Στην παρούσα εργασία, αξιοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλεία της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου (ΚΑΛ) και της Οπτικής Κοινωνικής Σημειωτικής των Kress & Van Leeuwen στο πλαίσιο της θεωρίας των Πολυγραμματισμών, παρουσιάζεται ένα πρόγραμμα κριτικού γραμματισμού που, στο μεγαλύτερο μέρος του, εφαρμόστηκε στο Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις Ζίτσας Ιωαννίνων. Στοχεύοντας στην καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού σε φαινόμενα γεωγραφικής ποικιλίας, αναπτύχθηκε το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό. Τα κείμενα αντλήθηκαν από έναν μεγάλο όγκο διαλεκτικών κειμένων, που συλλέχθηκαν ή κατασκευάστηκαν τόσο κατά το γλωσσικό μάθημα, όσο και κατά την υλοποίηση ποικίλων προγραμμάτων στο εν λόγω σχολείο, όπου υπηρέτησε για μια δεκαετία η ερευνήτρια. Από το αποθετήριο ενός οργανωμένου «Πλαισίου Δράσεων» επιλέχθηκαν γραπτά και προφορικά κείμενα, αυθεντικά και λογοτεχνικά με χαρακτηριστικά του ιδιώματος της περιοχής, που ανήκει στα βόρεια ιδιώματα. Διερευνήθηκαν τα διαλεκτικά χαρακτηριστικά σε αλληλεπίδραση με στοιχεία της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου. Στα βασικά αποτελέσματα της διδακτικής πρότασης που υλοποιήθηκε, συγκαταλέγεται η διαλεκτική ενημερότητα των μαθητών και η κριτική γλωσσική επίγνωση. Κατανοήθηκε, και βιωματικά, ότι οι διαφορετικές γλωσσικές επιλογές οδηγούν σε κατασκευή διαφορετικών ταυτοτήτων. Η ανάδειξη πολιτιστικών στοιχείων συνδυαστικά με τον κριτικό γραμματισμό ενίσχυσαν τη θετική στάση των μαθητών απέναντι στο τοπικό τους ιδίωμα. Αυτό απεικονίστηκε στο κριτήριο επιλογής που εφαρμόστηκε από τους ίδιους τους μαθητές για το κείμενο μαζικής κουλτούρας του προγράμματος. Συγκεκριμένα, απορρίφθηκαν από τα παιδιά κείμενα που αναπαράγουν το στερεότυπο της μονογλωσσίας δημιουργώντας άνιση σχέση με τη γεωγραφική ποικιλία, και προκρίθηκε τηλεοπτική σειρά που αναδεικνύει τον ρόλο της διαλέκτου στα πλαίσια της πολυγλωσσίας.

Utilizing the methodological tools of Critical Discourse Analysis (CLA) and Kress and Van Leeuwen’s Visual Social Semiotics in the context of the theory of Multiliteracies, this paper presents a critical literacy program, which was largely implemented in the Middle School with High School Classes of Zitsa Ioannina. Aiming at cultivating critical literacy in geographically diverse language varieties, the appropriate educational material was developed. The texts were retrieved from a large volume of dialectical texts, collected or constructed both during the language courses and during the implementation of various programs in the school in question, where the researcher served for a decade. Written and spoken texts, authentic and literary texts with characteristics of the regional idiom, which belongs to the northern idioms, were selected from the repository of an organized "Action Framework". Dialectical features were investigated in conjunction with elements of Critical Discourse Analysis. Cultivation of students’ dialectal awareness and critical language awareness are among the main outcomes of the implemented teaching proposal. Students were led to realize that different language choices lead to the construction of different identities. What is more, the highlighting of cultural elements combined with critical literacy strengthened the students' positive attitude towards their local idiom. This was illustrated in the selection criterion applied by the students themselves for the program's mass culture text. In particular, children rejected texts that reproduce the stereotype of monolingualism, creating an unequal relationship with geographical diversity, and opted for a comic television series that highlights the role of dialect in the context of multilingualism instead.