Η Βιομηχανική Κληρονομιά της Πάτρας ως Ιστορική Πηγή και η Αξιοποίησή της μέσω Διδακτικού Σεναρίου για τη Διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας στη Γ΄ Γυμνασίου

The Industrial Heritage of Patras as a Historical Source and its Utilization through an Educational Scenario for the Teaching of Local History at the 3rd grade level of Middle School (english)

  1. MSc thesis
  2. Νικολακόπουλος, Γεώργιος
  3. Δημόσια Ιστορία (ΔΙΣ)
  4. 21 March 2021 [2021-03-21]
  5. Ελληνικά
  6. 191
  7. Παπαστεφανάκη, Λήδα
  8. Καβάλα, Μαρία | Γαζή, Έφη
  9. Πολιτιστική Κληρονομιά | Cultural Heritage | Βιομηχανική Κληρονομιά | Industrial Heritage | Βιομηχανική Αρχαιολογία | Industrial Archaeology | Υλικά Τεκμήρια | Material Evidence | Διδασκαλία Ιστορίας | Teaching History | Τοπική Ιστορία | Local History | Διδακτικό Σενάριο | Educational Scenario
  10. 67
  11. 47
  12. Πίνακες, Εικόνες, Φωτογραφίες
  13. Γαγανάκης Κ., Κοινωνική και Οικονομική Ιστορία της Ευρώπης, Ε.Α.Π., Πάτρα, 1999.
    • Η παρούσα ΔΕ εκπονήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος «Δημόσια Ιστορία» του ΕΑΠ και διαπραγματεύεται τη δημιουργία ενός διδακτικού σεναρίου Τοπικής Ιστορίας για τη Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου. Στις σύγχρονες διαπολιτισμικές και δημοκρατικές κοινωνίες, βασικούς σκοπούς του μαθήματος της Ιστορίας αποτελούν η διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης, η καλλιέργεια ιστορικής σκέψης (η ιστορική σημασία, τα ιστορικά τεκμήρια, η συνέχεια και η αλλαγή, η αιτία και το αποτέλεσμα, η υιοθέτηση ιστορικής οπτικής, η κατανόηση της ηθικής διάστασης της ιστορίας), η καλλιέργεια δημοκρατικής συνείδησης και η καλλιέργεια ανθρωπιστικών αξιών. Το περιεχόμενο/η ύλη, ωστόσο, των σχολικών εγχειριδίων, όπως και οι συνήθεις μέθοδοι/τρόποι διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, δεν συντείνουν στην ευόδωση των γνωστικών, ψυχοκινητικών και συναισθηματικών στόχων του ΠΣ. Επομένως, κρίνεται απαραίτητη η χρήση νέων διαθεματικών, διερευνητικών, συνεργατικών και βιωματικών μεθόδων διδασκαλίας, που θα έχουν στόχο να διεγείρουν το μαθητικό ενδιαφέρον, να διδάξουν στους μαθητές/τριες την ιστορική έρευνα και μεθοδολογία, αλλά και να καλλιεργήσουν την ιστορική τους σκέψη. Η Τοπική Ιστορία αποτελεί μέρος του μαθήματος της Ιστορίας της Γ΄ Τάξης του Γυμνασίου και προσφέρει στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές/στις μαθήτριες τη δυνατότητα/ευκαιρία να προσεγγίσουν ποικίλα θέματα τοπικού χαρακτήρα, κάνοντας χρήση νέων μεθόδων διδασκαλίας. Παράλληλα, ενισχύεται το ενδιαφέρον τους αναφορικά με την Ιστορία, καθώς και με ζητήματα που σχετίζονται με τον τόπο τους, αφού θα έχει αυξηθεί η συναισθηματική διασύνδεσή τους με την ιδιαίτερη πατρίδα τους, ενώ ανατρέπεται και η κλασική διδακτική του μαθήματος της Ιστορίας, μέσω αποστήθισης. Στην Πάτρα, η περίοδος της βιομηχανικής ανάπτυξης διήρκησε από το β΄ μισό του 19ου αιώνα έως τη δεκαετία του 1980. Έκτοτε, πολλές παραγωγικές μονάδες έκλεισαν ή μείωσαν τις δραστηριότητές τους, επιφέροντας σημαντικές επιπτώσεις στο οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Εκτός από τις οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές, δημιουργήθηκε ένα επιπλέον «πρόβλημα» σχετικά με τους ανεκμετάλλευτους βιομηχανικούς χώρους, αφού οι περισσότεροι από αυτούς παραμένουν -εντός του αστικού ιστού- αναξιοποίητοι ή σε πλήρη εγκατάλειψη, παρά τις όποιες προσπάθειες έχουν γίνει για την επανάχρησή τους. Η σπουδαιότητα της ΒΚ έγκειται σε αξίες όπως: α) η χρήση της ως ιστορικό τεκμήριο, β) η προβολή ή και η συμβολή της στη διαμόρφωση της συλλογικής και κοινωνικής ταυτότητας, μέσω των καταλοίπων από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, γ) η τεχνολογική και επιστημονική αξία που προσδίδει στην ιστορία της μηχανικής, της μεταποίησης και των κατασκευών και δ) το αισθητικό όφελος που προκύπτει, μέσω του σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής. Επίσης, αξίζει να τονιστεί και η συνεισφορά της ΒΚ στην καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης και συνείδησης στους μαθητές/στις μαθήτριες, μέσω της διδασκαλίας και της χρήσης ειδικού εκπαιδευτικού υλικού -σχετικού με το βιομηχανικό παρελθόν και την κληρονομιά του-, σε γενικά και επαγγελματικά σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η ΔΕ επιχειρεί αφενός να αναδείξει τη ΒΚ ως πολύτιμο στοιχείο για την ιστορία της πόλης των Πατρών και αφετέρου να την αξιοποιήσει ως ιστορική πηγή στη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας και, ειδικότερα, στην Τοπική Ιστορία της Γ΄ Γυμνασίου, αλλά και στη διδασκαλία της ενότητας «Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης». Η ανάδειξη της ΒΚ της Πάτρας θα πραγματοποιηθεί μέσω της προβολής υλικών καταλοίπων των βιομηχανιών της περιοχής ή και της επανάχρησής τους, ενώ η αξιοποίησή της στην εκπαιδευτική διαδικασία θα γίνει μέσω της δημιουργίας ενός Διδακτικού Σεναρίου, το οποίο θα έχει χρονική διάρκεια δεκατριών (13) διδακτικών ωρών και θα βοηθήσει τους μαθητές/τις μαθήτριες -μέσα από τις προτεινόμενες δραστηριότητες- να ανακαλύψουν, να γνωρίσουν και να βιώσουν τη σημασία/αξία των βιομηχανικών μονάδων της πόλης στο παρελθόν και στο παρόν. Αναλυτικότερα, η δόμηση της ΔΕ περιλαμβάνει δυο μέρη, ισάριθμα των προαναφερθέντων στόχων: α) στο θεωρητικό μέρος επιχειρείται η εννοιολογική προσέγγιση της ΠΚ, της ΒΚ και της διδασκαλίας της Ιστορίας και της Τοπικής Ιστορίας σε άμεση συνύφανση με την αξιοποίηση των υλικών τεκμηρίων και την ανάδειξη της ΒΚ, μέσω παραδειγμάτων από τον διεθνή χώρο, από την Ελλάδα και από την Πάτρα και β) στο εφαρμοσμένο μέρος προσεγγίζεται η αξιοποίηση της ΒΚ ως ιστορικής πηγής, μέσω της ανάπτυξης ενός Διδακτικού Σεναρίου για την Τοπική Ιστορία.
    • This dissertation was prepared within the framework of the postgraduate program «Public History» at the Hellenic Open University. It presents the creation and implementation of a teaching project of Local History at the 3rd grade level of Middle school. In modern intercultural and democratic societies, the main purpose of History as a school subject is the formation of historical consciousness, the cultivation of historical thinking (historical significance, historical evidence, continuity and change, cause and effect, the adoption of a historical perspective, the understanding of the moral dimension of history), the promotion of democratic consciousness and the nurturing of humanitarian values. However, the content of school textbooks and the conventional teaching methods employed by the Greek education system does not contribute to the achievement of the cognitive, psychomotor, and emotional objectives of the Curriculum. Therefore, it is necessary to use new interdisciplinary, exploratory, collaborative, and experiential teaching methods: these will stimulate students' interest, teach them historical research and methodology while developing their historical thinking. Local History stands as part of History subject at the 3rd grade level of the Hellenic Middle school. It provides teachers and students with the opportunity to approach a broad range of local issues using new teaching methods. At the same time, students’ interest is enhanced both towards General History, as well as, towards Local History issues. Students’ strong motivation derives from the recently increased emotional bond to their homeland, whereas conventional teaching of History and its mere memorization are seriously thwarted. In Patras, the period of industrial development lasted from the second half of the 19th century until the 1980s. Since then, many production units have been closed down or have reduced their activities with significant economic and social implications. Apart from all economic and social changes, an additional issue has risen: several abandoned industrial sites exist within the city limits despite the many efforts for their reuse on the part of Patras’ citizens. The importance of Industrial Heritage lies on values such as (a) its use as a piece of historical evidence, (b) its promotion and/or contribution to the formation of collective social identity through the remnants of simple human daily life, (c) the technological and scientific value that Industrial Heritage attributes to the history of engineering, manufacturing and construction, and (d) the aesthetic benefit that arises through industrial design and architecture. Furthermore, we should point out that Industrial Heritage contributes to shaping students’ historical thought and consciousness. This can be achieved through the teaching and the use of special educational material related to the industrial past and its heritage, in general, and vocational schools of primary and secondary education. This Dissertation attempts, on the one hand, to highlight the Industrial Heritage as a valuable element for the history of the city of Patras, on the other hand, it projects the employment of Industrial Heritage as a resource in the teaching of History as a school subject, as well as, of Local History, in particular, at the 3rd grade Junior High school. Simultaneously, Industrial Heritage is proved an equally useful resource in the teaching of the schoolbook unit entitled "The Maturation of the Industrial Revolution". We may promote Industrial Heritage through the showing and the reuse of material remnants derived from local industries in the region. Similarly, we may utilize Industrial Heritage in teaching with the creation of a 13-hourly-session Educational Scenario. Its tasks will help students to discover, learn and experience the significance of industry plants both in the past and at present time. Furthermore, this dissertation consists of two parts each of which corresponds to the objectives presented earlier: (a) the theoretical part attempts to approach the concepts of Cultural Heritage, Industrial Heritage and the teaching of History and Local History at schools. This is implemented with the use of material remains and the promotion of Industrial Heritage through examples taken from abroad, Greece and Patras and (b) the applied part attempts to approach the utilization of Industrial Heritage as a historic resource and the development of an Educational Scenario for Local History.
  15. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.