The present dissertation examines the everyday challenges faced by undocumented migrants in Greece. In the last decade, migration has been one of the major issues of the Greek state. Its dimensions extend to the social, economic, and political sectors. Among the refugees, a significant percentage is undocumented migrants. The majority of undocumented migrants are former asylum seekers who have not been admitted through the legal procedure and, as a result, have not received a residence status in the country. The main objective of this thesis is to contribute to the understanding of the context under which people living in an irregular status have to cope on a daily basis in Greece. For this purpose, qualitative research was conducted through semi-structured interviews with workers related to the daily life of undocumented migrants (jurists, teachers, doctors, farmers, and an NGO’s officer) distributed in five geographical areas of Greece. Based on the findings, it emerges that crucial human rights such as the right to health care, equal working conditions away from exploitation, and the right to education are under constant negotiation. Although there are laws that guarantee basic human rights that include the undocumented migrant population, it is found that they tend to be constantly violated by Greek society. The people directly involved with migrants play a decisive role both in highlighting the real challenge that these people face and in creating a first framework that shows solidarity and respect for human dignity.

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή διερευνά τις καθημερινές προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι παράτυποι μετανάστες στην Ελλάδα. Την τελευταία δεκαετία, το μεταναστευτικό φαινόμενο αποτελεί ένα από τα μείζονα θέματα του ελληνικού κράτους. Οι διαστάσεις του εκτείνονται τόσο στον κοινωνικό όσο και στον οικονομικό και πολιτικό τομέα. Ανάμεσα στον αριθμό των προσφύγων, ένα σημαντικό ποσοστό αφορά σε μετανάστες οι οποίοι δεν έχουν έγγραφα. Η πλειονότητα των μεταναστών χωρίς χαρτιά, είναι πρώην αιτούντες άσυλο οι οποίοι δεν κατάφεραν να γίνουν δεκτοί μέσω της νόμιμης διαδικασίας και, ως εκ τούτου, δεν έλαβαν άδεια παραμονής στη χώρα. Βασικός στόχος της εργασίας είναι να συμβάλλει στην κατανόηση του πλαισίου κάτω από το οποίο καλούνται να ανταπεξέλθουν καθημερινά στην Ελλάδα οι άνθρωποι οι οποίοι ζουν σε παράτυπο καθεστώς. Για το σκοπό αυτό, διεξήχθη ποιοτική έρευνα με τη χρήση ημιδομημένων συνεντεύξεων σε εργαζόμενους που σχετίζονται με την καθημερινότητα των παράτυπων μεταναστών (νομικοί, εκπαιδευτικοί, γιατροί, αγρότες, υπεύθυνος ΜΚΟ) και κατανέμονται σε πέντε γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας. Βάσει των ευρημάτων, προκύπτει πως σημαντικές παροχές όπως το δικαίωμα στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι ισότιμες εργασιακές συνθήκες μακριά από την εκμετάλλευση και το δικαίωμα στην εκπαίδευση βρίσκονται υπό συνεχή διαπραγμάτευση. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν νόμοι οι οποίοι κατοχυρώνουν βασικά δικαιώματα τα οποία συμπεριλαμβάνουν τον πληθυσμό των παράτυπων μεταναστών, διαπιστώνεται ότι τείνουν συνεχώς να παραβιάζονται από την ίδια την ελληνική κοινωνία. Οι άμεσα εμπλεκόμενοι με τους μετανάστες φορείς, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο ως προς την ανάδειξη των πραγματικών προκλήσεων που καλούνται οι άνθρωποι αυτοί να αντιμετωπίσουν, αλλά και ως προς την διαμόρφωση ενός πρώτου πλαισίου το οποίο θα διαπνέεται από αλληλεγγύη και σεβασμό ως προς την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.