"Μόνο το στυλ εξαϋλώνει την ύλη": Ζητήματα ύφους σε δοκίμια του Κωστή Παπαγιώργη

“Only style upraises matter”: Stylistic matters in essays by Kostis Papagiorgis (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Φραγκιαδάκη, Αγαθοδώρα
  3. Δημιουργική Γραφή (ΔΓΡ)
  4. 17 Ιουλίου 2021 [2021-07-17]
  5. Ελληνικά
  6. 136
  7. Παππάς, Φίλιππος
  8. Δασκαλά, Ευαγγελία | Καγιαλής, Παναγιώτης
  9. Κωστής Παπαγιώργης | ύφος | δοκίμιο | ρητορική | αφορισμός
  10. 55
  11. 12
  12. Περιέχει μία φωτογραφία.
    • Το ύφος στα δοκίμια του Κωστή Παπαγιώργη είναι περίτεχνο, ιδιάζον και αναγνωρίσιμο. Για να το εξετάσουμε ξεκινήσαμε από γενικότερους θεωρητικούς προβληματισμούς σχετικά με το ύφος και την επιστήμη που το διερευνά. Επιμείναμε στη διαπλοκή υφολογίας και (αρχαίας) ρητορικής, ιδιαίτερα της αριστοτελικής, και στη θεωρία των τρόπων. Εφόσον το ύφος επικαθορίζεται και από το κειμενικό είδος, εξετάσαμε την ελευθεριάζουσα φύση του δοκιμίου και την ιστορία του, καθώς και τον αφορισμό ως συμπύκνωσή του. Με αυτά τα εφόδια προσεγγίσαμε τα δοκίμια του Παπαγιώργη. Ως δείγματα χρησιμοποιήσαμε τρία βιβλία του, το πρώτο (Περί μέθης), το μεσαίο (Λάδια ξίδια) και το τελευταίο (Περί μνήμης). Εξετάσαμε πώς εξελίσσεται γενικά κάθε βιβλίο, επιμένοντας στα εναρκτήρια κεφάλαια. Κέντρο της εργασίας μας είναι η ανάλυση ενδεικτικών παραγράφων από τα τρία βιβλία. Θεωρήσαμε κάθε παράγραφο ως μικροσύμπαν, ως μίνι δράμα/αγώνα/μάχη με ήρωες, σύγκρουση, κορύφωση και επίλυση. Από την παράγραφο στραφήκαμε στην παπαγιωργική φράση, συχνότατα αφοριστική και αφοπλιστική. Εστιάσαμε σε πολλές απροσδόκητες συνάψεις επιθέτων και στα κύρια ρηματικά χαρακτηριστικά, στο ετερογενές λεξιλόγιο, τη χρήση της ερώτησης, της μεταφοράς και λοιπών τρόπων και σχημάτων λόγου. Διαπιστώσαμε ότι το ετερόκλητο λεξιλόγιο, ερειδόμενο σε στέρεα και αναμενόμενα συντακτικά θεμέλια, επιχειρεί ποικίλα λεκτικά παίγνια ηχητικών παραλληλισμών. Σημασιολογικά, σε κάθε φράση και παράγραφο λειτουργούν αντιθετικοί μηχανισμοί στα όρια του παράδοξου. Τα ακουστικά και νοηματικά παιχνίδια ομοίων και αντιθέτων, κυρίως παρηχήσεις και οξύμωρα, προξενούν έκπληξη. Συγχρόνως, αρνητικά φορτισμένες λέξεις αλληλοσυγκρούονται δυναμικά στα όρια κάθε παραγράφου ή/και φράσης επιτείνοντας τη δραματικότητα και την ενάργεια. Τέλος, ανθολογήσαμε αφορισμούς από τα βιβλία του Παπαγιώργη ώστε να δώσουμε μια εποπτική εικόνα του πολυσέλιδου έργου του.
    • Style in essays by Kostis Papagiorgis is elaborate, special and distinguishable. In order to examine it, we initialy investigated into theories about style and its science. We insisted οn merging of stylistics and (ancient) rhetorics, especially that of Aristotle, with the theory of tropes. Since style is determined by genre, we explored the libertine nature of essay and its history, as well as aphorism – a somehow condensed type of essay. With such an apparatus did we approach the essays by Papagiorgis. We used three of his books as samples: his first one (Οn insobriety), his middle one (On metaphor) and his last one (On memory). We looked into the general buildup of each book, with special interest in first chapters. Heart of this thesis is the scrutinizing of sample-paragraphs from the three books, considering each paragraph as a micro-universe, a mini drama/game/fight with heroes, conflict, climax and resolution. We then looked closer into Papagiorgis’ phrase – often aphoristic and “disarming”. We focused on unexpected adjective-and-noun collocations, on main characteristics of verb (tense, person, etc.), on diversity of vocabulary, on use of question, metaphore and other tropes and figures. We found out that heterogenous vocabulary, based on solid and expected foundations of syntax, ventures various puns, taking advantage of acoustic parallelisms. As for semantics, we came across an artful machinery of contrasts in each phrase and paragraph – a machinery that sometimes reaches the limits of paradox. The sound and meaning puns, using similar and contransting words, create the effect of surprise, mostly by alliteration and oxymoron. At the same time, words with negative connotation get into a figurative drastic fight with each other, within the limits of a phrase or paragraph, which leads to an utmost theatricalization, clarity and vividness. Finally, we attempted an anthology of aphorisms, collected from Papagiorgis’ books, in order to give an overall look into a major work – regarding the number of pages as well as its value.
  14. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.