θερμική άνεση, περιβαλλοντική συνείδηση, | βιοκλιματισμός και εκπαίδευση
1
27
43
Βιοκλιματικά σχολικά κτίρια έως τις αρχές του 21ου κατασκευάζονταν μόνο σε αναπτυγμένες χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Αμερική με τον αριθμό αυτών να μην ξεπερνά τα 80 (Boros et al., 2019). Ο λόγος για να προωθηθούν ήταν το γεγονός ότι η ανθρωπογενής δραστηριότητα και η τεχνολογική εξέλιξη, απαιτούσε όλα τα προγενέστερα χρόνια τη χρήση πολλών καυσίμων τα οποία και δημιούργησαν ρύπους που ευθύνονται για προβλήματα όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η κλιματική αλλαγή.
Εκπαιδευτικά προγράμματα που θεσπίζονται στον τομέα της παιδείας σχετιζόμενα με το βιοκλιματισμό αλλά και τα ίδια τα βιοκλιματικά κτίρια ήρθαν να δώσουν λύση και να εφοδιάσουν τους νέους με κριτική ικανότητα και αρχές (Del Rosario Tovar Alcázar & Chávez, 2014)Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε για τα πράσινα σχολεία φάνηκε η βελτιωμένη μαθησιακή απόδοση αλλά και η ικανοποίηση των καθηγητών ενώ αποδείχθηκε ότι η επαρκής ενημέρωση και πληροφορία είναι ικανή να οδηγήσει σε μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης (Loftness, 2020). Ωστόσο άλλες μελέτες όπως αυτή που έγινε στην Κορέα ανέδειξαν μέσω της μοντελοποίησης, πως στο προσεχές μέλλον υπάρχει μία διαφορετική προσέγγιση προς την αύξηση των σχολικών κτιρίων μηδενικής ενέργειας. Ο προγενέστερος παθητικός σχεδιασμός ενός σχολείου στο κέντρο της Σεούλ, έδειξε πιο ενθαρρυντικά αποτελέσματα έναντι των παθητικών ενεργειακών λύσεων σε μελλοντικό χρόνο (Kang et al., 2015).
Σε μια σύγχρονη προσέγγιση όπως αυτή του καινοτόμου σχολείου του Μονρεάλ (2016) στο Παλέρμο της Ιταλίας, φάνηκε ότι η αρχιτεκτονική ενσωμάτωση της πολιτικής διάστασης της κοινότητας μπορεί να συνυπάρξει με τις αρχές της βιωσιμότητας και του βιοκλιματισμού του σχολικού κτιρίου αλλά ακόμα και να δώσει στον ίδιο το χώρο ένα χαρακτήρα εκπαιδευτικό (Torre et al. , 2020). Το βιοκλιματικό σχολείο σε σχέση με ένα συμβατικό που λειτουργεί με παλιά αλλά και ενεργοβόρα συστήματα, προσφέρει στους μαθητές το κίνητρο για αναπτυγμένη περιβαλλοντική συνείδηση καθώς μέσα από την θερμική και οπτική άνεση, την έντονη αίσθηση του πρασίνου και της φύτευσης αναδεικνύει τους τρόπους, τα υλικά και τα μέσα που υπάρχουν ώστε να συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και την αειφορία (Αξαρλή & κ.α., 2001). Τέλος με την κατάλληλη οργάνωση και εξοπλισμό, μία σχολική αυλή μπορεί να παρακινήσει τους μαθητές να αναπτύξουν σχέσεις με το περιβάλλον. Αυτό θα επιτευχθεί καλύτερα μέσα από την ενεργή συμμετοχή και εμπλοκή των παιδιών στη διαμόρφωση του σχολικού προαυλίου (Ταμουτσέλη, 2009).
Είναι σημαντικό λοιπόν να αξιολογηθεί η εκάστοτε σχολική μονάδα που κτίστηκε με βάση τη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, είτε έγιναν προσθήκες σε αυτή με βιοκλιματικά στοιχεία. Με αυτόν τον τρόπο θα φανεί αν τελικά επήλθε επίτευξη των στόχων της αρχικής ιδέας για την προώθηση του βιοκλιματισμού και η παράλληλη πορεία με τα όσα επιτάσσουν οι παραπάνω σύγχρονες αντιλήψεις για τα εκπαιδευτικά κτίρια.
Στην παρούσα διπλωματική εργασία περιγράφεται η έννοια του βιοκλιματικού σχεδιασμού και πως αυτή εφαρμόζεται σε σχολικά κτίρια. Αφού αναλυθούν οι αρχές και οι τρόποι εφαρμογής της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής ακολουθεί μια λεπτομερής ιστορική αναδρομή βασισμένη στην βιβλιογραφία. Δίνεται έμφαση στην συνάφεια των παθητικών ηλιακών και υβριδικών συστημάτων με την θερμική, οπτική, και γενικότερα την άνεση που αισθάνονται οι χρήστες του κτιρίου. Στην σημερινή εποχή οι καταναλώσεις ενέργειας τείνουν να θεωρηθούν αλόγιστες και η επίδραση των ανθρωπίνων ενεργειών στην φύση είναι καταστροφική. Σε επόμενο υποκεφάλαιο λοιπόν διαγράφεται η διαχρονική πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία έφερε στην επιφάνεια αποφάσεις αλλαγής στον κτιριακό τομέα, μέσα από την θέσπιση των ενεργειακών της πολιτικών. Παράλληλα περιγράφεται, η εθνική δράση στην Ελλάδα, ζυγίζοντας κατά πόσο βρίσκονταν σε συμφωνία με όσα της επίτασσε η Ευρώπη κατά το παρελθόν έως σήμερα.
Αφού λοιπόν αναλυθεί το πλαίσιο και οι τρόποι εφαρμογής του βιοκλιματικού σχεδιασμού των κτιρίων η εργασία πλέον εξειδικεύεται συγκεκριμένα στα σχολικά κτίρια. Πέραν της ιστορικής αναδρομής αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους είναι αναγκαίες οι πρακτικές αυτές να εισαχθούν στα σχολικά κτίρια όπου οι μαθητές περνούν ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής και ενδέχεται να επηρεαστούν. Τονίζεται επίσης η σχέση γεφύρωσης μεταξύ του σχολικού και φυσικού περιβάλλοντος με τα όποια αντίκτυπα μπορούν να προκύψουν. Για την ακρίβεια προβάλλεται το θέμα του εκπαιδευτικού χαρακτήρα τον οποίο μπορεί να διαδραματίσει ένα σχολικό κτίριο που βασίζεται σε βιοκλιματικές μεθόδους. Κλείνοντας το δεύτερο κεφάλαιο σκιαγραφείται ο τρόπος με τον οποίο η φύτευση και διαμόρφωση των σχολικών αυλών ενός πράσινου κτιρίου δύναται να δημιουργήσει μικροκλίμα για τους χρήστες και να συμβάλει στη συμπεριφορά και τη ψυχολογία τους.
Είναι συνεπώς αναγκαίο να αξιολογηθεί η λειτουργία των βιοκλιματικών σχολικών κτηρίων ανά την χώρα και να εξεταστεί η εκπλήρωση των στόχων κατασκευής τους. Αυτό είναι και το βασικό μέρος της έρευνας η οποία πραγματοποιήθηκε σε δεκατρία βιοκλιματικά σχολεία στην Ελλάδα καλύπτοντας όλες τις κλιματικές ζώνες. Συγκεκριμένα στην Α, Β και Γ κλιματική ζώνη θα μοιραστεί σε τέσσερα σχολεία για την κάθε μία, ενώ στην Δ κλιματική ζώνη σε ένα μόνο διαθέσιμο. Σκοπός της έρευνας θα είναι να αξιοποιήσει τα δεδομένα και να εξάγει συμπεράσματα για το αν οι επεμβάσεις που έγιναν στο κτίριο και στον περιβάλλοντα χώρο απέδωσαν τόσο στο περιβάλλον αλλά και στην δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης στους χρήστες. Επίσης θα ελεγχθούν σε όλες τις κλιματικές ζώνες, αν οι βιοκλιματικές παρεμβάσεις που δέχτηκε άλλαξαν τις συνθήκες θερμικής και οπτικής άνεσης που αντιλαμβάνονται οι χρήστες. Τέλος ερευνάται αν οι συνθήκες που βιώνουν οι καθηγητές και οι μαθητές εντός του κτιρίου και εκτός στην σχολική αυλή επηρεάζουν την ψυχολογία τους, τη συμπεριφορά τους και δημιουργούν ερεθίσματα.
This dissertation describes the concept of bioclimatic design and how it is applied in school buildings. After analyzing the principles and ways of applying bioclimatic architecture, a detailed historical review based on the literature follows. Emphasis is placed on the relationship between passive solar and hybrid systems with thermal, optical, and in general the comfort felt by building users. Nowadays energy consumption tends to be considered irrational and the impact of human energy on nature is catastrophic. In the next sub-chapter, the time course of the European Union is deleted, which brought to the surface decisions for change in the building sector, through the adoption of its energy policies. At the same time, the national action in Greece is described, weighing whether it was in agreement with what Europe dictated to it in the past until today.
After analyzing the context and the ways of implementing the bioclimatic design of the buildings, the work now specializes specifically in school buildings. In addition to the historical background, the reasons why these practices need to be introduced in school buildings where students spend a very large part of their lives and may be affected are mentioned. The relationship between the school and the physical environment with any impacts that may occur is also emphasized. To be precise, the issue of the educational character that a school building based on bioclimatic methods can play is raised. Closing the second chapter outlines how planting and shaping the schoolyards of a green building can create a microclimate for users and contribute to their behavior and psychology.
It is therefore necessary to evaluate the operation of bioclimatic school buildings across the country and to examine the fulfillment of their construction objectives. This is the main part of the research which was carried out in thirteen bioclimatic schools in Greece covering all climatic zones. Specifically in the A, B and C climate zone will be divided into four schools for each, while in the D climate zone in only one available. The purpose of the research will be to utilize the data and to draw conclusions about whether the interventions that took place in the building and in the surrounding area were effective both in the environment and in the creation of environmental awareness in the users. They will also be tested in all climate zones, if the bioclimatic interventions received changed the conditions of thermal and visual comfort perceived by users. Finally, it is investigated whether the conditions experienced by teachers and students inside the building and outside the school yard affect their psychology, behavior and create stimuli.
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Περιγραφή: 141119-ΜΑΚΡΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ_ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙΑ ΤΟΥΣ.pdf (pdf) Book Reader