παραδοσιακοί σπόροι και Traditional seeds | κοινά και Commons | διατροφική δικαιοσύνη και food justice | βιοποικιλότητα και biodiversity | ομότιμοι γενετιστές και peer geneticists | επιστήμη των πολιτών και citizen science
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της σημασίας των παραδοσιακών σπόρων ως κοινών πόρων και του ρόλου που διαδραματίζουν στη εξασφάλιση της διατροφικής-κοινωνικής-περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Ακολουθήθηκε η μέθοδος της κριτικής ανασκόπησης της βιβλιογραφίας και των ηλεκτρονικών πηγών. Επιπροσθέτως επιλέχτηκαν και απομαγνητοφωνήθηκαν αφηγήσεις από ντοκιμαντέρ με τη χρήση της εμπειρικά θεμελιωμένης θεωρίας. Το θέμα προσεγγίζεται μέσα από τη θεωρητική πλαισίωση των αντιλήψεων και των λειτουργιών που διέπουν τα «κοινά», με την ανάδυση των διλημμάτων που προκύπτουν εξαιτίας της πλημμελούς φροντίδας των παραδοσιακών σπόρων, και την παρουσίαση αξιόλογων συλλογικών δράσεων και επιτυχημένων εγχειρημάτων κοινής διαχείρισης σπόρων ύστερα από διαδικτυακή αναζήτηση. Κατά τη διάρκεια της μελέτης αναζητούνται απαντήσεις στα ερωτήματα: α) γιατί υπάρχει ανάγκη διατήρησης των παραδοσιακών σπόρων; β) Ποιες συνθήκες εξασφαλίζουν τη διατηρησιμότητα των παραδοσιακών ποικιλιών; γ) Πώς οι παραδοσιακοί σπόροι συμβάλλουν στη διατροφική δικαιοσύνη; δ) Πού εντοπίζονται οι σημαντικότερες στρεβλώσεις στο διατροφικό σύστημα και πώς αυτές μπορούν να καμφθούν μέσα από εγχειρήματα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.
Η αξία των παραδοσιακών σπόρων συνυφαίνεται με την ελευθερία των καλλιεργητών και των καταναλωτών, με την ισορροπημένη διατροφή και την καλή υγεία, με την ευθύνη των πολιτών και τη συμμετοχική δημοκρατία, με την ενεργή δράση των ατόμων στις κοινότητες και τις δικτυώσεις των κοινοτήτων, με την περιβαλλοντική φροντίδα και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το σενάριο ύπαρξης μόνο σπόρων της αγοράς στον πλανήτη τοποθετεί τη διατροφική δικαιοσύνη στη σφαίρα της ουτοπίας. Ο φόβος επέκτασης της επισιτιστικής ανασφάλειας οδηγεί στη δημιουργία τραπεζών σπόρων, η ύπαρξη των οποίων κρίνεται επισφαλής χωρίς τη συμπληρωματικότητα καλλιεργημένων στα χωράφια σπόρων. Ακριβώς εδώ ο ρόλος των καλλιεργητών, των κοινοτήτων τους και των δικτυώσεών τους είναι το κλειδί για την επαρκή προσφορά εξελισσόμενων παραδοσιακών φυτικών ποικιλιών, που συμβάλλουν αποφασιστικά στην επίτευξη διατροφικής δικαιοσύνης. Εστιάζουμε σε εγχειρήματα που εμπλέκουν τους αγρότες ως «πολίτες επιστήμονες» ή ως ομότιμους γενετιστές, καθώς και σε δικτυώσεις που δημιουργούνται μεταξύ ομάδων καλλιεργητών.
The purpose of this paper is to highlight the importance of traditional seeds as common resources and the role they play in ensuring food-social-environmental justice. The method of critical review of the bibliography and electronic sources was followed. In addition, documentary narratives were selected and transcribed using empirically grounded theory. The issue is approached through the theoretical framework of the perceptions and functions that rule the "commons", with the emergence of dilemmas arising from the poor care of traditional seeds, and the presentation of remarkable collective actions and successful joint seed management projects after online research. During the study, answers are sought to the questions: a) why is there a need to preserve traditional seeds? b) What conditions ensure the viability of traditional varieties? c) How do traditional seeds contribute to food justice? d) Where are the most significant distortions in the food system and how can they be overcome through Social and Solidarity programs.
The value of traditional seeds is intertwined with the freedom of growers and consumers, with a balanced diet and good health, with the responsibility of citizens and participatory democracy, with the active action of individuals in communities and community networks, with environmental care and social justice. The scenario of only market's seeds existence on the planet places the nutritional justice in the realm of utopia. Fear of expanding food insecurity leads to the creation of seed banks, the existence of which is considered precarious without the complementarity of seed crops grown in the fields. It is here that the role of growers, their communities and their networks is the key to the sufficiently supply of evolving traditional plant varieties, which make a decisive contribution to achieve food justice. We focus on projects that involve farmers as "citizenscientists" or as peer geneticists, as well as on networks created between groups of growers.
Οι παραδοσιακοί σπόροι ως κοινός πόρος και η συμβολή τους στη διατροφική δικαιοσύνη