ΤΕΜΠΕΛΗΣ, Ηλίας και Χρήστος Τερέζης. «Οι έννοιες Ουσία-Φύσις, Πρόσωπον-Υπόστασις στην Νεοπλατωνική Φιλοσοφία και στην Ορθόδοξη Θεολογία». Στο ΜΑΡΑΣ, Αναστάσιος, κ.ά. Η Ορθοδοξία ως Κληρονομιά. τ. Β΄. Θεολογία και Φιλοσοφία στην Εποχή των Πατέρων. Πάτρα: ΕΑΠ, 2008: 249-302.
Στην παρούσα εργασία εξετάζονται 24 θρησκευτικά στιχουργήματα υπό μορφή διαλόγου της συλλογής Άνθη Νοητά του σημαίνοντα λόγιου και μετέπειτα μοναχού του 18ου αιώνα, Κωνσταντίνου Καισαρίου Δαπόντε. Τα στιχουργήματα καθώς και η συλλογή σώζονται ανέκδοτα στον αυτόγραφο κώδ. Κουρίλα 7 στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τα θέματα των διαλόγων είναι παρμένα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, και λιγότερο από Βίους Αγίων. Σκοπός της μελέτης απετέλεσε η ανάδειξη του θεολογικού περιεχομένου των 24 διαλόγων και η διερεύνηση της τάσης στροφής προς το άτομο, η οποία και αποτυπώνει την αρχή μια νέας εποχής στην ταυτότητα του Νεοέλληνα. Στον πυρήνα δε της εργασίας εξετάζεται αναλυτικότερα το περιεχόμενο των 24 διαλόγων καθώς και η εκλαϊκευμένη διδασκαλία της εκκλησίας. Ο Δαπόντες δεν επιδιώκει να κάνει υψηλή θεολογία ούτε να δώσει απαντήσεις σε θεολογικές-φιλοσοφικές αναζητήσεις αλλά να μεταφέρει τον λόγο του Θεού στις καρδιές των αναγνωστών. Η περίπτωση του Δαπόντε δεν αποτελεί απλώς «στροφή προς το άτομο», αλλά ανάγκη του ανθρώπου-προσώπου να εκφράζει όλο το προσωπικό πρόβλημά του και την ψυχολογική αγωνία ζωής τού δύστηνου ανθρώπου, και μάλιστα εν είδει αυτοψυχανάλυσης με ακροατή τον αναγνώστη, ο οποίος ανήκει στην κοινή μοίρα των ανθρώπων, και με τον οποίο ο παθών μοιράζεται το πρόβλημά του. Με βάση την αγάπη και την πίστη του στο Θεό και με όχημα τους Διαλόγους του προβαίνει στον αυτοέλεγχο και την αυτοκριτική του, αναγνωρίζοντας τα λάθη του, δηλώνοντας την αναξιότητά του ως εκκίνηση για την προσπάθειά ανάδυσης και ανοδικής πορείας προς το έλεος και την αγάπη του Θεού.
The present thesis examines 24 religious dialogues in verses of Constantine Kaisarios Dapontes, a monk and prominent scholar of the 18th century. The 24 unpublished dialogues are saved in the autograph codex Kourila 7 at the Central Library of the University of Ioannina. The aim of the study was to highlight the theological content of the 24 dialogues –with themes taken from the Old and New Testaments, and less from the Life of Saints-and to explore the turn towards the individual, which reflects the beginning of a new era in the New Greek identity. At the core of the work, the content of the 24 dialogues as well as the popular teaching of the church are being discussed. Dapontes does not seek to do high theology or answer theological-philosophical quests but to transfer God's word to his readers’ hearts. Dapontes’ case is not just a "turn to the person," but a human-person's need to express all his personal problem and the psychological anxiety of the living human being, and in fact as a self-healing with the reader, who belongs to common fate of people, and with whom he shares his problem. Based on his love and faith in God, and through his Dialogues he carries out self-control and self-criticism, recognizing his mistakes, declaring his unworthiness as a starting point for an attempt to emerge and ascend to the mercy and love of God
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΣΕ ΣΤΙΧΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΙΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ: ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ