Given that education is a racial project, the aim of this research is to explore the existence of orientalist stereotypes implied in the Greek school textbooks of History and Religious Education, as well as to identify teachers’ attitudes towards such stereotypes. A mixed research method was opted as the most appropriate, consisting of a Critical Discourse Analysis of the Greek teaching curricula of the 12 grades of primary and secondary education in History and Religious Education. The attitudes of the educators were investigated through an online questionnaire with both close- and open-ended questions, in order to bring out a well-rounded perspective of the topic under inquiry. The sample entailed 189 educators of different training backgrounds, teaching experiences, and age groups. The research findings unveiled the stereotypical presentation of the Orient through dipoles and historical generalizations that escalate the ideology of “us” vs “them”. On the other hand, after acknowledging the existence of orientalist stereotypes, educators suggested more objective and qualitative references to the Arab civilization and Islam. Finally, they were also willing to readjust the syllabus, in order to deconstruct orientalist stereotypes.

Key words: Orientalism, stereotypes, Critical Discourse Analysis, dominant ideology, Arabs, Islam, educators

Δεδομένου ότι η εκπαίδευση είναι ένα φυλετικό έργο, στόχος αυτής της έρευνας είναι να διερευνήσει την ύπαρξη οριενταλιστικών στερεοτύπων που υπονοούνται στα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας και των Θρησκευτικών, καθώς και να εντοπίσει τη στάση των εκπαιδευτικών απέναντι σε τέτοια στερεότυπα. Η μικτή μέθοδος έρευνας επιλέχθηκε ως η καταλληλότερη, αποτελούμενη από μια Κριτική Ανάλυση Λόγου των ελληνικών προγραμμάτων διδασκαλίας των 12 τάξεων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιστορία και τα Θρησκευτικά. Οι στάσεις των εκπαιδευτικών διερευνήθηκαν μέσω ενός διαδικτυακού ερωτηματολογίου με ερωτήσεις κλειστού και ανοιχτού τύπου, προκειμένου να αναδειχθεί μια ολοκληρωμένη προοπτική του υπό διερεύνηση θέματος. Το δείγμα περιελάμβανε 189 εκπαιδευτικούς με διαφορετικό υπόβαθρο κατάρτισης, διδακτική εμπειρία και ηλικιακές ομάδες. Τα ευρήματα της έρευνας αποκάλυψαν τη στερεοτυπική παρουσίαση της Ανατολής μέσα από δίπολα και ιστορικές γενικεύσεις που κλιμακώνουν την ιδεολογία «εμείς» εναντίον «αυτοί». Από την άλλη πλευρά, αφού αναγνώρισαν την ύπαρξη οριενταλιστικών στερεοτύπων, οι εκπαιδευτικοί πρότειναν πιο αντικειμενικές και ποιοτικές αναφορές για τον αραβικό πολιτισμό και το Ισλάμ. Τέλος, ήταν επίσης πρόθυμοι να αναπροσαρμόσουν το αναλυτικό πρόγραμμα, προκειμένου να αποδομήσουν οριενταλιστικά στερεότυπα.

Λέξεις-κλειδιά: Οριενταλισμός, στερεότυπα, Kριτική Aνάλυση Λόγου, κυρίαρχη ιδεολογία, Άραβες, Ισλάμ, εκπαιδευτικοί