κείμενα μαζικής κουλτούρας, έμφυλες ταυτότητες, κοινωνικές ποικιλίες, κριτικός γραμματισμός, κριτική γλωσσική επίγνωση | mass culture texts, linguistic variation, gender identities, critical literacy, critical language awareness
3
26
18
21,22,37,43
Στην παρούσα εργασία μελετάται ο τρόπος κατασκευής, ηγεμονικών ή μη, έμφυλων ταυτοτήτων σε συνάρτηση με την κοινωνική τάξη στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά Το Σόι σου. Συγκεκριμένα, εξετάζεται πώς αξιοποιούνται οι κοινωνικές ποικιλίες στις αναπαραστάσεις του γυναικείου φύλου, με σκοπό την ανάδειξη της ρευστότητας και της πολυπλοκότητας στην κατασκευή των ταυτοτήτων στον τηλεοπτικό μυθοπλαστικό λόγο. Αξιοποιώντας κριτικά μεθοδολογικά εργαλεία, εστιάζουμε στην κοινωνιογλωσσική ανάλυση δύο «γυναικείων» χαρακτήρων που έχουν το ρόλο της πεθεράς. Από την ανάλυση των γλωσσικών δεδομένων προκύπτει ότι οι δημιουργοί των τηλεοπτικών κειμένων προωθούν υπόρρρητα την πρότυπη ποικιλία και ενισχύουν την αντίληψη περί γλωσσικής ομοιογένειας, καθώς οι αποκλίνουσες γλωσσικές χρήσεις στοχοποιούνται χιουμοριστικά μέσα από τις υφολογικές επιλογές των χαρακτήρων, οι οποίες ταυτίζονται με γλωσσικές ποικιλίες χαμηλού κοινωνικού κύρους. Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι οι μυθοπλαστικοί χαρακτήρες κατασκευάζουν τις έμφυλες ταυτότητές τους υπό το πρίσμα αυτής της κοινωνικής ανισότητας με αποτέλεσμα να δομούνται ανταγωνιστικές ταυτότητες. Από τα αποτελέσματα της ανάλυσης, προκύπτει η ανάγκη καλλιέργειας της κριτικής στάσης των τηλεθεατών, κυρίως των μαθητών, απέναντι στις ιδεολογίες και τα στερεότυπα που συνοδεύουν την τηλεοπτική αναπαράσταση της κοινωνικής ποικιλότητας, καθώς η παρακολούθηση τηλεοπτικών σειρών αποτελεί βασική καθημερινή ενασχόληση τους. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζεται μία διδακτική πρόταση σύμφωνα με τις επιταγές του κριτικού γραμματισμού (ακολουθώντας το μοντέλο των Πολυγραμματισμών), με σκοπό την κριτική γλωσσική επίγνωση των μαθητών, ώστε να αντιλαμβάνονται και να επεξεργάζονται κριτικά τις απόψεις των παραγωγών των μυθοπλαστικών κειμένων για την κοινωνική πραγματικότητα, όπως αυτή αναπαρίσταται μέσω του χιούμορ.
The current project studies the way that gender identities’ (hegemonic or not) construction is related to social groups, in the popular TV series To Soi Sou. More specifically, it is examined the way that sociolects are utilized, for the purpose of depicting the versatility and complexity of female gender’s identities in the television fictional discourse. Critical methodological tools were used so as to focus on the sociolinguistic analysis of two female characters, both having the role of the “mother-in-law”. Analyzing the linguistic features leads to the assumption that standard variety is promoted, and thus, mass culture texts implicitly amplify the perception of linguistic homogeneity. The ‘deviant’ use of the language is contextualized as humorous and the non-standard linguistic forms, which the fictional characters use in their speech style, are related to verbal idioms of low social status. In addition to that, gender identities are reproduced under the prism of these social inequalities resulting in competing identities. The current analysis proves that the viewers, especially students, should develop a critical stance towards the ideologies and stereotypes that the television series reproduce through the representations of sociolinguistic diversity (given the fact that they are exposed to these television series on a daily basis). In this context, following the Multiliteracies framework, a critical literacy teaching proposal is presented, aiming to raise students’ critical language awareness in order for them to realize and critically process the mass culture texts’ hidden (through humor) concepts about social reality.
Οι έμφυλες ταυτότητες στα κείμενα μαζικής κουλτούρας και η κριτική εκπαιδευτική αναπλαισίωσή τους