H Συσκευασία ως Παράγοντας Διασφάλισης της Ποιότητας των Τροφίμων. Η περίπτωση της Ενεργού Βιογενούς Συσκευασίας στα Οπωροκηπευτικά και Γαλακτοκομικά Προϊόντα

PACKAGING AS A FOOD QUALITY ASSURANCE FACTOR. THE CASE OF ACTIVE BIOBASED PACKAGING IN FRUIT, VEGETABLES, AND DΑΙRY PRODUCTS (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΤΣΕΡΩΤΑΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ
  3. Διαχείριση και Τεχνολογία Ποιότητας (ΔΙΠ)
  4. 15 Μαίου 2021 [2021-05-15]
  5. Ελληνικά
  6. 142
  7. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ
  8. ΤΣΙΤΣΙΦΛΗ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ | ΦΡΑΓΚΑΚΗ, ΑΡΓΥΡΩ
  9. ΠΟΙΟΤΗΤΑ | QUALITY | ΑΣΦΑΛΕΙΑ | SAFETY | ΤΡΟΦΙΜΑ | FOOD | ΕΝΕΡΓΟΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ | ACTIVE PACKAGING | ΒΙΟΓΕΝΗ ΥΛΙΚΑ | BIOBASED MATERIALS | HACCP
  10. 9
  11. 249
  12. Στο κυρίως κείμενο περιέχονται 13 εικόνες και και 13 πίνακες.
    • Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν λάβει χώρα πολλές σημαντικές εξελίξεις στη βιομηχανία και, ειδικότερα, στη βιομηχανία τροφίμων, διεθνώς. Μία από αυτές είναι τα νέα υλικά συσκευασίας τροφίμων. Η καινοτόμος συσκευασία αποτελεί βασική επένδυση της παγκόσμιας βιομηχανίας τροφίμων, αφού τονώνει το αγοραστικό ενδιαφέρον του καταναλωτή και συμμετέχει σε σημαντικό βαθμό, στην επιτυχία του προϊόντος. Η μοντέρνα και λειτουργική συσκευασία είναι βασικός παράγοντας προβολής του τρόφιμου, αφού επάνω της «αντανακλώνται» οι σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις των καταναλωτών, με την βοήθεια των εργαλειών μαρκετινγκ. Η συσκευασία εξελίσσεται διαρκώς, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην επιστήμη των τροφίμων και στην επεξεργασία και τις τεχνικές συντήρησής τους. Οι βασικοί στόχοι της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι: ❖ Η αναλυτική βιβλιογραφική ανασκόπηση της εξέλιξης της συσκευασίας και ο προσδιορισμός του ρόλου της συσκευασίας στην ασφάλεια των τροφίμων ❖ Ο προσδιορισμός των πιθανών κινδύνων που ενδέχεται, να σχετίζονται με το υλικό της συσκευασίας για την ασφάλεια των τροφίμων και που καθορίζει τις παραμέτρους του εφαρμοζόμενου σχεδίου HACCP ❖ Η στοχευμένη έρευνα και η παρουσίαση της εφαρμογής των νέων, διαρκώς εξελισσόμενων, υλικών συσκευασίας, βιολογικής προέλευσης (βιογενή ενεργά υλικά), στον τομείς της εφοδιαστικής αλυσίδας και της βιομηχανίας των τροφίμων, με εστίαση στα οπωροκηπευτικά και γαλακτοκομικά προϊόντα ❖ H ολοκληρωμένη καταγραφή και παρουσίαση του, ισχύοντος και διαρκώς μεταβαλλόμενου, νομοθετικού πλαισίου και των κανονισμών, που έχουν θεσπιστεί, εντός ΕΕ και διεθνώς, για την ασφάλεια των υλικών συσκευασίας, που πρόκειται να έρθουν σε επαφή με τα τρόφιμα. Όπως παρουσιάζεται, αναλυτικά, στο κεφάλαιο 1 της παρούσας διπλωματικής εργασίας, η συσκευασία αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ποιότητας του τρόφιμου. Ένα, επιπλέον, αναπόσπαστο κομμάτι της ποιότητας των τροφίμων είναι και η ασφάλεια. Η ασφάλεια των τροφίμων μπορεί να διασφαλιστεί, αν αναγνωριστούν οι κίνδυνοι (φυσικοί, χημικοί, μικροβιολογικοί) και ελεγχθούν τα κρίσιμα σημεία, καθ’ όλη την παραγωγική διαδικασία, ώστε να επιτευχθεί η εξαφάνιση ή η ελαχιστοποίηση εμφάνισης όλων των εντοπισμένων κινδύνων. Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή ενός σχεδίου HACCP, στα στάδια του οποίου, εμπλέκεται και η ίδια η συσκευασία. Το παραπάνω αναπτύσσεται στο κεφάλαιο 3 της εργασίας. Στο κεφάλαιο 2 πραγματοποιείται μία ιστορική αναδρομή, μέσα στον χρόνο, για την συσκευασία, συγκρίνονται παραδοσιακές με σύγχρονες, καινοτόμες συσκευασίες για τις δύο κύριες κατηγορίες τροφίμων που εξετάζει η παρούσα έρευνα (γαλακτοκομικά και οπωροκηπευτικά προϊόντα) και θίγεται το πρόβλημα της εκτετεμένης χρήσης πλαστικού ως υλικού συσκευασίας, που προκαλεί τεράστιο όγκο αποβλήτων, με τις ανάλογες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στις βασικές λειτουργίες της συσκευασίας, στα υλικά συσκευασίας και τους τρόπους διαμόρφωσής τους, ενώ, παράλληλα, πραγματεύεται τα θέματα σχεδιασμού της συσκευασίας (στρατηγική, πλαίσιο ανάπτυξης, πιθανά προβλήματα) και εξηγεί το τρόπο με τον οποίο υπεισέρχεται ο όρος της ασφάλειας στο υλικό που συνθέτει την συσκευασία των τροφίμων. Στο κεφάλαιο 4, παρουσιάζονται και αναλύονται οι παράγοντες ανάπτυξης, τα τεχνολογικά πλεοκτήματα και οι εφαρμογές της ενεργού συσκευασίας τροφίμων. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις εφαρμογές της ενεργού συσκευασίας στα φρέσκα οπωροκηπευτικά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Τέλος, γίνεται αναφορά στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τα θέματα ασφάλειας της ενεργού συσκευασίας. Το κεφάλαιο 5 πραγματεύεται τα υλικά συσκευασίας βιολογικής προέλευσης ή «βιογενή» υλικά (ορισμός, κατηγορίες, στατιστικά στοιχεία παραγωγής και εφαρμογών, ιδιότητες, περιορισμοί, προοπτικές), που αποτελούν το μέλλον των υλικών συσκευασίας τροφίμων και σταδιακά αντικαθιστούν τα συμβατικά υλικά συσκευασίας. Στο ίδιο κεφάλαιο αναπτύσσονται, διεξοδικά, τα κριτήρια σχεδιασμού της βιογενούς συσκευασίας και οι απαιτήσεις ποιότητας των βιογενών υλικών, ως υλικών συσκευασίας. Το κεφάλαιο 6 ασχολείται, εκτενώς, με τις εφαρμογές της βιογενούς συσκευσίας τροφίμων και παρουσιάζει, αναλυτικά, την συσκευασία τροποποιημένης ατμόσφαιρας και τις υπάρχουσες εκδοχές, προδιαγραφές και κριτήρια της, για την εφαρμογή της στα φρέσκα οπωροκηπευτικά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Το κεφάλαιο 7 παρουσιάζει το νομοθετικό πλαίσιο, με το σύνολο των κανονισμών, που βρίσκονται σε ισχύ, εντός ΕΕ, την περίοδο συγγραφής της παρούσας εργασίας, για την ασφάλεια των υλικών συσκευασίας, που πρόκειται να έρθουν σε επαφή με τα τρόφιμα. Τέλος, στο κεφάλαιο 8, συνοψίζονται τα συμπεράσματα από την παρούσα έρευνα και παρουσιάζονται προτάσεις για μελλοντικές ερευνητικές δραστηριότητες. Η πραγματοποιηθείσα έρευνα, στα πλαίσια της συγκεκριμένης διπλωματικής εργασίας, εμπεριέχει σημαντικά στοιχεία καινοτομίας. Συγκεκριμένα: ✓ Διερευνήθηκε και αποδόθηκε στην ελληνική γλώσσα, για πρώτη φορά, ένα αξιοσημείωτα μεγάλο κομμάτι πληροφοριών, από τις αναφορές της διεθνούς βιβλιογραφίας, που παρουσιάζει, αναλυτικά, τα νέα, καινοτόμα υλικά συσκευασίας τροφίμων, με ιδιαίτερη έμφαση στα βιογενή ενεργά υλικά, τα οποία συγκρίνονται με τα συμβατικά υλικά συσκευασίας ✓ Έλαβε χώρα ο προσδιορισμός των πιθανών κινδύνων, απαραίτητων για τον σχεδιασμό του ΗΑCCP, που μπορεί, τα συγκεκριμένα υλικά, να εκθέτουν το εκάστοτε συσκευασμένο τρόφιμο, με το οποίο έρχονται σε επαφή ✓ Πραγματοποιήθηκε ενδελεχής καταγραφή του συνόλου της ενημερωμένης νομοθεσίας και των κανονισμών που την συνοδεύουν, για τα υλικά, που πρόκειται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα, που ισχύει εντός της ΕΕ, αλλά και διεθνώς.
    • Over the last 30 years, many important developments in the industry and, in particular, in the food industry have been taken place, globally. One of them is the new food packaging materials. Innovative packaging is a key investment of the international food industry as it stimulates consumer buying interest and contributes significantly to the product’s success. Modern functional packaging is a crucial factor of food products’ promotion, since it reflects consumers’ modern needs and requirements, via various marketing tools. Packaging is constantly evolving, in line with developments in food science and processing and preservation techniques. The main objectives of the current dissertation are: ❖ The detailed literature review of the evolution of packaging and the determination of the role of packaging in food safety ❖ The identification of potential risks that may be related to the packaging material for food safety, which determine the parameters of the applicable HACCP plan ❖ The targeted research and the effective presentation of the application of the new, constantly evolving, packaging materials, of biological origin (biobased active materials), in the sectors of the supply chain and food industry, with a focus on fruit, vegetables and dairy products ❖ The complete recording and presentation of the current and, constantly changing, legal framework and regulations, which have been established, within EU and globally, for the safety of packaging materials that intended to come into contact with food. As it is presented, in detail, in Chapter 1 of this dissertation, packaging is one of the main parameters of food quality. In addition, safety is an ‘ingredient’ of food quality. Food safety can be ensured, if the hazards are properly identified (physical, chemical, microbiological) and the critical points are sufficiently checked, throughout the production process, in order to achieve the eliminantion or at least the effective management of the existed risks. This is achieved by implementing a HACCP plan, in the stages of which the packaging itself is involved. The above is developed in chapter 3 of the thesis. Chapter 2 provides a historical overview of packaging, a comparison of traditional with modern, innovative packaging for the two main food categories examined in this research (dairy and fruit and vegetable products) and addresses the problem of the widespread use of plastic as a packaging material, which causes a huge amount of waste, with severe environmental impacts. Moreover, the basic functions of packaging, packaging materials and configuration issues, as well as packaging design issues (strategy, development framework, potential problems) are reported. It is also explained the way the material that composes the packaging of food is related to safety issues. Chapter 4 presents and analyzes the growth factors, technological advances and applications of active food packaging. Special emphasis is given to the applications of active packaging in fresh fruit and vegetables and dairy products. Finally, reference is made to the current legal framework and safety issues of active packaging. Chapter 5 deals with packaging materials of biological origin or "biobased" materials (definition, categories, production and application statistics, properties, constraints, prospects), which are the future of food packaging materials and are gradually replacing conventional packaging materials. Within chapter 5, the design criteria of biobased packaging and the quality requirements of biobased materials as packaging materials, are, thoroughly, developed. Chapter 6 deals, extensively, with the applications of the biobased food packaging and presents, in detail, the modified atmosphere packaging system and its existing versions, specifications and criteria, for its application in fresh fruit and vegetables and dairy products. Chapter 7 presents the legal framework, with all the regulations, currenlty in force, within the EU, for the safety of packaging materials, intended to come into contact with food. Finally, in chapter 8, the conclusions from the conducted research are summarized and suggestions for future research activities are presented. The current research that carried out in the framework of this dissertation, contains important elements of innovation. Specifically: ✓ A remarkably large amount of information was researched and translated in the Greek language, for the first time, from the references of the international literature. The new, innovative food packaging materials, with special emphasis on the biobased active materials, are presented, in full detail and compared with the conventional ones. The identification of the potential risks that these packaging materials may expose food, with which they come into contact, which are necessary for the design of the HACCP plan, has taken place. ✓ A thorough recording of all the up-to-date, legislation and the corresponding regulations for the materials that intended to come into contact with food, which is in force within the EU and globally, has been carried out.
  14. Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές