Οι νομοθετικές αλλαγές προς την κατεύθυνση των κοινωνικά υπεύθυνων συμβάσεων προκύπτουν από ευρύτερες ευρωπαϊκές πολιτικές που τοποθετούν ψηλά στην ατζέντα τους την κοινωνική οικονομία. Συγκεκριμένα την βλέπουν ως ένα μέρος του πλάνου της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και της μείωσης του αριθμού των ανθρώπων που απειλούνται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό, ιδιαίτερα στην εποχή της κρίσης.
Οι βασικοί τρόποι με τους οποίους προσδοκάται η επίτευξη αυτών των στόχων σε ό,τι αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, σύμφωνα με την Οδηγία 2014/24/ΕΕ, η οποία μεταφέρθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Ν. 4412/2016, είναι η ενσωμάτωση κοινωνικών ρητρών ως κριτήρια επιλογής, ανάθεσης και εκτέλεσης μιας σύμβασης, ο διαχωρισμός μιας σύμβασης σε τμήματα, οι κατ’ αποκλειστικότητα ανατιθέμενες συμβάσεις και το απλοποιημένο καθεστώς ανάθεσης για κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες.
Η εικόνα του τομέα στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από σχετικές δημοσιευμένες Εκθέσεις, επιδρά στον τρόπο που εμπλέκονται οι φορείς ΚΑΛΟ στο πεδίο συμβάσεων στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από την έρευνα που έγινε σε δημοσιευμένες πράξεις αναθέσεων και διακηρύξεις. Το κατά κύριο λόγο μικρό μέγεθός των φορέων και η αριθμητικά ισχυρή παρουσία των Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας, για τις οποίες στην ελληνική νομοθεσία δημοσίων συμβάσεων δεν υπάρχει καμία ειδική πρόβλεψη, έχει ως αποτέλεσμα τη μικρή συμμετοχή αυτών σε δημόσιες συμβάσεις χαμηλής αξίας με διαδικασίες απευθείας ανάθεσης (έως 20.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ). Εξαίρεση αποτελούν οι Κοι.Σ.Π.Ε., οι οποίοι ωφελούνται, ως φορείς Ένταξης, των προβλέψεων για συμβάσεις ανατιθέμενες κατ’ αποκλειστικότητα κυρίως με αντικείμενο τους τομείς της καθαριότητας.
Κατά την άποψη του δείγματος φορέων που ερωτήθηκαν με τυχαία δειγματοληπτική έρευνα προέκυψε ότι βλέπουν θετικά την ενδεχόμενη συμμετοχή τους σε διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων και ότι έχουν μείγμα δραστηριοτήτων που ενδιαφέρει τις αναθέτουσες αρχές· πλην όμως αυτό δεν μεταφράζεται σε συνεργασία μέσω διαδικασιών ανάθεσης. Επίσης, θεωρούν ότι οι αναθέτουσες αρχές σε επίπεδο πολιτικής βούλησης και κατάρτισης στελεχών υστερούν. Τέλος, από την πλευρά τους οι φορείς αναγνωρίζουν τη δυσκολία τους να διαθέσουν κυρίως οικονομικούς πόρους για τη συμμετοχή τους σε διαγωνιστικές διαδικασίες και για την εκτέλεση μιας σύμβασης σε περίπτωση καθυστερήσεων πληρωμών.
Legislative changes in the direction of socially responsible contracts result from broader European policies that place the social economy high on their agenda. In particular, they see it as part of a plan to grow inclusively and reduce the number of people at risk of poverty or social exclusion, especially in times of crisis.
The main ways in which the achievement of these goals is expected regarding public procurement, according to Directive 2014/24 / EU, which was transposed into Greek law by Law 4412/2016, is the incorporation of social clauses as criteria for selection, award and execution of a contract, the division of a contract into lots, the exclusively awarded contracts and the simplified award procedure for social and other special services.
The image of the sector in Greece, as shown by relevant published Reports, affects the way in which Social and Solidarity Economy entities are involved in the field of contracts in Greece, as shown by the research conducted on published assignments and declarations. The mainly small size of the organizations and the numerically strong presence of Koin.S.Ep. Collective and Social Benefit, for which there is no special provision in Greek public procurement legislation, results in their low participation in low value public contracts with direct award procedures (up to 20,000 euros without VAT). Exceptions are the Koi.S.P.E., which benefit, as Integration bodies, of the provisions for contracts assigned exclusively mainly in the field of cleaning.
In the opinion of the sample of respondents interviewed by random sampling, it was found that they were positive about their possible participation in public procurement procedures and that they had a mix of activities of interest to contracting authorities; but this does not translate into cooperation through award procedures. They also consider that the contracting authorities in terms of political will and training of executives are lagging behind. Finally, for their part, the institutions recognize their difficulty in allocating mainly financial resources for their participation in tender procedures and for the execution of a contract in case of late payments.
Δημόσιες συμβάσεις και φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας: Η περίπτωση της Ελλάδας