Η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας είναι μια μορφή αξιολόγησης ιδιαίτερα δημοφιλής εδώ και τέσσερις δεκαετίες περίπου στη διεθνή εκπαιδευτική κοινότητα με σαφή στόχο την διασφάλιση της ποιότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου. Ωστόσο, στην Ελλάδα, παρά τις κατά καιρούς επιχειρήσεις εισαγωγής του θεσμού της αυτοαξιολόγησης στις σχολικές μονάδες, δεν έχει κατορθωθεί μέχρι σήμερα η υλοποίηση της καινοτομίας. Με αφορμή την πρόσφατη αναθέσμισή της με τους νόμους 4692/2020 και 4823/2021 και τις αντίστοιχες εγκυκλίους, η παρούσα εργασία έχει στόχο τη διερεύνηση των λόγων για τους οποίους οι Έλληνες εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης συμμετείχαν ή αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους στην αξιολογητική διαδικασία της σχολικής τους μονάδας.
Στην ποιοτική έρευνα που διεξήχθη, το δείγμα αποτέλεσαν 20 εκπαιδευτικοί από 15 δημοτικά σχολεία του Ν. Αττικής, 1 σχολείο του Ν. Ηρακλείου και 1 σχολείο του Ν. Ιωαννίνων. Επιλέχθηκε η υλοποίηση έρευνας ποιοτικού χαρακτήρα μέσω ημιδομημένων συνεντεύξεων, ενώ στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν τεχνικές κωδικοποίησης και ανάλυσης του λόγου των υποκειμένων.
Από την έρευνα προκύπτει ότι οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί δεν συμμετείχαν στην αυτοαξιολόγηση για ποικίλους λόγους που αφορούν κυρίως την έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στο θεσμό και το κράτος καθώς και την έλλειψη εξοικείωσής τους με ανάλογες διαδικασίες. Αντίθετα η συμμετοχή των υπολοίπων ήταν για μερικούς εκούσια και συνειδητή ενώ για άλλους επιβλήθηκε υπό το καθεστώς ποικίλων πιέσεων. Ακόμη, όλοι οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν τη σημασία και την αναγκαιότητα της αυτοαξιολόγησης, ωστόσο η πλειοψηφία διαφωνεί με το πλαίσιο που προτείνεται, ενώ φαίνεται πως παρανοήσεις σχετικά με το θεσμό που εμφανίζονται διαχρονικά στη βιβλιογραφία εξακολουθούν να υφίστανται. Τέλος, οι βασικότερες πηγές ενημέρωσης των εκπαιδευτικών είναι ενδοσχολικές, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και τα συνδικαλιστικά όργανα στη διαμόρφωση απόψεων.
The self-evaluation of the school unit is a form of evaluation that has been very popular for about four decades in the international educational community with the clear aim of ensuring the quality of the educational work provided. However, in Greece, despite the occasional efforts to introduce the institution of self-evaluation in school units, the implementation of the innovation has not been achieved to date. On the occasion of its recent re-establishment with laws 4692/2020 and 4823/2021 and the corresponding circulars, this paper aims to investigate the reasons why Greek primary education teachers participated or refused to participate in the evaluation process of their school unit.
In the qualitative research that was conducted, the sample consisted of 20 teachers from 15 primary schools of Attica, 1 school of Heraklion and 1 school of Ioannina. It was chosen to carry out qualitative research through semi-structured interviews, while coding and analysis techniques of the subjects' speech were then used.
The research shows that most teachers did not participate in the self-evaluation of their school unit for a variety of reasons mainly related to the lack of trust towards the institution and the state as well as their lack of familiarity with similar procedures. On the contrary, the participation of the rest was for some voluntary and conscious, while for others it was imposed under the regime of various pressures. Furthermore, all teachers recognize the importance and necessity of self-evaluation, however the majority disagrees with the proposed framework, while it seems that misconceptions about the institution that appear over time in the literature still exist. Finally, the main sources of information for teachers are internal, while trade union bodies also play an important role in shaping opinions.
Διερευνώντας την εφαρμογή του θεσμού της αυτοαξιολόγησης στα δημόσια δημοτικά σχολεία