Εστιάζοντας ιστορικά στην εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας την περίοδο της εισόδου των νέων τεχνολογιών, παρατηρούμε ότι οι ερευνητές και οι μελετητές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, είδαν μια μεγάλη και αναπάντεχη ευκαιρία μετασχηματισμού λόγω της εξέλιξης των ΤΠΕ (Τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών) και της ένταξής τους στην καθημερινότητα του μέσου ανθρώπου. Η ευκαιρία για συνεργασία εξ αποστάσεως και σύνδεσης με γεωγραφικά απομακρυσμένα μέρη μέσω τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων μπορούσαν να επιτρέψουν την αξιοποίηση καινοτόμων μεθόδων για εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές, που ούτε καν είχαν φανταστεί μέχρι τότε. Επιπρόσθετα οι ευκαιρίες για συσσώρευση γνώσης και για ανάπτυξη της εκπαίδευσης σε νέους δρόμους φάνταζαν επαναστατικές. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκαν και οι εμπλεκόμενοι με την παραδοσιακή εκπαίδευση, με κύριο μέλημά τους, την ανάγκη για διερεύνηση του τρόπου που η νέα πραγματικότητα θα πρέπει να ενταχθεί στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία ώστε να αξιοποιηθεί στο βέλτιστο βαθμό .
Μέχρι τότε (τέλη του 20ού αιώνα) το ψηφιακό περιεχόμενο δεν ήταν ακόμα ούτε πολύ, ούτε ελεύθερο (ανοιχτό) ούτε «πανταχού παρών» (ubiquitous), κυρίως λόγω του υψηλού κόστους των υποδομών, που είχε και ως αποτέλεσμα την μικρή διείσδυση των νέων τεχνολογιών στoν μέσο πολίτη. Η δυνατότητα που προσφερόταν πλέον, με την αρχή της νέας χιλιετίας, να δημιουργήσει κανείς ένα ψηφιακό πόρο (αντικείμενο) που θα μπορούσε να αποθηκευτεί οπουδήποτε και να προσπελαστεί – εν δυνάμει - από οποιονδήποτε με έναν υπολογιστή συνδεδεμένο στο διαδίκτυο, ήταν κάτι μοναδικό. Ειδικά η ευκαιρία που θα μπορούσε να δοθεί σε κάθε ενδιαφερόμενο να προσπελάσει ένα τέτοιο αντικείμενο, «δανεισμένη» από τις κινήσεις ανοιχτού περιεχομένου και λογισμικού που είχαν ήδη σχηματιστεί λίγα χρόνια πριν, απέκτησε γρήγορα φανατικό κοινό. Και ως αποτέλεσμα είχαμε τη δημιουργία μιας δυναμικής με στόχο την προώθηση ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων.
Σύντομα, η κίνηση των ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων (ΑΕΠ) απέκτησε έναν εξέχοντα υπέρμαχο: τον εκπαιδευτικό, επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), όταν σε ένα σχετικό συνέδριο του 2002 πρωτοχρησιμοποιήθηκε ο σχετικός όρος (ΑΕΠ), και ορίστηκε ως: «εκπαιδευτικοί, μαθησιακοί και ερευνητικοί πόροι, που είναι δημόσια και ελεύθερα διαθέσιμοι, ή έχουν παραχθεί με δικαίωμα ελεύθερης χρήσης και επαναχρησιμοποίησης από όλους». Στη συνέχεια, άλλοι οργανισμοί και φορείς μπήκαν στο «κύμα» της νέας τάξης εκπαιδευτικών πραγμάτων, με πρωτεργάτη ανάμεσα σε πολλούς το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (Massachusetts Institute of Technology) το οποίο ξεκίνησε και το πρώτο σχετικό έργο για την παραγωγή ανοιχτού εκπαιδευτικού περιεχομένου. Η Ευρώπη δεν έμεινε πίσω στην κίνηση αυτή. Έτσι στα Ευρωπαϊκά «καθ’ ημάς», ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει πλέον αναγάγει την ανάπτυξη των ΑΕΠ και γενικότερα της ανοιχτής εκπαίδευσης σε κεντρική στρατηγική της (2014).
Ιστορικά φαίνεται ότι η Ινδία ήταν η πρώτη χώρα που το 2007 ενέταξε τους ΑΕΠ στον εθνικό της σχεδιασμό για την εκπαίδευση (αν και στη συνέχεια, λόγω έλλειψης προϋπολογισμού, ο σχεδιασμός αυτός δεν υλοποιήθηκε). Στη συνέχεια η Ολλανδία, μια Ευρωπαϊκή χώρα, το 2009 υιοθέτησε ένα στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη και αξιοποίηση ΑΕΠ σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης – αλλά όταν η χρηματοδότηση σταμάτησε μετά από πέντε έτη, το πρόγραμμα διακόπηκε και αυτό με εξαίρεση τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στις ΗΠΑ, το 2011 ξεκίνησε ένα ισχυρά χρηματοδοτούμενο τετραετές πρόγραμμα για τη δημιουργία ΑΕΠ για τα κοινοτικά κολλέγια (community colleges). Παράλληλα, και ειδικότερα μετά την διακήρυξη του Παρισιού στο πρώτο παγκόσμιο συνέδριο για τους ΑΕΠ (2012) όλο και περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο υιοθέτησαν και προώθησαν σχέδια για την αξιοποίηση ΑΕΠ.
Στην παρούσα εργασία καταπιανόμαστε με τη διερεύνηση του χώρου των ΑΕΠ, βασιζόμενοι κατά κύριο λόγο σε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (δευτερογενής έρευνα). Όπως φάνηκε και εκ του αποτελέσματος, ο χώρος των ΑΕΠ (αλλά και της Ανοιχτής Εκπαίδευσης γενικότερα) έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών, αλλά και όσων σχεδιάζουν και καθορίζουν το μέλλον της εκπαίδευσης. Έτσι τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική παραγωγή δημοσιεύσεων αλλά και άλλων σχετικών κειμένων πολιτικής (γκρίζα βιβλιογραφία, κ.α.) που παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον.
Στόχος της εργασίας ήταν να διερευνηθεί ειδικότερα: ποια είναι η θέση των ΑΕΠ στο μάλλον θολό ακόμα τοπίο της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, τι υπόσχονται και τι προσφέρουν, ποιοι παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν την εξέλιξή τους, ποιες είναι οι παιδαγωγικές προϋποθέσεις εφαρμογής τους και αν τελικά το μοντέλο ανάπτυξής τους (εφόσον υφίσταται) είναι βιώσιμο. Και όλα αυτά ξεκινώντας από την εκπαίδευση γενικότερα, εστιάζοντας όμως τελικά στην Εκπαίδευση Ενηλίκων.
Τα αποτελέσματα της εργασίας φαίνεται να φωτίζουν κάποιες πτυχές του οικοσυστήματος που δημιουργείται, αλλά γενούν και επί πλέον ερωτήματα. Αυτό ισχύει επειδή πράγματι τεκμαίρεται ότι βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο «αλλαγής παραδείγματος» (paradigm shift) στο χώρο αυτό και όλοι οι εμπλεκόμενοι από την δική τους οπτική γωνία, προσπαθούν να αποκρυσταλλώσουν και να προσδιορίσουν την επόμενη μέρα. Έτσι, για παράδειγμα, το 2012 στο Παρίσι υπήρξε ένας μάλλον υπέρμετρος ενθουσιασμός, στο πλαίσιο του οποίου προσκλήθηκαν οι κυβερνήσεις των χωρών να «υποστηρίξουν την ανάπτυξη ΑΕΠ διαθέτοντας ελεύθερα το εκπαιδευτικό περιεχόμενο που αναπτύσσεται με δημόσια χρηματοδότηση» με στόχο μια ποιοτικότερη εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς. Όμως στη συνέχεια έγινε κατανοητό ότι απλά και μόνο οι προτροπές δε φτάνουν αλλά χρειάζονται περισσότερες και δυναμικότερες υποστηρικτικές ενέργειες, ευαισθητοποίηση και συναντίληψη, σε σχέση με τους στόχους και τους σκοπούς της κίνησης. Έτσι μετά από πέντε χρόνια από τη δήλωση του Παρισιού, το 2ο συνέδριο για τους ΑΕΠ που θα γίνει στην Λουμπλιάνα της Σλοβενίας (9/2017) , έχει ως υπότιτλο: «από την δέσμευση στη δράση». Ίσως με λίγο περισσότερη δόση αυτοκριτικής, θα ταίριαζε να τιτλοφορηθεί και: «από τον ενθουσιασμό στην ωριμότητα».
Focusing on the historical evolution of the educational process with the advent of new technologies, we observe that: Researchers and scholars of distance learning have seen a great and unexpected opportunity for transformation due to the evolution of ICT and their integration into everyday life of the average citizen. The opportunity for remote collaboration and connection to distant locations through telecommunication links could allow the use of innovative methods for educators and trainers who had not imagined even in their best dreams. Additionally, the opportunities for knowledge accumulation and education development seemed revolutionary. In the same context, those involved in traditional education focused mainly on the need to explore how the new reality should be integrated into the daily educational process in a way that best exploits it.
Until then (the end of the 20th century), digital content was not much, neither free nor ubiquitous, mainly due to the high cost of its infrastructure and the small penetration of new technologies in the public. The ability, with the beginning of the new millennium, to create a digital resource that could be stored anywhere and accessed by anyone with a computer connected to the Internet was something unique. Moreover, the chance to give everyone the opportunity to access such an object, "borrowed" from the open content and software movements, quickly acquired a fanatical audience.
At this point, the movement of open educational resources (OER) gained a prominent proponent of UNESCO itself when a relevant term (OER) was first coined at a conference in 2002 and it was given the following content: “teaching, learning, and research resources that reside in the public domain or have been released under an intellectual property license that permits their free use and re-purposing by others”. And then, other organizations and institutions entered the "wave" of the new paradigm, with the MIT (Massachusetts Institute of Technology), being among the first to start an initiative. In Europe, it is of particular interest that the European Commission has now made OER growth and, more generally, open education in its central strategy (2014).
Historically, India was the first country to have OER in its national planning in 2007 (although this plan was not implemented due to lack of budget). Then the Netherlands, a European country, adopted in 2009 a strategic planning for the development and exploitation of OER at all levels of education - but when the funding stopped after five years, the program was suspended with only continuity in secondary education. In the US, in 2011, the Obama administration started a highly funded four-year program for generating OER for community colleges. At the same time, especially after the Paris Declaration on OER (2012), more and more countries around the world have adopted and promoted projects for the use of OER.
In the present thesis, we investigate the area of OER, based on a review of the literature (desk research). As we have seen from the result, the area of OER (but also of Open Education in general) has attracted the interest of researchers as well as those who plan and design the future of education. Thus, in recent years, there has been a significant production of publications and other relevant policy papers (gray literature, etc.) of considerable interest.
The aim of the thesis is to investigate: what is the position of OER in the new landscape of new technologies in education, what are they promising and what they offer, what factors seem to influence their evolution, what the pedagogical prerequisites for their implementation are and, whether their business model (if any) is sustainable. And always having in mind the education in general, but ultimately focusing on Adult Education.
The results of the work may illuminate some aspects of the ecosystem being created, but they also give rise to additional questions. This is because we really seem to be in a transitional period of paradigm shift in this space and all those involved from their own perspective are trying to crystallize and identify the next day. So it seems that in the beginning there was an exaggerated enthusiasm that was obvious in Paris’ declaration in which called governments worldwide to "openly license publicly funded educational materials for public use" with the aim of broaden access to inclusive and equitable quality education. However, in the next years it was understood that just the prompts are not enough, but more and more supportive actions, awareness and understanding of the aims and purposes of the movement are needed. Thus, five years after the Paris Declaration, the 2nd Congress to be held in Ljubljana, Slovenia (9/2017), has as a subtitle: "From Commitment to Action". Perhaps with a little extra dose of self-criticism, it would fit to be titled: "From enthusiasm to maturity."
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Κύρια Αρχεία Διατριβής
Επισκόπηση και ανάλυση του ρόλου των «Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων» στην Εκπαίδευση Ενηλίκων: η σημερινή πρακτική στην Ελλάδα και τον κόσμο - Identifier: 86645
Internal display of the 86645 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
