ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ/ ΑΔΕ71
4
33
22
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη των έμφυλων ταυτοτήτων μέσα από τα
λαϊκά παραμύθια της Ηπείρου. Η ανάγνωση μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, το σχολικό
περιβάλλον αλλά και οι θεατρικές παραστάσεις που αναπαράγουν τη θεματολογία αυτών
των παραμυθιών συντηρούν και διαιωνίζουν τις έμφυλες ταυτότητες και τα στερεότυπα που
συνοδεύουν τους κοινωνικούς ρόλους. Συμβάλλουν εν τέλει στην υιοθέτηση ιδεολογιών
που αντανακλούν απόλυτες θέσεις αναφορικά με τις δυνατότητες, τον αναμενόμενο τρόπο
σκέψης και δράσης και τον κοινωνικά προκαθορισμένο ρόλο που αναμένεται από τα παιδιά
ανάλογα με το φύλο τους.
Με βάση τα παραπάνω κρίνεται σκόπιμο να αξιοποιηθεί το θεωρητικό πλαίσιο του κριτικού
γραμματισμού, η Συστημική Λειτουργική Γραμματική (στο εξής ΣΛΓ) του Halliday και η
Κριτική Ανάλυσης Λόγου (στο εξής ΚΑΛ) προκειμένου να αναδυθούν αυτά τα στερεότυπα
και να δημιουργηθεί μία τάση εξισορρόπησης των δύο φύλων αλλά και να αποδομηθούν
θέσεις και αντιλήψεις που περιορίζουν τον τρόπο λειτουργίας των ατόμων στο πλαίσιο των
«παραδοσιακών» έμφυλων ρόλων. Ως δείγμα της έρευνας αξιοποιήθηκαν πέντε λαϊκά
παραμύθια της Ηπείρου από τον συλλογικό τόμο της Σέργη.
Διαμορφώνεται ακολούθως η διδακτική πρόταση η οποία αξιοποιεί το θεωρητικό υπόβαθρο
που προσφέρει ο κλάδος της γλωσσολογίας και προτείνονται δραστηριότητες οι οποίες
φέρνουν τους μικρούς μαθητές σε γνωστική σύγκρουση με τις υπάρχουσες γνώσεις περί
κοινωνικής πραγματικότητας έτσι ώστε να προβληματιστούν και να επιτευχθεί σε αυτό το
στάδιο της ανάπτυξης μία μερική τροποποίηση. Τα νήπια έχουν διαμορφώσει τέτοιου
είδους αντιλήψεις κυρίως μέσα από τον τρόπο που λειτουργούν τα πρότυπα στο
οικογενειακό περιβάλλον. Επίσης, εμφορούνται από δυιστικές στερεοτυπικές αντιλήψεις
για τα φύλα και την επιλογή του επαγγέλματος που αρμόζει στο κάθε φύλο ήδη από το
νηπιαγωγείο (Παπαναστασίου, 2018).
The purpose of this work is to highlight gender identities through the folk tales of Epirus.
Reading in the family environment, the school environment and also the theatrical
performances that reproduce the themes of these fairy tales maintain and perpetuate gender
identities and the stereotypes that accompany social roles. They ultimately contribute to the
adoption of ideologies that reflect absolute positions regarding the possibilities, the expected
way of thinking and acting, and the socially predetermined role expected of children
according to their gender.
Based on the above, it is considered appropriate to utilize the theoretical framework of
critical literacy, Halliday's Systemic Functional Grammar (SFG) and critical discourse
analysis in order to reveal these stereotypes and create a tendency to balance the two sexes,
but also to deconstruct positions and perceptions that limit the way individuals’ function
within 'traditional' gender roles. As a sample of the research, five folk tales of Epirus from
the collective volume of Sergi were used.
The didactic proposal is then formulated which utilizes the theoretical background offered
by the field of linguistics and activities are proposed which bring the young students into
cognitive conflict with the existing knowledge of social reality in order to achieve their
modification and/or elimination.
Toddlers have formed such perceptions mainly through the way the standards work in the
family environment. Children are obsessed with dualistic stereotypical notions about the
sexes and the choice of the profession that is appropriate for each sex already from
kindergarten (Papanastasiou, 2008)
«Οι έμφυλες ταυτότητες όπως αναδεικνύονται από τα λαϊκά παραμύθια της Ηπείρου. Σχεδιασμός και εκπαιδευτικές προτάσεις για το νηπιαγωγείο» - Identifier: 178458
Internal display of the 178458 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)