Στην παρούσα µελέτη εξετάστηκε η γλωσσική ετερογένεια του µαθητικού πληθυσµού στην Ελλάδα και ο τρόπος που αυτή αντιµετωπίστηκε θεσµικά από το εκπαιδευτικό σύστηµα κατά τη χρονική περίοδο 1830 έως 2000. Ο θεσµοθετηµένος γλωσσικός προγραµµατισµός του Ελληνικού κράτους, όπως φαίνεται από τα αντίστοιχα νοµοθετήµατα, συνδέεται µε το «γλωσσικό ζήτηµα» που λήγει µε την καθιέρωση της δηµοτικής το 1976. Την περίοδο αυτή το νεοσύστατο ελληνικό κράτος επιδιώκει µέσω της εκπαίδευσης να αποκτήσει ενιαία εθνική γλώσσα. Η αρχαιοελληνική, η καθαρεύουσα και η δηµοτική είναι τρεις γλωσσικές εκδοχές που προτείνονται ανάλογα µε τους κοινωνικοπολιτικούς σχεδιασµούς, αλλά υπηρετούν τον οµογενοποιητικό σκοπό της κρατικής γλωσσικής πολιτικής, συσχετίζονται µε την εθνική ταυτότητα και παράδοση και παρουσιάζονται ως φυσική συνέχεια της ένδοξης αρχαιοελληνικής. Ωστόσο ο µαθητικός πληθυσµός παρουσιάζει γλωσσικές διαφοροποιήσεις, καθώς πολλοί µαθητές χρησιµοποιούν είτε κάποιο ελληνικό ιδίωµα ή διάλεκτο είτε µια γλώσσα διαφορετική από τη γλώσσα της ελληνόφωνης πλειοψηφίας. Τα ιδιώµατα και οι διάλεκτοι αρχικά αποσιωπήθηκαν ως κατάπτωση της ελληνικής γλώσσας και πολύ αργά χαρακτηρίστηκαν εθνικός γλωσσικός, ιστορικός και πολιτιστικός πλούτος. Η εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από σοβαρές γλωσσικές προκαταλήψεις, τις οποίες µόλις τη δεκαετία του 1990 αρχίζει να κλονίζει η «επικοινωνιακή προσέγγιση» στη διδακτική της γλώσσας. Τους διακηρυγµένους στόχους όµως για αξιοποίηση του διαλεκτικού πλούτου δεν τους υποστηρίζουν τα εγχειρίδια, οι γραµµατικές και η επιµόρφωση των εκπαιδευτικών. Παρόµοια αγνοείται συστηµατικά από το σχολικό θεσµό η µητρική γλώσσα µαθητών που για ιστορικούς λόγους διαφέρει από την ελληνική. Η µόνη µειονοτική γλώσσα που προστατεύεται θεσµικά είναι η Τουρκική της µουσουλµανικής µειονότητας της Θράκης και σ’ αυτήν εφαρµόζονται δίγλωσσα µοντέλα εκπαίδευσης. Άλλες γλώσσες, όπως η αρωµουνική, σλαβοµακεδονική, ποµακική, αρβανίτικη, αρµενική και ισπανοεβραϊκή, έµειναν εκτός εκπαιδευτικού συστήµατος και περιορίστηκε βαθµιαία η χρήση τους. Κατά τις δεκαετίες ’80 - ’90 εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα απόδηµοι παλιννοστούντες οµογενείς και πολλοί οικονοµικοί µετανάστες µε διαφορετικές γλωσσικές αναφορές. Η αναγκαιότητα εκπαίδευσης των παιδιών αυτών των οµάδων που η επίδραση των εκπαιδευτικών κειµένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγεί στη 3 θέσπιση Τάξεων Υποδοχής, Φροντιστηριακών Τµηµάτων και Σχολείων Αποδήµων / Παλιννοστούντων, που συµβάλλουν στην εντατική εκµάθηση της ελληνικής για την ένταξη των «διαφορετικών» µαθητών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα. Επιπλέον ο Ν. 2413/96 περιλαµβάνει µια σειρά από µέτρα διαπολιτισµικής αγωγής, µεταξύ των οποίων η ίδρυση του ΙΠΟ∆Ε και των ∆ιαπολιτισµικών Σχολείων και η αναµόρφωση του πλαισίου λειτουργίας των Τάξεων Υποδοχής κα Φροντιστηριακών Τµηµάτων. Η φιλοσοφία αυτών των µέτρων συνίσταται στη γλωσσική υποστήριξη των µαθητών µε ειδικά προγράµµατα και µεθόδους. Γλώσσα στόχος είναι η ελληνική, ως προϋπόθεση σχολικής επιτυχίας και κοινωνικής ένταξης. Για τη µητρική γλώσσα των µαθητών διακηρύσσεται ο σεβασµός, χωρίς όµως συστηµατική δίγλωσση διδασκαλία. Γενικότερα σε θεωρητικό επίπεδο δηµιουργείται ένα πλαίσιο ανεξιγλωσσίας, ενώ αναµένονται νέα Αναλυτικά Προγράµµατα και διδακτικά βιβλία, ώστε να υλοποιούν την αναγνώριση της γλωσσικής ποικιλότητας.
Hellenic Open University
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Main Files
Η γλωσσική ετερογένεια και η αντιμετώπισή της από το σχολικό θεσμό - Identifier: 81735
Internal display of the 81735 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
