Η εργασία έχει ως αντικείμενο τις κοινωνικές και θεσμικές ταυτότητες που αναδύθηκαν στο πλαίσιο της ενημέρωσης μέσω των δελτίων τύπου για την πανδημία του κορονοϊού στην Ελλάδα και συγκεκριμένα τις ταυτότητες που αναδύθηκαν στον λόγο των Σωτήρη Τσιόδρα και Νίκου Χαρδαλιά. Τα δεδομένα της έρευνας προέρχονται από τα δελτία τύπου της πρώτης φάσης της υγειονομικής κρίσης (Μάρτιος-Μάιος 2020), κατά την οποία ο Τσιόδρας και ο Χαρδαλιάς, ως εκπρόσωποι του Υπουργείου Υγείας και του Υπουργείου Πολιτικής Προστασίας αντίστοιχα, ανέλαβαν σχεδόν αποκλειστικά την ενημέρωση του κοινού για τις τρέχουσες εξελίξεις.
Εκκινώντας από τις σύγχρονες μεταδομιστικές θεωρίες για τη φύση και την πολυπλοκότητα της ταυτότητας, η έρευνα χρησιμοποιεί συνδυαστικά ποσοτικές και ποιοτικές προσεγγίσεις με βάση μεθοδολογικά εργαλεία της Γλωσσολογίας Σωμάτων Κειμένων, προκειμένου να μελετηθούν οι ταυτότητες των κυρίαρχων αυτών προσώπων της ενημέρωσης. Ειδικότερα, δημιουργήθηκαν δύο σώματα κειμένων που περιλαμβάνουν τον λόγο του Χαρδαλιά και του Τσιόδρα και υπολογίστηκαν οι λέξεις-κλειδιά, δηλαδή οι στατιστικά σημαντικές λέξεις στον λόγο καθενός σε σχέση με τον άλλο, από τις οποίες επιλέχθηκε να μελετηθούν ρήματα και αντωνυμίες α΄ ενικού και πληθυντικού, δείκτες τροπικότητας, επιτελεστικά ρήματα και ειδικό λεξιλόγιο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως ο Χαρδαλιάς και ο Τσιόδρας κατασκευάζουν την ταυτότητά τους μέσα από σταθερά επαναλαμβανόμενες γλωσσικές επιλογές. Συγκεκριμένα, ο Χαρδαλιάς, πολιτικός και μέλος της κυβέρνησης, επένδυσε σε μια συλλογική ταυτότητα που συμπεριλάμβανε τον ίδιο και τους πολίτες μέσα από τη συστηματική χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου και ειδικά του εγκλειστικού πληθυντικού. Παράλληλα όμως άφηνε να διαφανεί και η ισχυρή θεσμική ταυτότητα του πολιτικού που διαθέτει εξουσία, με τη χρήση του αποκλειστικού πληθυντικού με συνάψεις που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με ενέργειες και τη λήψη αποφάσεων, αλλά και με τη χρήση δεοντικής τροπικότητας και επιτελεστικών ρημάτων με τα οποία διατυπώνονται εντολές και οδηγίες. Σε σχέση με την τεκμηριωτικότητα, όσα υποστηρίζει παρουσιάζονται ως αυτονόητα και οφθαλμοφανή και δεν στηρίζονται σε συγκεκριμένα στοιχεία.
Από την άλλη, ο Τσιόδρας προέβαλλε μια περισσότερο προσωπική ταυτότητα με ιδιαίτερα συχνή χρήση του α΄ ενικού προσώπου και σπανιότερη χρήση του α΄ πληθυντικού, ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν αποκλειστικός και αφορούσε τις πράξεις της επιτροπής της οποίας ήταν μέλος. Ειδικότερα, η ταυτότητά του κατασκευάζεται ως εκείνη ενός ειδικού, ενός επιστήμονα που μιλά με δεδομένα και αποδείξεις, χρησιμοποιεί ειδικό λεξιλόγιο για την ενημέρωση, αλλά συγχρόνως προσπαθεί να είναι κατανοητός και βρίσκεται κοντά στον πολίτη. Είναι σημαντικό όμως ότι παράλληλα αναδύθηκε και μια πτυχή της ταυτότητάς του με πολιτικό ρόλο και λόγο για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που ανέκυψαν κατά την υγειονομική κρίση.
Η αντιπαραβολική προσέγγιση των ταυτοτήτων τους ανέδειξε τις διαφορές μεταξύ Χαρδαλιά και Τσιόδρα αλλά και τους κοινούς στόχους τους στο πλαίσιο των δελτίων τύπου. Όπως φαίνεται από την ανάλυση των δεδομένων, οι πολιτικές αποφάσεις που ανακοίνωνε ο Χαρδαλιάς έβρισκαν έρεισμα στα επιστημονικά πορίσματα που γνωστοποιούσε ο Τσιόδρας, καταδεικνύοντας έτσι την αλληλοσυμπληρωματικότητα των ταυτοτήτων τους.
The thesis investigates the social and institutional identities that emerged in the context of Press briefings concerning the coronavirus pandemic in Greece during the first phase of the health crisis (March-May 2020). In particular, the study focuses on the identities constructed by two central figures participating in the Press briefings, Sotiris Tsiodras, representative of the Ministry of Health, and Nikos Hardalias, Vice-minister of Civil Protection.
Drawing from postmodernist theories on the nature and complexity of identity, this research follows a combination of quantitative and qualitative approaches to the identities constructed, using Corpus Linguistics principles and methodological tools. Two corpora were created, comprising Hardalias’ and Tsiodras’ contributions, in which keywords were identified, that is statistically significant words in each corpus compared to the other. These include first singular and plural verbs and pronouns, markers of modality, perfomative verbs and specialized terminology.
Data analysis suggested that Hardalias and Tsiodras constructed their identities through recurrent language choices. In particular, Hardalias, a politician and member of the government, invested in a collective identity including himself and the citizens, through the systematic use of first plural (especially the inclusive plural). He also constructed a strong institutional identity of the powerful politician through the use of exclusive plural with collocations related to acts and decision making, deontic modality and performative verbs expressing orders and instructions. As regards evidentiality, his arguments are presented as self-evident, although not based on specific evidence.
Tsiodras constructed a more personal identity with the particularly frequent use of first singular and the less frequent use of first plural (mostly exclusive), as a member of the board of experts. His identity is constructed as that of the scientific expert who supports his suggestions/opinions with evidence and, although he uses specialized vocabulary, he tries to be understood by all and close to the citizens. At the same time, another aspect of his identity is more political, emerging as having a role and a say on social and political issues raised during the health crisis.
The comparison of Hardalias’ and Tsiodras’ identities highlighted both the differences between them and their common goals in the context of Press briefings. As suggested by the data analysis, the political decisions announced by Hardalias were based on the scientific findings communicated by Tsiodras, thus demonstrating the complementarity of their identities.
Κοινωνικές και θεσμικές ταυτότητες στην περίοδο της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού: μια μελέτη δελτίων τύπου βασισμένη σε σώματα κειμένων - Identifier: 72721
Internal display of the 72721 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
Κοινωνικές και θεσμικές ταυτότητες στην περίοδο της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού: μια μελέτη δελτίων τύπου βασισμένη σε σώματα κειμένων