Γλωσσική ευγένεια Linguistic politeness | Γλωσσικά μέσα μετριασμού των αιτημάτων Linguistic mitigation devices of requests | Διδασκαλία ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας Teaching Greek as a second language | Διδασκαλία γλωσσικής ευγένειας Teaching politeness | Πραγματολογική έρευνα Pragmatic research | Πραγματολογία της Διαγλώσσας Interlanguage pragmatics
3
13
28
Περιέχει : πίνακες, διαγράμματα, εικόνες
Η παρούσα εργασία ερευνά το κοινωνικό φαινόμενο της γλωσσικής ευγένειας και εστιάζεται στους γλωσσικούς μηχανισμούς, που επιστρατεύουν οι ομιλητές, προκειμένου να μετριάσουν το μέγεθος της επιβολής των γλωσσικών τους πράξεων. Συγκεκριμένα, των αιτημάτων τους κατά τη γλωσσική διεπίδραση. Ο ρόλος της γλωσσικής ευγένειας είναι διττός, διότι αφενός μπορεί να αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση των συγκρούσεων, που αναδύονται στο μεγαλύτερο μέρος των επικοινωνιακών πράξεων, αφετέρου λειτουργεί ως μέσο διαμόρφωσης, αλλά και ως ενδείκτης των κοινωνικών σχέσεων των συμμετεχόντων στο εκάστοτε συνομιλιακό συμβάν. Η αξιολόγηση μιας συμπεριφοράς ως λιγότερο ή περισσότερο «ευγενικής» εξαρτάται τόσο από τα γλωσσικά μέσα, δηλαδή τις γλωσσικές εκφράσεις, που χρησιμοποιούν οι συνομιλητές, για να ικανοποιήσουν τον επικοινωνιακό τους στόχο, όσο και από τα γνωρίσματα του συμφραστικού πλαισίου (+/-κοινωνική απόσταση, +/- ιεραρχία και +/- βάρος επιβολής). Σχηματικά, η γλωσσική ευγένεια εκδηλώνεται είτε μέσα από μια αποστασιοποιημένη μορφή γλωσσικής συμπεριφοράς (αρνητική ευγένεια), είτε με έναν πιο οικείο και φιλικό τρόπο έκφρασης (θετική ευγένεια). Η δεύτερη μορφή του φαινομένου, η θετική ευγένεια είναι αυτή στην οποία, σύμφωνα με κοινωνιογλωσσικές έρευνες, είναι προσανατολισμένο το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον της Ελλάδας. Συνεπώς, στο θεωρητικό μέρος της εργασίας εστιάζουμε στους διάφορους τρόπους γλωσσικής πραγμάτωσης της θετικής ευγένειας στο πλαίσιο μετριασμού της επιβολής των αιτημάτων. Στο πρακτικό μέρος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της πραγματολογικής έρευνας αναφορικά με τα γλωσσικά μέσα θετικής ευγένειας και η διδασκαλία της γλωσσικής ευγένειας, που πραγματοποιήθηκαν σε τρεις εφήβους μαθητές της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας τριών διαφορετικών επιπέδων (αρχάριο, μέσο, προχωρημένο). Αφού διαπιστώθηκε μέσα από ερωτηματολόγια ότι όλοι οι μαθητές, ακόμη και ο πιο προχωρημένος, στερούνται τα πιο συμβατικοποιημένα γλωσσικά μέσα θετικής ευγένειας σε αντίθεση με τα μέσα αρνητικής ευγένειας στη διαγλώσσα τους, προχωρήσαμε στη διδασκαλία της πραγματολογίας δίνοντας έμφαση στις στρατηγικές θετικής ευγένειας. Στο τέλος της διδακτικής διαδικασίας, αφού ελέγξαμε την αποτελεσματικότητα των μαθημάτων, εξετάζοντας τις πραγματολογικές επιδόσεις των μαθητών μέσα από τεστ συμπλήρωσης κενού, προέκυψε ότι εάν καλλιεργούσαμε πιο συστηματικά την πραγματολογική τους επίγνωση μαζί με τη γραμματική τους ικανότητα και η τάξη της Γ2 αποτελούνταν από εκπαιδευόμενους ίδιου επιπέδου ελληνομάθειας, τότε ο βαθμός επιτυχίας των μαθημάτων θα ήταν ακόμη μεγαλύτερος για τους μαθητές του ενδιάμεσου και αρχάριου επιπέδου.
The present study investigates the social phenomenon of linguistic politeness and focuses on the linguistic mechanisms which are used by the speakers in order to mitigate the level of the imposition of their linguistic acts. Specifically, their requests in talk-in-interaction. The role of the linguistic politeness is dual, because on the one hand it can aim at minimizing the conflicts, which emerge from the biggest part of the communication acts, on the other hand it functions as a means of construction, but also as a marker of social relationships of the participants in each discourse event. The evaluation of a behaviour as more or less “polite” depends on the linguistic means, in other words the linguistic expressions, which the interlocutors use in order to satisfy their communication goal, as well as from the features within the contextual framework (+/- social distance, +/- hierarchy, +/- rank of imposition). In summary, the linguistic politeness is expressed either through a detached and respectful form of linguistic behaviour (negative politeness) or through a more familiar and friendlier way of expression (positive politeness). The second form of the phenomenom, the positive politeness is the one in which, accorrding to sociolinguistic researches, is oriented the sociocultural Greek environment. Consequently, in the theoretical part of this study we focus on different ways of linguistic realization of the positive politeness in terms of mitigating the degree of imposition of the requests. In the practical part, the results of the pragmatic research are presented in terms of the linguistic means of positive politeness and teaching of linguistic politeness, which were carried out in three teenage L2 students out of three different levels (beginner, intermediate, advanced). After realising through questionnaires that all the students, even the most advanced, that they lack the most conventionalised linguistic means of positive politeness in contrast to the means of negative politeness in their interlanguage, we proceeded to the teaching of pragmatics emphasizing the positive politeness strategies. Reaching the end of the teaching process, after cross checking the effectiveness of the courses, checking the pragmatic competence of the students through the completion test, we concluded that, if we cultivated more systematically the awareness along with the grammatical skill and the L2 classroom composed of trainees of the same level of Greek language proficiency, then the success level of the courses would be even higher for the students of the intermediate and lower level.
Περιγραφή: ΜΔΕ pt 1 pt 2.pdf (pdf) Book Reader