Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη συμβολή των ενεργειακών κοινοτήτων στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και του ενεργειακού αποκλεισμού.
Οι Ενεργειακές Κοινότητες εμφανίστηκαν πολύ πρόσφατα ως δρώντες στο χώρο της ενέργειας φιλοδοξώντας να αλλάξουν από τα κάτω την υφιστάμενη κατάσταση παίρνοντας στα χέρια τους την ενέργεια για να τη στρέψουν στην κατεύθυνση των ανθρώπινων αναγκών, με όρους ενεργειακής δικαιοσύνης.
Η ανάπτυξη της εργασίας πραγματοποιήθηκε με την ανασκόπηση της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας με ερευνητικά δεδομένα που αντλήθηκαν από επίσημους φορείς και τη διεξαγωγή ημι-δομημένων συνεντεύξεων σε 10 μελέτες περίπτωσης.
Ως μεθοδολογία για την έρευνα επιλέξαμε την «ανάλυση περιεχομένου», ενώ ως ερευνητικό εργαλείο χρησιμοποιήσαμε την τεχνική της ημι-δομημένης συνέντευξης για να αντλήσουμε χρήσιμες πληροφορίες για τον πληθυσμό, τα κίνητρα, τις αξίες, τις προσδοκίες, την εσωτερική οργάνωση και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ενεργειακές Κοινότητες και να διερευνήσουμε το ρόλο και τη συμβολή τους στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την άρση του ενεργειακού αποκλεισμού.
Στα πρώτα κεφάλαια αξιοποιώντας τη βιβλιογραφία, επίσημα έγγραφα και θεωρητικές πηγές επιχειρούμε να αποσαφηνίσουμε κρίσιμες έννοιες για τις Ενεργειακές Κοινότητες και για την ενεργειακή φτώχεια υπό το πρίσμα των μεγάλων ενεργειακών αλλαγών που συντελούνται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο υπό την απειλή της κλιματικής κρίσης.
Στα επόμενα κεφάλαια διερευνούμε τις έννοιες της ενεργειακής φτώχειας και της ενεργειακής δικαιοσύνης τη φύση και το χαρακτήρα των Ενεργειακών Κοινοτήτων, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τη θέση τους στο ευρύτερο πεδίο της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, ώστε να μπορέσουμε να αποδείξουμε πως είναι εφικτή η δημοκρατική διαχείριση της ενέργειας με όρους ενεργειακής δικαιοσύνης.
The current dissertation looks into the contribution of Energy Communities in tackling energy poverty and energy exclusion. Energy Communities have showed up very recently as energy actors, aiming to change the current situation from the bottom up, taking their own initiatives related to energy and adapt it according to human needs in terms of energy justice. A review of Greek and foreign literature was carried out during the first stage of this study. In addition, research data derived from the census of the current list of Greek Energy Communities and the conduct of semi-structured interviews, examining ten (10) case studies, were implemented. Our methodology was based on the content analysis. The semi-structured interview technique was utilized as a research tool to extract valuable information about population, motivations, values, expectations, internal organization and challenges Energy Communities face and the most important of all, their role and contribution in removing energy exclusion and energy poverty alleviation. In the first part of this study, there is an attempt to make critical concepts for both Energy Communities and energy poverty clear in the light of the major energy changes happened in international and European level under the threat of climate crisis. Finally, we review the nature and characteristics of Energy Communities, as well as their position in the broader field of Social and Solidarity Economy. In doing so, our target was to address that there can be a democratic energy management in terms of energy justice.
Η συμβολή των Ενεργειακών Κοινοτήτων στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και του ενεργειακού αποκλεισμού