προθέσεις, υπέρ, αρχαία ελληνική, νέα ελληνική, σημασιολογία, πρόθημα, παγιωμένες εκφράσεις, διδασκαλία
31
14
Περιέχει 31 πίνακες και 2 σχήματα.
Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με την πρόθεση υπέρ και επιχειρεί να αναδείξει τις ποικίλες πτυχές της από διαφορετικά διαχρονικά στάδια της ιστορίας της ελληνικής, με τελικό σκοπό την αξιοποίηση αυτών των πτυχών στο πλαίσιο της διδασκαλίας της στο σχολείο. Όσον αφορά τις περιόδους από την ιστορία της ελληνικής, το βάρος πέφτει στην ομηρική και την κλασική, περιόδους κατά τις οποίες συντελούνται οι πιο σημαντικές αλλαγές στο σημασιολογικό κυρίως επίπεδο και τη νέα ελληνική, οπότε και παρατηρείται περιορισμένη χρήση της.
Μέσα από πλήθος παραδειγμάτων, τα οποία έχουν αντληθεί κυρίως από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, επιχειρείται η ανάλυση της υπέρ σε τρία κατά βάση επίπεδα. Πρώτον, γίνεται καταγραφή των διαφορετικών σημασιών της υπέρ στον ρόλο της ως πρόθεσης σε όλες τις υπό εξέταση περιόδους. Δεύτερον, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη χρήση της υπέρ στη σύνθεση τόσο στην αρχαία όσο και στη νέα ελληνική, ενώ γίνεται και μία προσπάθεια να διασαφηνιστεί η χρήση της ως παραγωγικού προθηματικού μορφήματος στη νέα ελληνική, ακολουθώντας τα πρόσφατα γλωσσολογικά δεδομένα. Τρίτον, επιχειρείται η καταγραφή των παγιωμένων εκφράσεων στη νέα ελληνική γλώσσα από προηγούμενα στάδια της γλώσσας με την υπέρ τόσο ως πρόθεση όσο και ως πρώτο συνθετικό. Στο τελευταίο κομμάτι της εργασίας γίνεται αναφορά στον τρόπο αξιοποίησης όλων των παραπάνω στο πλαίσιο της διδασκαλίας της υπέρ στο σχολείο και συγκεκριμένα στην Α’ Γυμνασίου, με σκοπό να αναδειχθούν οι ιδιαίτερες σημασίες της και να γίνουν κατανοητές από τις μαθήτριες/τους μαθητές οι διαφορετικές χρήσεις της τόσο στην αρχαία όσο και στη νέα ελληνική γλώσσα.
This thesis deals with the preposition hypér, examining many of its senses and uses during different diachronic stages of the Greek language history, with the aim to apply them when teaching hypér at school. From the Greek language history, emphasis is placed on Homeric and Classical era, since these are the periods when the most important changes in semantics of hypér take place and Modern Greek, when limited use of hypér is observed.
Through a variety of examples, drawn mostly from existing literature, hypér is examined basically from three different aspects. First of all, the different senses of hypér in its role as a preposition in Ancient and Modern Greek are cited. Secondly, the use of hypér in compounding both in Ancient and Modern Greek is discussed. At the same time, reference to the use of hypér as prefix in Modern Greek is being made, following the latest linguistics facts. Thirdly, the frozen structures with hypér in Modern Greek both as a preposition and as a first compound are mentioned. The last part of this study focuses on proposing specific teaching approaches concerning hypér during its instruction at school and in particular in Junior High A. The objective is to reveal and to make thoroughly comprehensible hypér’s different senses and uses in Ancient and Modern Greek to students.
Η διαχρονική ανάλυση της πρόθεσης υπέρ και η διδασκαλία της στο σχολείο