Στην παρούσα εργασία επιχειρήθηκε να αναδειχτεί ο ρόλος των μουσείων στην εκπαίδευση ενηλίκων και οι ανάγκες και δυνατότητες που υπάρχουν στον ελληνικό χώρο. Ειδικότερα, στόχος της εργασίας ήταν να εκθέσει τις δυνατότητες της ελληνικής μουσειακής εκπαίδευσης μέσω της αξιοποίησης των εκθεμάτων λαμβάνοντας υπόψη παραδείγματα του εξωτερικού. Η εργασία βασίστηκε σε ποιοτική έρευνα με συνεντεύξεις με υπεύθυνους εκπαιδευτικών προγραμμάτων μουσείων που υλοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα και για ενήλικες σε συνδυασμό με βιβλιογραφική και διαδικτυακή έρευνα.
Η εργασία μελέτησε την σχέση της θεωρίας της εκπαίδευσης ενηλίκων με τα μουσειακά προγράμματα που υλοποιούνται στον ελληνικό χώρο, ως προς τα στοιχεία και τις αρχές που τα διαφοροποιούν από τα προγράμματα για ανήλικους, αλλά και ως προς το κατά πόσο εφαρμόζεται διερεύνηση αναγκών των εκπαιδευόμενων και αξιολόγηση των προγραμμάτων. Ανέδειξε την καταλληλότητα των μουσείων για την εφαρμογή της θεωρίας της μετασχηματίζουσας μάθησης, και ερεύνησε αν ο μετασχηματισμός αποτελεί στόχο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των μουσείων για ενήλικες, καθώς και σε ποιο βαθμό συγκλίνουν οι μέθοδοι που εφαρμόζονται στα ελληνικά μουσεία με τις μεθόδους της θεωρίας της μετασχηματίζουσας μάθησης.
Επίσης, η εργασία αποκάλυψε ένα πλήθος διαφορετικών μορφών και δομών μουσειακών προγραμμάτων για ενήλικες στον ελληνικό χώρο, καθώς και τρόπων διάδρασης με τα εκθέματα• και επεσήμανε ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση του μουσειακού εκπαιδευτικού υλικού μπορεί να οδηγήσει σε πολύπλευρη μάθηση, ανάπτυξη δεξιοτήτων κριτικής σκέψης και απόκτηση δεξιοτήτων δια βίου μάθησης.
H εργασία ανέδειξε την δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου της μουσειακής εκπαίδευσης ενηλίκων μέσω της εξειδίκευσης του προσωπικού, των ομάδων-στόχων και των προγραμμάτων και της αύξησης της ποικιλίας των δράσεων. Εντόπισε την υστέρηση της μουσειακής εκπαίδευσης στον ελληνικό χώρο σε σχέση με το εξωτερικό σε ότι αφορά την σταθερότητα των δράσεων αλλά και την προβολή (στις ιστοσελίδες των μουσείων) των τεχνικών διάδρασης με τα εκθέματα που ενσωματώνονται στα προσφερόμενα προγράμματα. Τέλος αναδείχθηκε η ανεπαρκής κατανόηση των πλεονεκτημάτων που μπορεί να έχει το άνοιγμα της μουσειακής εκπαίδευσης ενηλίκων σε όλες τις ομάδες των πολιτών, η οποία έχει ως συνέπεια την ισχνή συμπερίληψη των ενηλίκων στις πολιτικές των δημόσιων μουσείων και την ανεπάρκεια κρατικής χρηματοδότησης για ειδικευμένο προσωπικό.
This paper made an attempt to highlight the role of museums in adult education and the needs and opportunities that exist in Greece. In particular, the ultimate goal of the paper was to expose the opportunities of Greek museum education through the use of exhibits taking into account examples from other countries.
The paper was based on qualitative research with interviews with those in charge of museum education programs that implement also adult education programs, in combination with bibliographic and online research.
This work studied the relationship between adult education theory and museum programs implemented in Greece, in terms of elements and principles that differentiate them from programs for minors, but also in terms of the application of needs research and evaluation of programs. It highlighted the suitability of museums for the application of the theory of transformative learning. Furthermore, it investigated whether transformation is a goal of adult education programs and to what extent the methods used in Greek museums converge with the methods of transformative learning.
The paper also revealed a number of different forms and structures of museum programs for adults in Greece, as well as ways of interacting with the exhibits and pointed out that the effective utilization of museum educational material can lead to multifaceted learning, the development of critical thinking skills and the acquisition of lifelong learning skills. The paper highlighted the potential for further development of the adult museum education industry through the specialization of staff, target groups and programs and the increase in the variety of activities. Moreover, it identified the lack of museum education in Greece in comparison to the one abroad in terms of the stability of actions and the promotion (on the websites of museums) of interaction techniques with the exhibits that are integrated in the programs offered. Finally, the paper has shown the insufficient understanding of the benefits that the opening of adult museum education could offer to all groups of citizens, which results in its poor inclusion of adults in the policies of public museums and the lack of state funding for qualified staff.
Προγράμματα μουσειακής εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα: Πρακτικές, ανάγκες και προοπτικές.