Σε αυτή τη διπλωματική εργασία γίνεται μια προσπάθεια ιστορικής έρευνας για το Εθνικό Αγροτικό Ορφανοτροφείο Ροδόπης στην Κομοτηνή κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Η έρευνα βασίστηκε σε αρχειακά έγγραφα τοπικών υπηρεσιών που συνδιαλέγονταν με το ίδρυμα και σε συνεντεύξεις προφορικής ιστορίας πρώην τροφίμων που έζησαν, εργάστηκαν και εκπαιδεύτηκαν εκεί. Για την καλύτερη κατανόηση του ζητήματος μελετήθηκαν παρόμοιες έρευνες που αφορούν σε ορφανοτροφεία της Δυτικής Ευρώπης την ίδια εποχή και επικεντρώνονται στις προφορικές μαρτυρίες των τροφίμων τους. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ιδρύματα κοινωνικής περίθαλψης για παιδιά στη μεταπολεμική Ευρώπη, όχι μόνο από την ερευνητική κοινότητα, αλλά και από εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, που έζησαν μέρος ή και ολόκληρη την παιδική/νεανική τους ηλικία σε αυτά. Αυτοί οι άνθρωποι, που συχνά φέρουν τραυματικές μνήμες από τη ζωή τους εκεί, σήμερα ζητούν να «μιλήσουν», ώστε να ακουστεί και η δική τους ιστορική εκδοχή, το αφήγημα των ίδιων των παιδιών, που συχνά αντιτίθεται στον «επίσημο λόγο» των κρατικών υπηρεσιών και των εκκλησιών που λειτουργούσαν τα ιδρύματα.

Παράλληλα μελετήθηκαν οι γενικότερες συνθήκες διαβίωσης και εκπαίδευσης στο ίδρυμα με βάση τους δημόσιους λόγους και τις προφορικές αφηγήσεις. Επιπλέον, για την περίπτωση του ορφανοτροφείου της Κομοτηνής σημαντικό ζητούμενο υπήρξαν οι λόγοι για τους οποίους εισάγονταν οι τρόφιμοι, όπως και η διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής, ερωτήματα που φαίνεται να απασχολούν μέχρι σήμερα και τους ίδιους τους πληροφορητές. Τέλος, σημαντικό ζήτημα αποτέλεσε η διατήρηση κατάλληλης ηθικής στάσης και επιστημονικής δεοντολογίας έναντι σε προφορικές μαρτυρίες που αναφέρονται στη σχετικά πρόσφατη ιστορία και μάλιστα σε ιδρύματα περίθαλψης και προστασίας παιδιών, αλλά και σε αρχεία που περιλαμβάνουν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα σε μια ταυτόχρονη προσπάθεια να διατηρηθεί το επιστημονικό κύρος της έρευνας.

In this diploma thesis, I explore the history of the the National Agricultural Orphanage of Rodopi, which is located in the city of Komotini.

The research was conducted based on archival documents of local authorities and agencies in contact with the Orphanage as well as on oral history interviews of former inmates who lived, worked and were trained/ educated there. In order to better understand the issue, similar research about other orphanages in Western Europe was studied, particularly studies using oral testimonies of the former inmates. In recent years, there has been a special interest in such institutions in postwar Europe, not only among scholars but also among hundreds of thousands of people who spent there a part of or even their entire childhood/adolescence. These people, who often carry traumatic memories of their lives there, today ask to speak up in order to have their version of the story heard. Their narratives more often than not contradict the official discourse of the state services and churches that operated the institutions. At the same time based on public discourses and oral history I investigate the general living and educational conditions in the institution. In addition, I highlight the reasons for which inmates were admitted as well as the procedure and selection criteria. These were issues of importance and seem to concern the informants themselves to this day. Finally, a significant issue raised in the study was the effort to conduct a scientifically valid research, while simultaneously maintaining an appropriate ethical and moral attitude/stance towards oral testimonies that refer to relatively recent history and in particular to institutions of care and protection for children, but also towards records that include sensitive personal data.