τηλεοπτικές διαφημίσεις | κριτική ανάλυση λόγου | εθνικές ταυτότητες | βορειοευρωπαϊκότητα-νοτιοευρωπαϊκότητα | πολιτισμικά στερεότυπα | δεύτερη γλώσσα | κριτικός γραμματισμός | πολυγραμματισμοί | TV commercials | critical discourse analysis | national identities | Northern Europeanness-Southern Europeanness | cultural stereotypes | second language | critical literacy | multiliteracies
5
39
5
Περιέχει : πίνακες
Στην παρούσα εργασία μελετάται ο τρόπος με τον οποίο οικοδομούνται και προβάλλονται οι εθνικές ταυτότητες σε διαφημιστικά κείμενα, ενώ παράλληλα επιχειρείται η ανάδειξη των εθνοπολιτισμικών στερεοτύπων που αναπαράγονται, κυρίως μέσω του χιούμορ, τόσο σε γλωσσικό και σημειωτικό όσο και σε ευρύτερο κοινωνικοπολιτισμικό επίπεδο. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται μια διδακτική πρόταση που αξιοποιεί τα κείμενα αυτά προς τον σκοπό της καλλιέργειας του κριτικού γραμματισμού σπουδαστών/στριών της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, μέσα από την κριτική επίγνωση των εθνοπολιτισμικών στερεοτύπων.
Με επιστέγασμα την Κριτική Ανάλυση Λόγου, και αξιοποιώντας το συνθετικό πλαίσιο ανάλυσης της Στάμου (2020), που περιλαμβάνει εργαλεία και έννοιες των μοντέλων των Bucholtz & Hall (2005), των Reisigl & Wodak (2001) και της Norris (2011), όπως επίσης και της Συστημικής-Λειτουργικής Γλωσσολογίας του Halliday και της τυπολογίας των Adaskou, Britten & Fahsi (1990), αναλύονται τέσσερις (4) τηλεοπτικές διαφημίσεις της ελληνικής αεροπορικής εταιρείας Aegean, εστιάζοντας τόσο σε γλωσσικά όσο και σε σημειωτικά μέσα. Από τις αναλύσεις αυτές προκύπτουν μοτίβα σε επίπεδο εξωτερικής εμφάνισης, συμπεριφοράς/νοοτροπίας και γλωσσικής ποικιλίας των Βορειοευρωπαίων έναντι των Νοτιοευρωπαίων, και των Βορειοελλαδιτών έναντι των Νοτιοελλαδιτών, μέσω των οποίων αναπαράγονται στερεοτυπικές αντιλήψεις που συνθέτουν τις έννοιες της βορειοευρωπαϊκότητας, της νοτιοευρωπαϊκότητας, της βορειοελλαδικότητας και της νοτιοελλαδικότητας αντίστοιχα.
Δύο εκ των τεσσάρων διαφημιστικών μηνυμάτων συνιστούν το εκπαιδευτικό υλικό μιας διδακτικής πρότασης που απευθύνεται σε ενήλικους/ες σπουδαστές/στριες προχωρημένου επιπέδου της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. Μέσα από ερωτήσεις, συζητήσεις και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες σχεδιασμένες βάσει των τεσσάρων επιπέδων του παιδαγωγικού μοντέλου των πολυγραμματισμών (Cope & Kalantzis, 2000) επιδιώκεται η καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού των εκπαιδευόμενων και η ενίσχυση της κριτικής επίγνωσης των εθνοπολιτισμικών στερεοτύπων, μέσα από τη συνειδητοποίηση του ιδεολογικού ρόλου της γλώσσας και της μαζικής κουλτούρας στη διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας. Η κριτική επίγνωση των κυρίαρχων γλωσσικών και κοινωνικών ιδεολογιών που αναπαράγονται στα κείμενα μαζικής κουλτούρας εν γένει μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική ενδυνάμωση και χειραφέτηση των εκπαιδευόμενων, ενώ στην περίπτωση σπουδαστών/στριών από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες, στα οφέλη συγκαταλέγεται και η αποτελεσματικότερη και ταχύτερη ενσωμάτωση στην κοινωνία της γλώσσας-στόχου.
The following dissertation examines the way in which national identities are constructed in advertisements, while at the same time attempting to highlight the ethnocultural stereotypes that are reproduced, mainly through humor, both at a linguistic-semiotic level and at a broader socio-cultural level. The analyzed mass culture texts are also used as educational material, aiming to cultivate students’ critical literacy, through the critical awareness of the ethnocultural stereotypes.
Following the principles of Critical Discourse Analysis, and utilizing the synthetic analysis framework proposed by Stamou (2020), which includes tools and concepts from the models of Bucholtz & Hall (2005), Reisigl & Wodak (2001), and Norris (2011), from Halliday’s Systemic-Functional Linguistics, as well as from the typology by Adaskou, Britten & Fahsi (1990), four (4) TV commercials of the Greek Aegean airlines are analyzed, focusing on both linguistic and semiotic means. From these analyses emerge patterns at the level of appearance, behavior/mindset and linguistic diversity concerning Northern Europeans versus Southern Europeans, and Northern Greeks versus Southern Greeks. These patterns reproduce stereotypical perceptions that compose the concepts of Northern Europeanness, Southern Europeanness, Northern Greekness and Southern Greekness, respectively.
Two out of the four TV commercials constitute the educational material of a teaching proposal addressed to advanced level adult students of Greek as a second language. The proposed questions, discussions and group activities, designed following the multiliteracies framework (Cope & Kalantzis, 2000), aim to cultivate students’ critical literacy and to strengthen the critical awareness of ethnocultural stereotypes, through the awareness of the ideological role of language and mass culture in constructing social realities. Critical awareness of the dominant linguistic and social ideologies reproduced in mass culture texts in general can lead to learners’ social empowerment and emancipation, while in the case of students coming from different ethnic groups, the benefits include efficient and fast social integration.
Εθνικές ταυτότητες στον διαφημιστικό λόγο της Aegean: Κριτική ανάλυση και διδακτική πρόταση