Ο κινηματογράφος είναι αποτελεσματικό μέσο δημόσιας ιστορίας γιατί καταφέρνει, με τη δύναμη της εικόνας, να παρουσιάζει το παρελθόν με τρόπο που αφομοιώνεται εύκολα. Το ντοκιμαντέρ ασχολείται με γεγονότα και ανθρώπους της πραγματικής ζωής και βασίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία. Οι ιστορικές ταινίες, με την προβολή τους στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο, μετατρέπουν την ιστορία από αντικείμενο της επιστημονικής κοινότητας σε θέμα δημόσιας συζήτησης με τη συμμετοχή των απλών ανθρώπων.

Στην εργασία αυτή καταγράφουμε τις ελληνικές ταινίες τεκμηρίωσης που αναφέρονται στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Το Ολοκαύτωμα αποτελεί κορυφαίο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, η πολυπληθέστερη και πιο ζωντανή της χώρας, κυριολεκτικά αφανίστηκε, καθώς το 96% των μελών της δολοφονήθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου. Γι’ αυτό το πρωτοφανές έγκλημα στα μεταπολεμικά χρόνια επικράτησε σιωπή. Στην Ελλάδα ουσιαστική ενασχόληση με την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων υπάρχει από τη δεκαετία του 1990. Είναι η εποχή που καταγράφεται ένα πλήθος μαρτυριών από τους επιζώντες, που έθεσε τέλος σε μια σιωπή πενήντα περίπου ετών. Τη δεκαετία αυτή εμφανίζονται τα πρώτα ελληνικά ντοκιμαντέρ ενώ τα περισσότερα προβάλλονται μετά το 2010. Αξιοποιούν το υπάρχον αρχειακό υλικό, την επιστημονική τεκμηρίωση από ερευνητές ιστορικούς, καθώς και τις μαρτυρίες των επιζώντων.

Οι ταινίες, ορισμένες από τις οποίες προβάλλουν και τη συνολική ιστορία της εβραϊκής κοινότητας, παρουσιάζουν τα ευαίσθητα και επίμαχα θέματα της εποχής, όπως: η συνεργασία των αρχών της πόλης με τους Γερμανούς, η στάση των χριστιανών κατοίκων, ο ρόλος του αρχιραβίνου Κόρετς, η υποτιθέμενη παθητικότητα των Εβραίων, οι Εβραίοι συνεργάτες των ναζί, οι εβραϊκές περιουσίες, η μεταπολεμική σιωπή, ενώ αναφέρονται και στον σημερινό αντισημιτισμό. Οι περισσότερες ταινίες εμβαθύνουν στο θέμα και φέρνουν τους θεατές σε ουσιαστική επαφή με το πιο τραγικό γεγονός του εικοστού αιώνα.

Cinema is an effective carrier of public history because it manages, with the power of the image, to present the past in a way that is easily assimilated. Documentary film deals with real-life events and people and is based on evidence. Historical films, by being shown in the cinema, on television and on the internet, transform history from a subject of the scientific community into a matter of public debate with the participation of ordinary people.

In this thesis we record the Greek documentary films that refer to the Holocaust of the Jews of Thessaloniki. The Holocaust is a supreme crime against humanity. The Jewish community of Thessaloniki, the largest and most vibrant in the country, literally disappeared as 96% of its members were murdered in the Nazi death camps. In the post-war years there was silence about this unprecedented crime. In Greece, substantial preoccupation with the extermination of the Greek Jews has existed since the 1990s. It is the time when a multitude of testimonies from the survivors are recorded, which put an end to a silence of almost fifty years. In this decade, the first Greek documentary films appear, while most are shown after 2010. They make use of existing archival material, scientific documentation by research historians, as well as the testimonies of survivors.

The films, some of which show the overall history of the Jewish community, present the sensitive and controversial issues of the time, such as: the cooperation of the city authorities with the Germans, the attitude of the Christian residents, the role of Chief Rabbi Koretz, the alleged passivity of the Jews, the Jewish collaborators of the Nazis, the Jewish properties, the post-war silence, while also talking about today's anti-Semitism. Most films delve into the subject and bring the viewers into real contact with the most tragic event of the twentieth century.