Στο πλαίσιο της Παιδαγωγικής των Πολυγραμματισμών, σύμφωνα με την οποία στις σύγχρονες κοινωνίες υπάρχει πληθώρα σημειωτικών τρόπων (modes) που διαπλέκονται στην επικοινωνία και το σχεδιασμό νοήματος, η ισχύς του γραπτού λόγου στα σχολικά εγχειρίδια έχει ήδη υποχωρήσει δίνοντας τη θέση της σε πολυτροπικά κείμενα με εκτεταμένη τη χρήση εικόνων, φωτογραφιών, διαγραμμάτων αλλά και οπτικοακουστικού υλικού. Τα graphic novels αποτελούν ένα πολύτιμο παιδαγωγικό εργαλείο πολυτροπικών κειμένων που συνδυάζουν το γραπτό λόγο με τη δύναμη της εικόνας καθιστώντας την ανάγνωση μια ευχάριστη εμπειρία προσελκύοντας ακόμη και τους πιο απρόθυμους αναγνώστες. Την ίδια στιγμή και ενώ έρευνες στη διδασκαλία της ξένης γλώσσας  δείχνουν ότι η εφαρμογή των στρατηγικών ανάγνωσης χαρακτηρίζουν τους ικανούς αναγνώστες συμβάλλοντας στην βαθύτερη κατανόηση των κειμένων από τους ίδιους, η διδακτική προσέγγιση της κατανόησης του γραπτού λόγου στην ξένη γλώσσα περιορίζεται σε πρακτικές όπως η αυτολεξεί μετάφραση, η εστίαση στο λεξιλόγιο και η διατύπωση κλειστού τύπου ερωτήσεων κατανόησης.

Στόχος της παρούσας εργασίας ήταν η αξιοποίηση του graphic novel για τον σχεδιασμό διδακτικών / εκπαιδευτικών σεναρίων (educational / teaching scenarios) που προωθούν την καλλιέργεια των στρατηγικών κατανόησης πολυτροπικών κειμένων στην αγγλική γλώσσα σε μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, επιλέχθηκε η διασκευή σε graphic novel του κλασικού έργου, To Kill a Mockingbird,  της Harper Lee από τον Fred Fordham. Ειδικότερα, η διδακτική παρέμβαση υλοποίησε 9 διδακτικά / εκπαιδευτικά σενάρια τα οποία εφαρμόστηκαν σε 7 μαθητές της Ά Λυκείου δημόσιου ελληνικού σχολείου ηλικίας 15-16 χρονών και διήρκησε ένα τρίμηνο. Τα διδακτικά / εκπαιδευτικά σενάρια εστίασαν στην ενίσχυση από τους μαθητές της ικανότητας εφαρμογής των κατάλληλων στρατηγικών στα πολυτροπικά κείμενα του graphic novel για την αξιοποίηση της ποικιλίας των σημειωτικών τρόπων (οπτικών, γλωσσικών και τυπογραφικών) που προσφέρει αυτό ώστε να κατανοούν το περιεχόμενο των κειμένων, να εντοπίζουν τις απαιτούμενες πληροφορίες και να γίνουν αποτελεσματικοί και ανεξάρτητοι αναγνώστες υιοθετώντας θετική στάση απέναντι στην ανάγνωση βιβλίων.

Ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση και μέτρηση της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν η λεπτομερής καταγραφή ημερολογίου καθ’ όλη την διάρκεια της παρέμβασης, οι συνεντεύξεις από όλους τους μαθητές μετά την ολοκλήρωσή της και η ανάλυση των παραγωγών γραπτού λόγου από αυτούς. Η διδακτική παρέμβαση αποδείχτηκε αποτελεσματική εφόσον οι μαθητές εμφάνισαν βελτίωση στις γλωσσικές τους δεξιότητες ενώ εξοικειώθηκαν με τις αναγνωστικές στρατηγικές. Τέλος, εξέφρασαν τον ενθουσιασμό τους απέναντι στο graphic novel και την επιθυμία να διδάσκονται την Αγγλική γλώσσα μέσα από αυτό.

In the context of Multiliteracies Pedagogy, according to which in modern societies there is a multiplicity of modes interwined in communication and the construction of meaning, the power of the written word in textbooks has already receded giving way to multimodal texts with extensive use of images, photographs, diagrams and audiovisual material. Graphic novels are a valuable pedagogical tool that combines the written word with the power of images, making reading a pleasant experience even for the most reluctant readers. At the same time, and while research in foreign language teaching shows that the application of reading strategies characterizes proficient readers contributing to deeper comprehension of texts by the readers themselves, the teaching approach to reading comprehension in foreign language is limited to practices such as translation, vocabulary focus and closed-ended comprehension questions.

The aim of the present study was to use the graphic novel for the design of educational / teaching scenarios that promote the cultivation of reading comprehension strategies on multimodal texts in English for High school students. Specifically, Fordham’s adaptation into a graphic novel of the classic work, To Kill a Mockingbird, by Harper Lee was chosen. The teaching scenarios were implemented on seven 1^st grade High school students. They lasted for a semester and focused on promoting students’ ability to apply the appropriate reading strategies to the multimodal texts of graphic novels. Efforts were made to design the scenarios in a way so that the students could exploit the variety of semiotic modes (visual, linguistic and typographical) offered by the graphic novel, locate the required information and become effective and independent readers by adopting a positive attitude towards reading.

Formative and qualitative evaluation was conducted in order to assess the effectiveness of the teaching intervention. More specifically, the sources of data were the journals that were kept by the teacher-researcher through the whole process, the questionnaires that were distributed to the students after the implementation of the project and the analysis of the students’ writing tasks. The intervention proved to be effective, since the students improved EFL skills and got acquainted with the reading strategies. Finally, they expressed their enthusiasm for the use of the graphic novel in the class and their willingness to be taught English in such a context.