Κατά την εφηβεία συντελείται η ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου, το οποίο μέσα από τις σχέσεις που αναπτύσσει στην οικογένεια, στο σχολείο και σε άλλα κοινωνικά δίκτυα στα οποία συμμετέχει, υιοθετεί αξίες, στάσεις και συμπεριφορές που διαμορφώνουν την κουλτούρα του. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση συνεργατικής κουλτούρας αποτελεί η ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης, ενώ παράλληλα η συμμετοχή του ατόμου σε συνεργατικές δραστηριότητες συνεπάγεται την πρόσβασή του σε πληθώρα ωφελειών που οικοδομούν το κοινωνικό κεφάλαιο της κοινωνίας στην οποία ανήκει.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να διερευνήσει το κατά πόσο οι έφηβοι/ες στην Ελλάδα έχουν αναπτύξει συνεργατική κουλτούρα, τους τρόπους με τους οποίους αυτή εκδηλώνεται στην καθημερινότητά τους και τη συμβολή της οικογένειας, του σχολείου και του εκπαιδευτικού συστήματος στη διαμόρφωσή της. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων και για τις ανάγκες της αξιοποιήθηκε τόσο η ποσοτική μεθοδολογία με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου από 225 μαθητές/τριες της Α΄, Β΄ και Γ΄ Τάξης πέντε Γενικών Λυκείων της περιοχής, όσο και η ποιοτική μεθοδολογία με τη διεξαγωγή συνεντεύξεων σε βάθος με μια Διευθύντρια, μια Πρόεδρο Δεκαπενταμελούς Μαθητικού Συμβουλίου και τρεις εκπαιδευτικούς Γενικού Λυκείου.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι έφηβοι/ες στην πλειοψηφία τους συμμετέχουν σε κάποιες συλλογικές δραστηριότητες στην καθημερινότητά τους αναγνωρίζοντας τα οφέλη που προκύπτουν από τη συνεργασία τους με τους άλλους, ωστόσο υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για την εντατικότερη συμμετοχή τους σε περισσότερες συνεργατικές δράσεις τόσο στο σχολείο όσο και στην οικογένεια. Η οικογένεια, προς την οποία οι έφηβοι/ες εμφανίζουν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης, συμβάλλει θετικά στη διαμόρφωση της συνεργατικής τους κουλτούρας, ενθαρρύνοντάς τους να συνεργάζονται και να προσφέρουν βοήθεια στους γύρω τους. Αντίθετα, τόσο το σχολείο όσο και οι εκπαιδευτικοί, που απολαμβάνουν χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία των εφήβων, όσο και το εκπαιδευτικό σύστημα, παρά την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εκδηλώσεων και ομαδικών δραστηριοτήτων, δεν καταφέρνουν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην προώθηση της ιδέας της συνεργασίας.

During adolescence, the individual's comprehensive development takes place, and through the relationships that are developed in the family, the school and other social networks in which the person participates, the individual adopts values, attitudes and behaviors that shape their culture. A prerequisite for the configuration of collaborative culture is the development of trust and solidarity relationships, while at the same time their participation in collaborative activities results in their access to many benefits that build the social capital of the society in which they belong.

This paper attempts to investigate whether the adolescents in Greece have formed collaborative culture, the ways that this culture is expressed in their daily routine and the contribution of the family, the school and the educational system in its configuration. The research took place in the Regional Unit of Trikala and for its needs both quantitative methodology, through the completion of a questionnaire by 225 students of A, B and C Class from five General Lyceums of the region, and qualitative methodology, through in depth interviews with a Headmistress, a President of the Fifteen Member Student Council and three teachers of a General Lyceum were utilized.

According to the research results, adolescents in their majority participate in some collective activities in their daily routine, recognizing the benefits that come from the collaboration with other people, however there are wide margins of a more intensive participation in more collaborative actions both at school and at home. The family members, to whom adolescents exhibit high levels of trust, contribute positively to the configuration of their collaborative culture, encouraging them to work together and offer help to the people around them. On the contrary, both school and teachers, with the low levels of trust by majority of the adolescents, as well as the educational system, despite the implementation of educational programmes, events and group activities, do not manage to contribute efficiently to the promotion of the idea of collaboration.