Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται τη διδακτική αξιοποίηση των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων και ειδικότερα της φαρασιώτικης γεωγραφικής ποικιλίας, που μιλήθηκε στην περιοχή της Καππαδοκίας. Αρχικά, μελετάται η γλωσσική ποικιλότητα ως εγγενές χαρακτηριστικό της γλώσσας, ενώ εστιάζουμε στις γεωγραφικές ποικιλίες (διάλεκτοι και ιδιώματα) και στη σχέση τους με τον ευρύτερο όρο «γλώσσα», επισημαίνοντας ότι ο διαχωρισμός των εννοιών «γλώσσα» και «διάλεκτος» δεν αντιπροσωπεύει αποκλειστικά γλωσσολογικά κριτήρια, αλλά αντανακλά περισσότερο ιστορικούς και πολιτικούς λόγους. Ακολούθως, μελετάμε την κυριαρχία της πρότυπης νόρμας που δημιουργεί μια σχέση ανισοτιμίας απέναντι στις διαλέκτους με αποτέλεσμα αυτές να θεωρούνται αποκλίσεις στη συνείδηση των ομιλητών. Επιπρόσθετα, εξετάζουμε την ταξινόμηση και την κατάταξη των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων καταλήγοντας ότι οι νεοελληνικές διάλεκτοι σήμερα βρίσκονται σε φάση γλωσσικής συρρίκνωσης λόγω της κυριαρχίας της νόρμας και των κυρίαρχων ιδεολογιών απέναντι στη γλώσσα. Έπειτα, αναλύεται η καππαδοκική διάλεκτος και η φαρασιώτικη ποικιλία σε όλα τα γλωσσικά επίπεδα ανάλυσης, ενώ, στη συνέχεια, εξετάζονται οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα απέναντι στα διαλεκτικά συστήματα, που επηρεάζουν τις γλωσσικές στάσεις των ομιλητών διαμορφώνοντας αξιολογικές κρίσεις τόσο απέναντι στις διαλέκτους όσο και στα ίδια τα διαλεκτόφωνα άτομα. Οι γλωσσικές στάσεις των ομιλητών σε κοινωνικό επίπεδο αντανακλώνται και στην εκπαίδευση. Η προώθηση της πρότυπης γλώσσας στα σχολεία και η αμηχανία της σχολικής κοινότητας απέναντι στη χρήση διαλέκτων προωθούν την απόρριψη και τον στιγματισμό των διαλεκτικών ποικιλιών, γεγονός που εντείνει την γλωσσική συρρίκνωση των νεοελληνικών διαλέκτων. Γι’ αυτόν τον λόγο, καταγράφονται τα οφέλη της ένταξης των γλωσσικών ποικιλιών στην εκπαιδευτική διαδικασία και οι προσπάθειες που έγιναν στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών, προκειμένου οι μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με τις γλωσσικές ποικιλίες και να αναπτύξουν την κριτική τους στάση απέναντι στα κυρίαρχα στερεότυπα. Βάσει, λοιπόν, των παραπάνω θέσεων, καταλήγουμε στη διατύπωση δύο διδακτικών προτάσεων για μαθητές/τριες της Α΄ Λυκείου, αξιοποιώντας δύο παραμύθια της φαρασιώτικης ποικιλίας με βάση την παιδαγωγική των Πολυγραμματισμών. Απώτεροι στόχοι είναι η διάσωση της φαρασιώτικης ειδικά και των νεοελληνικών διαλέκτων γενικότερα και η ένταξη τους στην σύγχρονη ελληνική εκπαίδευση.

Τhe present master’s dissertation deals with the didactic use of modern Greek dialects and in particular the Pharasiot geographical variety, spoken in the region of Cappadocia. First, linguistic diversity is studied as an inherent characteristic of language, while we focus on geographical varieties (dialects) and their relationship with the broader hyperonyme “language” in terms of expansion and prestige, pointing out that the separation of concepts in “language” and “dialects” is not based on exclusively linguistic criteria, but rather is a result of historical and political reasons. Next, we study the dominance of the standard/norm language and in addition, we examine the classification and ranking of Modern Greek dialects concluding that today the Modern Greek dialects are in a phase of linguistic shrinkage due to the dominance of the norm and dominant ideologies towards the language. Then, we thoroughly analyze the Cappadocian dialect and the Pharasiot variety at all linguistic levels of analysis. Then, the prejudices and stereotypes towards dialect systems are examined, which influence the speakers’ linguistic attitudes as they form negative judgments both towards the dialects and the dialect-speaking individuals themselves. The speakers’ language attitudes at the social level are also reflected in education. The promotion of standard language in schools and the embarrassment of the school community towards the use of dialects lead to the rejection and stigmatization of dialect varieties and consequently their shrinkage and death. For this reason, we discuss the benefits of the inclusion of the language varieties in the educational process and we also present the New Analytical Curriculum according to which the students have to be familiar with the language varieties and to develop their critical attitude towards the dominant stereotypes. Therefore, based on the above positions, we end up presenting two teaching scenarios for the first class of High School students, utilizing two fairy tales of the Pharasiot variety based on the pedagogy of Multiliteracies. The ultimate goals are the revitalization of the Modern Greek dialects in general and of the Pharasiot in particular and their inclusion in modern Greek education.