Η γλωσσική κατασκευή εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας στα εγχειρίδια του Γυμνασίου

The linguistic construction of ethnical and social identity in the Greek high school-textbooks (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Κουφοπούλου, Σταματία
  3. Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς (ΑΔΕ)
  4. 25 Ιουλίου 2020 [2020-07-25]
  5. Ελληνικά
  6. 110
  7. Κανάκης, Κωνσταντίνος
  8. Ιερωνυμάκης, Ιωάννης | Γεωργαλίδου, Μαριάνθη
  9. Κοινωνία | Έθνος | Ταυτότητα | Ιδεολογία
  10. 47
  11. 70
  12. -
  13. Γλώσσα Κοινωνία και Εκπαίδευση: Εγχειρίδιο μελέτης/ Γ. Ξυδόπουλος κ.ά.
    • Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το ρόλο της γλώσσας των σχολικών εγχειριδίων του Γυμνασίου στην κατασκευή εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας. Εκκινώντας από τη θέση ότι η γλώσσα αποτελεί, κατεξοχήν, κοινωνικό φαινόμενο, παρουσιάζονται, αρχικά, τα θεωρητικά μοντέλα που μελετούν την κοινωνική διάσταση της γλώσσας και συζητούνται οι επιστημονικές προσεγγίσεις που διερευνούν τη σχέση γλώσσας, κοινωνίας και ιδεολογίας. Κατά την παράθεση των μοντέλων, δίνεται έμφαση στο θεωρητικό ρεύμα της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου και στην επιχειρηματολογία των κύριων εκπροσώπων της για την αμφίδρομη σχέση λόγου και κοινωνίας με στόχο την ανάδειξη των μηχανισμών μέσω των οποίων γλώσσα και κοινωνική πραγματικότητα αλληλεπιδρούν. Η μελέτη επικεντρώνεται, ακόμη, στον προσδιορισμό της έννοιας της ιδεολογίας ώστε να διαφανεί ο τρόπος που δομείται ο ιδεολογικός λόγος και συμμετέχει στην παγίωση της ιδεολογίας για το έθνος αλλά και στην διατήρηση ή το μετασχηματισμό των σχέσεων εντός της κοινωνικής δομής. Η εργασία εστιάζει, στη συνέχεια, στο σχολικό λόγο, ως προς τον οποίο διερευνώνται τόσο οι παράγοντες που συμβάλλουν στη διαμόρφωσή του όσο και η συμβολή του στην κατασκευή εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας. Υπό αυτό το πρίσμα, τίθενται, έπειτα, σε γλωσσική επεξεργασία, σε γραμματικό, συντακτικό και λεξιλογικό επίπεδο, ενδεικτικά αποσπάσματα των σχολικών εγχειριδίων του Γυμνασίου. Κύριος στόχος της ανάλυσης είναι να αποσαφηνιστούν οι γλωσσικοί μηχανισμοί του σχολικού λόγου μέσω των οποίων συγκροτείται η εικόνα για το έθνος και για την κοινωνία και να προσδιοριστεί το είδος των ταυτοτήτων, εθνικής και κοινωνικής, που κατασκευάζει η γλώσσα των εγχειριδίων. Προς αυτήν την κατεύθυνση αξιοποιήθηκαν μεθοδολογικά εργαλεία που προτείνει η Κριτική Ανάλυση Λόγου και η Συστημική Λειτουργική Γλωσσολογία. Η εξέταση των δεδομένων βάσει αυτών των μεθόδων, ανέδειξε την αναπαράσταση του έθνους ως οντότητας άχρονης και αναλλοίωτης και την έμφαση του σύγχρονου σχολικού λόγου στην κοινή γλώσσα, θρησκεία και συλλογική μνήμη ως βασικά συστατικά για την κατασκευή εθνικής ταυτότητας. Από την άλλη, η εστίαση στα γλωσσικά στοιχεία μέσω των οποίων συγκροτείται η κοινωνική πραγματικότητα ανέσυρε στην επιφάνεια τις σχέσεις ανισότητας μεταξύ ανώτερων και κατώτερων κοινωνικών ομάδων και την προβολή τους ως μια κατάσταση διαχρονική, την οποία οι κοινωνικοί αγώνες σπάνια ανατρέπουν. Η εργασία ολοκληρώνεται με τη συνολική θεώρηση και αποτίμηση των ευρημάτων που προέκυψαν από τη μελέτη.
    • This thesis examines the role of the language of high school-textbooks in the construction of ethnic and social identity. Starting from the tenet that language is mainly a social phenomenon, first it presents the relevant theoretical models studying social aspects of language, and then discusses the approaches examining the relationship between language, society, and ideology. While presenting those models, emphasis is placed on Critical Discourse Analysis, and on argument by its main representatives regarding the two-way relationship between language and society, having as a goal to promote the way that language and social reality interact. Moreover, the work focuses on the definition of the notion of ideology, with the aim of highlighting the waysin which ideological discourse is constructed and participates in the consolidation of ideology vis-à-vis ethnicity, and also in the conservation or reformation of relations within the social structure. Furthermore, the thesis concentrates on the language of high school textbooks, and investigates how they contribute to the configuration of ethnic and social identity. Under this point of view, indicative excerpts from high school-textbooks are examined at the grammatical, syntactic, and lexical level. The main target of the analysis is to clarify the linguistic mechanisms of school textbook-language through which the image of the nation and society are composed and to define the kind of ethnic and social identities that are creating therein. In this direction, methodological tools were were deployed primarily from the tradition of Critical Discourse Analysis and Systemic Functional Linguistics. The examination of the data under those methods points out the representation of the nation as a timeless and unchanged entity while simultaneously showing the emphasis placed on the normative form of the common language, religion, and collective memory as key elements of the structure of ethnic identity. On the other hand, focus is also placed on linguistic elements via which the social reality is constructed; which reveal the unequal relation between social groups and the representation of inequality as achronic; as a situation which social struggles are virtually unable to overthrow. Finally, the thesis conclude with the presentation and evaluation of the results.
  15. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.