Η παρούσα εργασία, αξιοποιώντας τη φεμινιστική λογοτεχνική κριτική και θεωρητικές προσεγγίσεις σχετικά με την έννοια της ταυτότητας φύλου, επιχειρεί να αναδείξει όψεις της ποιητικής της Κατερίνας Γώγου και ειδικότερα τους τρόπους με τους οποίους η έμφυλη ταυτότητα διαμόρφωσε τόσο το ιδεολογικό ανάπτυγμα, όσο και τον λόγο της ποιήτριας. Αφορμώντας από την παρατήρηση ότι η έμφυλη ταυτότητα της Κατερίνας Γώγου εκφράστηκε ανατρεπτικά ως ταύτιση ζωής-τέχνης, τάση που άσκησε ασύνειδη επιρροή και στην αναγνωστική πρόσληψη του έργου της, διερευνώνται σχέσεις ταυτότητας και ετερότητας με έμφυλα στερεότυπα και παραδεδομένους έμφυλους ρόλους σε όλο το εύρος των ποιητικών συλλογών που η ποιήτρια εξέδωσε εν ζωή. Υπό το πρίσμα μίας μεταδομιστικής προσέγγισης της έμφυλης ταυτότητας και αξιοποιώντας παράλληλα κοινωνιολογικά και ανθρωπολογικά θεωρητικά ευρήματα, διαπιστώνεται ότι, ιδιαίτερα στις πρώτες τρεις ποιητικές συλλογές, η ποίηση της Κατερίνας Γώγου αναπτύσσεται ανατρεπτικά, τόσο σε επίπεδο φόρμας, όσο και περιεχόμενου. Στο πλαίσιο αυτό, η μαχητικότητα της ποιήτριας εκφράζεται ως τάση αντιμετάθεσης εντός του ιεραρχικού έμφυλου διπόλου και αμφισβήτησης των παραδοσιακών έμφυλων ρόλων, αλλά και μιας κοινά εννοούμενης «γυναικείας» γραφής. Προοδευτικά, και καθώς η εστίαση μετατοπίζεται στο προσωπικό βίωμα και στις σχέσεις συγγένειας, όπως εκφράζονται από το δίπολο «μητέρα-κόρη», οι αλληλοσυγκρουόμενες έμφυλες ταυτίσεις συμβάλλουν στη διόγκωση του αισθήματος της ενοχής, που οδηγεί το ποιητικό υποκείμενο στην ποιητική έκφραση μιας ταυτοτικής σύγχυσης και υπαρξιακής αγωνίας. Οι δύο αυτές όψεις της ποιητικής της Κατερίνας Γώγου, αφενός η εμπρόθετη τάση αμφισβήτησης και ανατροπής των έμφυλων στερεοτύπων, και αφετέρου το τραύμα ως αιτία υπαρξιακού αφανισμού του έμφυλου υποκειμένου, συνδιαμορφώνουν έναν προσωπικό, ιδιάζοντα ποιητικό λόγο, που διασώζεται από την αναγνωστική λήθη, αγγίζοντας μέχρι σήμερα ένα ευρύ και ετερόκλητο κοινό.
The current thesis highlights aspects of Katerina Gogou's poetry, examining ways in which the concept of gender identity co-shapes both the ideas and discourse of her poetry. More specifically, applying feminist critical theories and approaches concerning the term of gender identity and beginning with the hypothesis that the poet's gender identity was expressed subversively as a life-art agreement, which unconsciously influenced the perception and reading of her poetry, we examine the ways in which gender stereotypes and traditional gender roles are being presented and challenged throughout the corpus of the poetic collections that Katerina Gogou has published. Under the light of a postmodern reading of identity, and with the help of sociological and anthropological findings, we conclude that, especially in her first three poetic collections, Katerina Gogou's poetry expresses, both in terms of form and content, a need of subverting the binary gender hierarchy and questioning traditional gender roles, as well as what is commonly conceived as a “feminine” writing. Progressively, and as the focus shifts to biological relationships, as expressed by the “mother-daughter” dipole, conflicting gender identities contribute to the growing sense of guilt, that leads to a poetic expression of existential anguish. These two aspects of Katerina Gogou's poetry, on the one hand the intentional tendency to challenge and question gender stereotypes, and on the other hand the gender trauma as a cause of existential crisis, have formed a personal, distinctive poetry, which, both ideologically and existentially, has achieved to express a wide and varying reading audience.
Όψεις της ποιητικής της Κατερίνας Γώγου