Κατασκευάζοντας την ταυτότητα του/της μαθητή/τριας: Γλωσσική διεπίδραση στη σχολική τάξη

  1. MSc thesis
  2. Πασχαλίδου, Φωτεινή
  3. Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς (ΑΔΕ)
  4. 27 Φεβρουαρίου 2022 [2022-02-27]
  5. Ελληνικά
  6. 60
  7. Γιαλαμπούκη, Ελένη
  8. σχολική διεπίδραση | μαθητική ταυτότητα | ανάλυση συνομιλίας | εξουσία
  9. 16
  10. 11
  11. 0
    • Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει τις κοινωνικές ταυτότητες που κατασκευάζονται από τους μαθητές και τις μαθήτριες μέσα από την ανάλυση της γλωσσικής συμπεριφοράς τους στο θεσμικό περιβάλλον της σχολικής τάξης. Πιο συγκεκριμένα, αξιοποιώντας το κοινωνικο-πολιτισμικό μοντέλο των Bucholtz & Hall για τη συγκρότηση ταυτοτήτων, έννοιες και αρχές της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου, και αντλώντας μεθοδολογικά εργαλεία από την Ανάλυση Συνομιλίας, η έρευνα επιχειρεί αφενός να εξετάσει πώς οι μαθητές/τριες κατασκευάζουν την κοινωνική τους ταυτότητα και αφετέρου να ερμηνεύσει κριτικά τις σχέσεις εξουσίας που εντοπίζονται στο θεσμικό πλαίσιο της σχολικής διεπίδρασης. Τα δεδομένα συνίστανται σε μία διδακτική ώρα του μαθήματος ‘Έκφραση Έκθεση’ σε ένα τμήμα Γ' Λυκείου επαρχιακής πόλης της Κεντρικής Μακεδονίας και προέρχονται από το Corpus Προφορικού Λόγου του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών. Από την ανάλυση προκύπτει ότι, σε μεγάλο βαθμό, οι ταυτότητες που δομούν/κατασκευάζουν οι μαθητές/τριες είναι συμβατές με τους περιορισμούς που θέτει το θεσμικό πλαίσιο της διεπίδρασης, δηλαδή, οι μαθητές/τριες παίρνουν τον λόγο για να απαντήσουν σε ερωτήσεις που θέτει ο καθηγητής (αλληλουχία ερώτηση-απάντηση αξιολόγηση), ζητούν τον λόγο και δεν αυτο-επιλέγονται (αλληλουχία αίτημα για το λόγο παραχώρηση λόγου), και αναγνωρίζουν την αυθεντία του διδάσκοντα θέτοντας προς αυτούς αιτήματα για πληροφόρηση (αλληλουχία διευκρινιστική ερώτηση-απάντηση). Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες οι μαθητές/τριες, αποκλίνουν από τους θεσμικούς όρους της διεπίδρασης, και διαμορφώνουν μία πιο ‘ενεργητική’ και ‘δυναμική’ ταυτότητα μέσω της αυτο-επιλογής, της μη τήρησης των προϋποθέσεων του δεύτερου σκέλους, της εναλλαγής συνεισφορών μεταξύ τους στο κύριο κανάλι της διεπίδρασης, και της διατύπωσης διαφωνίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι μαθητές/τριες επιχειρούν να παρακάμψουν τους περιορισμούς που θέτει το θεσμικό πλαίσιο, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, και διεκδικούν περισσότερα δικαιώματα για τον εαυτό τους.
    • The aim of this work is to explore the social identities that are constructed by students through analysis of their language behavior in the institutional environment of the classroom. More specifically, drawing upon Bucholtz & Hall's socio-cultural model for identity construction as well as notions and concepts of Critical Discourse Analysis, and employing the methodological tools Conversation Analysis offers, this research seeks to investigate how students construct their social identity and to critically examine the power relations established in the institutional framework of classroom interaction. The data consist of one teaching hour of the Essay Writing course from a class of 3rd Lyceum in a provincial city of Central Macedonia included in the Corpus of Spoken Greek of the Institute of Modern Greek Studies. The analysis shows that, to a large extent, the identities constructed by the students are compatible with the constraints set by the institutional framework of the interaction, that is, students take the floor to answer questions posed by the teacher (the question-answer evaluation sequence), request permission to talk and do not self-select (the request-for the floor-granting the request sequence), and acknowledge the teacher’s authority by posing requests for information (the clarification question-answer sequence). However, there are cases in which students, deviate from the institutional terms of the interaction, and construct a more 'active' and 'dynamic' identity through self-selection, non-compliance with the conditions of the second pair part in their contribution, as well as through exchanges between students in the main channel of interaction and cases of disagreement. In these cases, students seek to transgress the limitations set by the institutional context, they take initiative and claim additional interactional rights for themselves.
  13. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.