Η παρούσα εργασία προσπαθεί να ανιχνεύσει, με οδηγό κριτικές στον Τύπο, τον αντίκτυπο ταινιών ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου της περιόδου 1975-1980. Διασυνδέει την κινηματογραφία και τα έντυπα ως δυναμικούς παράγοντες επικοινωνίας με το κοινό, ως πολιτισμικούς μεταδότες και ως φορείς διαχείρισης μνήμης και Ιστορίας. Επικεντρώνεται, σκιαγραφώντας τα ιδιαίτερα πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της πρώιμης Μεταπολίτευσης, στο ενδιαφέρον και στην ενασχόληση των θεατών –και βεβαίως του Τύπου– όχι απλώς με τη ριζοσπαστική γραφή του νέου κινηματογράφου, αλλά και με τα προβλήματα που αυτός έπρεπε να υπερκεράσει. Ο ΝΕΚ χρειάστηκε να αναμετρηθεί με εξουσιαστικούς χειρισμούς που σήκωναν φραγμούς στην καλλιτεχνική του ελευθερία, στην οικονομική του ανεξαρτησία και στην απρόσκοπτη διακίνηση των ταινιών. Το κοινό ενημερωνόταν συνεχώς μέσω των εντύπων για τις περιπέτειες, τους πολιτικούς αγώνες, αλλά και για τις καλλιτεχνικές ανησυχίες και την πρωτοποριακή θεματολογία του, στον πυρήνα της οποίας βρισκόταν ο ελληνισμός, τα προβλήματά του και η ιστορία του. Τα ρεπορτάζ, οι αναλύσεις και οι κριτικές τοποθετήσεις έκαναν τους αναγνώστες κοινωνούς νέων ιδεών και παλαιών μνημών, τις οποίες αναδείκνυαν οι ταινίες. Ακόμη και οι μη επαινετικές ή οι αντιφατικές κριτικές, που ξεσήκωναν συζητήσεις ή αντιδράσεις, δημιουργούσαν ενδιαφέρον για τα φιλμ του ΝΕΚ, καθώς και αυτές εντάσσονταν στο κλίμα αντιπαραθέσεων, πολιτικής στράτευσης, ενεργού συμμετοχής και επιθυμίας για ελευθερία έκφρασης. Το ανήσυχο κοινωνικό πλαίσιο της εποχής συνηγόρησε έτσι ώστε οι κριτικές και δημοσιογραφικές πένες να έχουν μια βαθιά επίδραση στο κοινό που απευθύνονταν, αλλά και πέρα από αυτό. Οι απόψεις των δημιουργών περί ιστορικού παρελθόντος, ελληνικότητας και κοινωνικών προβλημάτων διαχύθηκαν και μεταλαμπαδεύτηκαν, μέσα από την κοινωνική ώσμωση, σε κοινό που μπορεί να μην ήταν σινεφίλ αλλά πολιτικά ευαισθητοποιημένο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι περισσότερες ιστορικοπολιτικές ταινίες της συγκεκριμένης πενταετίας αποτελούν, ως υφολογικό και ριζοσπαστικό κίνημα, σημείο αναφοράς για δεκαετίες μετά.

This thesis traces the impact of certain historic and political movies of the New Greek Cinema movement on the public, for the period from 1975 to 1980. We rely on opinions of intellectuals and theorists of filmmaking as well as on the Press reviewers’ critique. We correlate movies with publishing and Press, because all of them are dynamic communicative and cultural channels, transmitters of information and data, carriers of remembrance and history. We outline the political, social and cultural characteristics of the early years of the Greek regime change, as the intense interest of the Press and the public for the radical form of the new cinema and its burning issues is a part of this particular era. New Greek Cinema had to confront authoritarian handling from the ruling power which had raised many obstacles regarding its artistic freedom, its financial independence and its unhampered distribution. The public was kept updated through the Press about the political obstacles and adversities the filmmakers had to face. The audience was also informed about the creative reflections and the groundbreaking subjects of the directors, as in the core of their topics one could find Hellenism, its problems and its history. The news reports, opinions and reviews were imparting new ideas and suppressed memories that the movies were focusing on. Even the negative or the contradictory critique, by provoking discussions and reactions, was sparking off interest to the public for the films, as the whole atmosphere of the social milieu was one of political debate, partisanship, civil participation and demands for freedom of expression. An activist social sphere paved the way for the critics to have a profound influence on the audience, and even beyond that. The standpoints of the directors about the historical past, the Greek nationality and the problems of the society were conveyed and diffused, through community osmosis, to people that they were not necessarily filmgoers but they were politically aware. It is no coincidence that most of the historical and political movies of this five year period are, as art form and as pioneering movement, benchmarks for years to come.