ΑΣΠΑΣΙΑ ΧΑΓΙΑΡΗ / Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΩΝ ΠΟΛΥΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ: ΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗΣ
Η μάθηση και η διδασκαλία της γλώσσας και του γραμματισμού στην εκπαίδευση εξελίσσεται συνεχώς για να ανταποκριθεί στα σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά, (πολύ)πολιτισμικά, τεχνολογικά και εκπαιδευτικά δεδομένα. Το σχολείο αποτελεί κατεξοχήν χώρο ανάπτυξης των πολλαπλών γραμματισμών που απαιτεί η σύγχρονη κοινωνία μέσω της μεθοδικής αξιοποίησης από τους εκπαιδευτικούς των σύνθετων πολυτροπικών κειμένων που κυριαρχούν στις ζωές των παιδιών σήμερα. Ειδικά το νηπιαγωγείο αποτελεί έναν χώρο που από πολύ νωρίς το παιδί θα λάβει τα απαραίτητα ερεθίσματα για να καταφέρει να εξελιχθεί σε ένα κριτικά, ψηφιακά και κοινωνικά, εγγράμματο άτομο. Για αυτό και τα Προγράμματα Σπουδών του ελληνικού νηπιαγωγείου αποδίδουν όλο και μεγαλύτερη έμφαση στους γραμματισμούς, στην πολυτροπικότητα των μέσων παραγωγής νοήματος και κυρίως στις ψηφιακές μορφές τους.
Η παρούσα εργασία βασίστηκε στη θεωρία της παιδαγωγικής των Πολυγραμματισμών της οποίας οι θεμελιώδεις πρακτικές είναι η Τοποθετημένη Πρακτική, η Ανοικτή Διδασκαλία, η Κριτική Πλαισίωση και η Μετασχηματισμένη Πρακτική. Με βάση τις πρακτικές αυτές και σκοπό τη διερεύνηση των διαδικασιών εφαρμογής τους στην πράξη, πραγματοποιήθηκε μία έρευνα δράσης στο 2ο Νηπιαγωγείο Χαλάστρας Θεσσαλονίκης κατά το τρίτο τρίμηνο του σχολικού έτους 2021-2022. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με ποικίλα ερευνητικά εργαλεία και αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Τα ευρήματα ανέδειξαν αναδυόμενη ανάπτυξη των δεξιοτήτων και πρακτικών πολυτροπικού γραμματισμού των μαθητών/μαθητριών της τάξης, καθώς και συνεχή μετασχηματισμό των διδακτικών πρακτικών της ερευνήτριας, προκειμένου να ανταποκριθεί στις διαφοροποιημένες ανάγκες γραμματισμού των νηπίων κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Τα ερευνητικά αυτά πορίσματα ενισχύουν τα αποτελέσματα αντίστοιχων διδακτικών ερευνών στην προσχολική εκπαίδευση αναφορικά με τη συμβολή της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών στην ανάπτυξη του αναδυόμενου πολυγραμματισμού των παιδιών, ενώ παράλληλα προωθούν τους/τις νηπιαγωγούς να ενημερώνονται και να εξελίσσονται συνεχώς ως στοχαζόμενοι/ες επαγγελματίες παιδαγωγοί, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στα νέα γλωσσοεκπαιδευτικά και κοινωνικά δεδομένα.
The learning and teaching of language and literacy in education is constantly evolving to respond to contemporary socio-political, (multi-)cultural, technological and educational realities. Schools are a prime site for the development of the multiple literacies required by modern society through teachers' methodical use of the complex multimodal texts that dominate children's lives today. Kindergarten in particular is a place where from a very early age the child will receive the necessary stimuli to develop into a critically, digitally and socially literate individual. This is why the Greek kindergarten curricula place increasing emphasis on literacy, on the multimodality of the means of producing meaning and especially on their digital forms.
This study is based on the theory of Multiliteracies pedagogy whose fundamental practices are Situated Practice, Open Teaching, Critical Framing and Transformative Practice. Based on these practices and in order to investigate the processes of their application in practice, an action research was carried out at the 2nd Kindergarten of Chalastra in Thessaloniki during the third quarter of the school year 2021-2022. The data were collected with a variety of research tools and analyzed using the method of thematic analysis. The findings revealed an emerging development of the classroom students' multimodal literacy skills and practices, as well as a continuous transformation of the researcher's teaching practices in order to meet the differentiated literacy needs of the infants during the specific time period. These research findings reinforce the results of similar teaching research in preschool education regarding the contribution of multiliteracies pedagogy to the development of children's emerging multimodal literacy, while at the same time encouraging kindergarten teachers to continuously inform and evolve as reflective professional educators in order to be able to respond to new language educational and social realities.
Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών στο νηπιαγωγείο: μία έρευνα δράσης