Η κατασκευή της συλλογικής μνήμης για την Κατοχή και την Αντίσταση μέσω των Ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας την περίοδο του καθεστώτος των Συνταγματαρχών
The creation of collective memory for the Occupation Period and the National Resistance movement through Greek fiction films during the regime of the Colonels. (Αγγλική)
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάστηκε η συλλογική μνήμη για την Κατοχή και την Αντίσταση μέσω των ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας την περίοδο της Δικτατορίας (1967-1973).
Η εργασία περιλαμβάνει ένα θεωρητικό και ένα δημιουργικό μέρος.
Στο θεωρητικό μέρος αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο ο κινηματογράφος, μέσω της μυθοπλασίας, ανασυνθέτει στιγμές ή περιόδους της Ιστορίας. Με γνώμονα ότι ο κινηματογράφος μπορεί να παραπλανήσει τον θεατή, δημιουργώντας του την αίσθηση ότι ο εξωτερικός κόσμος είναι μια προέκταση αυτού που παρουσιάζεται στη μεγάλη οθόνη, γίνεται αναφορά στην παρέμβαση του δημιουργού στο ίδιο το ιστορικό παρελθόν που θέλει να αναπαραστήσει. Καταγράφονται οι τρόποι, οι οπτικές αλλά και οι παράγοντες (λ.χ. η λογοκρισία) που επηρεάζουν την ανασύνθεση της ιστορίας, μέσω της μυθοπλασίας, οι οποίοι στην πραγματικότητα ωθούν τους δημιουργούς να μεταφέρουν το παρελθόν στο παρόν, στο πλαίσιο όμως της εποχής στην οποία ζουν και εργάζονται. Παρουσιάζεται ακόμη πως οι ταινίες μπορούν να μετατραπούν σε προπαγανδιστικές και, στοχεύοντας στις μάζες του κοινού, να καταργήσουν τις ατομικές μνήμες και να δημιουργήσουν μια νέα πλαστή συλλογική μνήμη.
Στη συνέχεια, με τη μεταπολεμική δεξιά να έχει καταστεί ως δύναμη επιβολής και ιδεολογικού καταναγκασμού, γίνεται σύντομη αναφορά στις ελληνικές ταινίες μυθοπλασίας της περιόδου 1945-1966, με θέμα τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση, οι οποίες «κατασκευάζουν» την επίσημη αφήγηση των γεγονότων. Η εαμική Αντίσταση εξαφανίζεται και τη θέση της παίρνει μια άλλη, απολιτική και ολιγομελής με επικεφαλής αξιωματικούς του στρατού ή ήρωες του Αλβανικού Έπους. Καταγράφονται και οι λιγοστές ταινίες που προσπάθησαν να διαφοροποιηθούν. Στο ίδιο ιδεολογικό πλαίσιο -με αυστηρότερη λογοκρισία- βασίζονται και πολλές πολεμικές ταινίες της περιόδου της Χούντας (1967-1973), που εξάρουν τον ρόλο του στρατού. Η μεγάλη διαφοροποίηση, με τη προηγούμενη περίοδο, έγκειται στην παραγωγή ταινιών αντικομουνιστικής προπαγάνδας. Και εδώ καταγράφονται λίγες προσπάθειες διαφοροποίησης.
Το δημιουργικό μέρος περιλαμβάνει σενάριο ταινίας μικρού μήκους βασισμένη σε ένα πραγματικό περιστατικό Αντίστασης. Πρόκειται για τη «Μάχη της Ηλεκτρικής» (13/10/1944), στο Κερατσίνι και στην οποία αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ. απώθησαν τους Γερμανούς και διέσωσαν το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
The purpose of this thesis is to explore how the collective memory for the Occupation Period and National Resistance movement was made through Greek fiction films during the period of dictatorship (1967-1973). The project consists of a theoretical and a creative part.
The theoretical part analyzes the way in which the cinema reconstructs moments or periods of history by means of fiction. Due to the fact that the cinema can mislead the viewers by creating the sense that the outside world is an extension of what is presented on the big screen, there is reference to the creator’s intervention in the actual historical past that they want to represent. The ways, perspectives and factors (e.g., censorship) which influence the reconstruction of history through fiction are recorded; in fact, these make creators bring the past into present with regard to the era they live and work in. Additionally, the way how films can be turned into propaganda which aims at public masses and, specifically, at abolishing individual memories and constructing fake collective memory is presented.
Next, with the post war right wing having become a force of imposition and ideological coercion, a brief reference is made to the Greek fiction films of the 1945-1966 period on the subject of World War II, the Occupation and the Resistance, which “Construct” the official account of events.
The E.Α.Μ. Resistance disappears and it is succeeded by another one which is apolitical, with only a few members and it is led by army officers or heroes of the War of ‘40.
The few films which tried to differentiate themselves are also recorded. Many war films of the Junta period (1967-1973), which stress the role of the army are based on the same ideological framework - with stricter censorship. The big difference from the previous period, lies in the production of anti-communist propaganda films; only few attempts of diversification are recorded here.
The creative part includes a short film script based on a real incident of the Resistance Period. It is about the “Battle of Electricity” (13/10/1944) in Keratsini during which rebels of the E.L.A.S. pushed back the Germans and saved the power plant.
Η κατασκευή της συλλογικής μνήμης για την Κατοχή και την Αντίσταση μέσω των Ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας την περίοδο του καθεστώτος των Συνταγματαρχών Περιγραφή: SDT 505536_ΣΑΜΑΡΑΣ_ΧΡΗΣΤΟΣ.pdf (pdf)
Book Reader Μέγεθος: 0.8 MB
Η κατασκευή της συλλογικής μνήμης για την Κατοχή και την Αντίσταση μέσω των Ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας την περίοδο του καθεστώτος των Συνταγματαρχών - Identifier: 176659
Internal display of the 176659 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)