωμα στη μνήμη όλων των προσφύγων που ήρθαν από τη Μικρά Ασία στη Χίο‧ γεγονός που από τη μία ήδη έχει διανύσει μια ολόκληρη εκατονταετία (1922-2022), ενώ από την άλλη αποτελεί και μία εκ των μεγαλύτερων ανείπωτων εθνικών συμφορών της νεότερης ιστορίας της χώρας μας. Πρόκειται λοιπόν για μια τραγωδία, αφού τα άτομα εκείνα εξαιτίας της ελληνικής τους προέλευσης και σε μία προσπάθεια εξάλειψης του ελληνικού στοιχείου αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τον τόπο τους και να μεταναστεύσουν σε διάφορες πόλεις και νησιά την ελληνικής επικράτειας, ανάμεσα τους και στη Χίο.

Οι περιοχές εκείνες όμως που δέχθηκαν τους πρόσφυγες δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένες. Σε αυτό δεν αποτέλεσε εξαίρεση και το νησί της Χίου, καθώς μόλις 10 χρόνια από την απελευθέρωσή της και ενώ προσπαθούσε να ακολουθήσει τους ρυθμούς εξέλιξης του ελληνικού κράτους, δέχτηκε ένα τεράστιο αριθμό προσφύγων, ισοδύναμο μάλιστα με εκείνο των  μόνιμων κατοίκων της.

Ακόμα η εργασία δεν επικεντρώνεται τυχαία στον προσφυγικό συνοικισμό Βαρβασίου Χίου, ο οποίος δημιουργήθηκε στο περιθώριο του αστικού χώρου -όπως άλλωστε και οι περισσότεροι. Ειδικά αν αναλογιστούμε τις δυσκολίες και τις τριβές που αντιμετώπισαν,  ώσπου ο χώρος του συνοικισμού να αποκτήσει ένα θετικό αντίκτυπο στο δημόσιο χώρο και να λειτουργήσει θεραπευτικά. Ενώ έως και σήμερα οι απόγονοι των Μικρασιατών, τέταρτης και πέμπτης γενιάς αποτελούν μέλη της Χιακής κοινωνίας, διατηρώντας με θέρμη την ιδιαίτερη και ξεχωριστή πολιτισμική ταυτότητα των προγόνων τους. Έχοντας ως όχημα κυρίως τη μνήμη της πρώτης γενιάς και τις προφορικές τους αφηγήσεις, φροντίζουν μέσω του γραπτού ή οπτικοακουστικού λόγου να τις μεταλαμπαδεύσουν στις επόμενες γενιές.

Άλλωστε πρόκειται για μνήμες απομακρυσμένες χρονικά που συντηρούνται, εμπλουτίζονται και ενσωματώνονται στο παρόν. Επομένως μέσω των θεσμών, μνημείων και τελετουργιών  κάθε γενιά παρουσιάζει και ορίζει το παρελθόν στο παρόν της.

This work is a tribute to the memory of all those who came from Minor Asia to Chios, an event which dates a century ago(1922-2022),while  on the other hand, it has been one of the greatest national disasters in the recent history of our home country. Thus, in a few words it was an absolute tragedy since those individuals due to their Greek origin and in an effort the Greek element to be eliminated, were forced to uproot themselves from their birthplace and migrate to various cities and islands of the Greek territory, including Chios.

However, the specific areas which had to host the refugees were not properly prepared. The island of Chios was not an exception as only ten years after its liberation and while trying to keep up with the evolution pace of the Greek nation, accepted a huge number of refugees, equal to that of the permanent residents.

Moreover, the present work is not accidentally focused on the refugee settlement of Varvasi, which was established on the fringes of the urban area-exactly like most of them. Especially if we consider the hardships and frictions they had to encounter until the region acquired a positive impact on the public area and functioned therapeutically. It is a fact that till our days, the descendants of fourth and fifth generation of those refugees are actually reputable members of the local community, fervently preserving the distinct cultural identity of their ancestors. Having as a vehicle mainly the memories of the first generation and their narrations, they make sure to pass them on to the next generations via the audio -visual means.

After all, these are memories distant in time that are enriched and integrated harmoniously into the present. Therefore, through institutions, rituals and monuments, each generation presents and defines the past in its present.